Phở từ lâu đã là món ăn quen thuộc, nhưng lên với Bắc Hà (Lào Cai), Quản Bạ (Hà Giang) hay Lạng Sơn thưởng thức món phở Tráng Kìm, phở trộn, phở chua chắc chắn bạn sẽ vô cùng thích thú. Không cầu kỳ như món phở dưới xuôi, những bát phở này vừa độc đáo, vừa lạ mang đậm bản sắc của đồng bào dân tộc nơi đây.
Phở chua.
Phở chua xứ Lạng: Không giống như phở ở các vùng miền khác là ninh nước dùng và chan vào bát bánh phở, rắc lên trên những miếng thịt thái mỏng kèm hành, mùi, thơm, món phở chua Lạng Sơn có vị giòn, bùi của khoai, lạc kèm vị ngầy ngậy từ thịt xá xíu kết hợp với ớt cay, dưa chuột vô cùng hấp dẫn. Chính vì sự cầu kỳ này mà lâu nay phở chua đã trở thành đặc sản của người xứ Lạng.
Nguyên liệu chính để làm món ăn này gồm bánh phở, khoai lang, thịt xá xíu, gan lợn, thịt gà xé, hành phi, , lạc rang, hành khô, dưa chuột, lạp sườn... Lạc rang giã dập, các loại rau thơm, hành khô, dưa chuột và lạp xưởng thái mỏng. Thịt lợn nạc được thái to bản, ướp gia vị, luộc sơ qua, sau đó để ráo và cuối cùng là rán, thái nhỏ lát dài. Khoai môn hoặc khoai lang xắt sợi chỉ, chiên giòn trong dầu già.
Quyết định vị ngon của món phở chua chính là nước sốt. Để có một nồi nước ngon, người ta phải phi thơm hành, tỏi, rồi đun cùng với ớt, cà chua, dấm đường, đường, nước mắm, gừng, sau đó cho bột lăng vào đun một lúc cho sánh nồi nước.
Món ăn này là món theo kiểu “hàn thực” nên rất thích hợp ăn vào mùa nóng. Xếp lần lượt một lớp bánh phở, sau đó đến xá xíu, dưa chuột và lạc rang, khoai chiên, hành khô lên trên rồi dưới nước sốt. Tùy khẩu vị, thực khách có thể thêm chút chanh tươi, ớt hay tiêu.
Phở trộn Bắc Hà: Nguyên liệu ngoài thịt gà, xá xíu, rau trộn thì không thể thiếu dưa chua được muối vàng ruộm từ những cây cải xanh trồng trên vùng núi cao. Bánh phở ở đây có sự khác biệt không lẫn với những nơi khác, được tráng từ loại gạo đỏ của địa phương nên có màu hơi nâu nhưng khi ăn rất mềm và thơm.
Cách chế biến cũng khá đơn giản, bánh phở được thái nhỏ thành từng sợi, sau đó bỏ vào bát, chan nước dùng dưa chua, cùng với một số loại gia vị gồm có dưa cải, lạc, rau sống, đậu xị nêm gia vị rồi trộn đều, thêm một chút tương ớt là bạn đã có một món ăn ngon tuyệt. Mùi thơm ngầy ngậy của đậu xị làm cho bát phở chua có hương vị thơm ngon hấp dẫn.
Phở trộn không chỉ là món ăn dân dã của các gia đình mà còn trở thành món ăn hấp dẫn không thể thiếu trong các buổi chợ phiên ở đây. Món ăn được dọn ra trông có vẻ nguội lạnh nhưng khi thưởng thức mới thấy sự kết hợp hài hòa giữa các sợi phở, thịt gà, thịt xá xíu, dưa chua và nước trộn chua ngọt. Với đồng bào Mông, Dao, Tày, Nùng…thì phở chua là món ăn dân dã, không thể thiếu.
Cuối cùng, nguyên liệu không thể thiếu để làm thêm hoàn hảo hương vị phở chua là tương ớt – phải là thứ tương ớt của người vùng cao như tương ớt Mường Khương, đảm bảo độ cay với màu đỏ tươi.
Phở Tráng Kìm: Là một trong những món đặc sản của bản Tráng Kìm, xã Quyết Tiến, huyện Quản Bạ, Hà Giang. Sự lạ từ tên phở đến cách chế biến. Sợi phở to bản, dai và dầy được sắp vào trong bát, bày thịt gà lên trên rồi chan nước dùng. Bát phở Tráng Kìm hấp dẫn với màu vàng đặc trưng. Nhiều thịt, nhiều bánh phở. Đến phiên chợ Tráng Kìm (thứ 5 hàng tuần) bạn có thể nếm thử món ăn này ở những khu hàng quán phía đường lớn, trên đường từ TP Hà Giang đi Đồng Văn, qua thôn Tráng Kìm, xã Quyết Tiến.
Lên với vùng cao, chớ quên thưởng thức những món phở vô cùng hấp dẫn này, bạn sẽ có những trải nghiệm thú vị.