EURO 2020 là giải đấu lớn thứ hai đội tuyển Anh góp mặt trong một trận chung kết, kể từ trận chung kết World Cup 1966.
Đồng nghĩa, Tam sư đứng trước cơ hội lần đầu tiên bước lên đỉnh cao nhất của bóng đá châu Âu và chấm dứt 55 năm chờ đợi một danh hiệu lớn của xứ sở vốn được xem là quê hương của môn thể thao vua. Một sự trùng hợp thú vị nữa, cả hai lần tham dự trận chung kết giải đấu lớn, tuyển Anh đều may mắn được chơi trên sân nhà Wembley, một trong những thánh đường túc cầu giao linh thiêng nhất.
55 năm trước, tuyển Anh đã đánh bại Tây Đức sau 120 phút kịch chiến với tỷ số 4-2 và bàn thắng còn tranh cãi đến tận ngày nay của Geoff Hurst, một cú sút dội mép dưới xà ngàng đập xuống sân rồi văng ra ngoài và công nghệ thời bấy giờ chưa đủ tân tiến để xác định bóng dội xuống đã qua vạch vôi biên ngang hay chưa.
Ngày nay, đối thủ của tuyển Anh trong trận chung kết là Italia, cũng là một đội tuyển giàu truyền thống và già dơ. Và từ tiếng vọng lịch sử lẫn tương quan lực lượng, giới quan sát lại đánh giá tuyển Anh sẽ chỉ đăng quang nếu may mắn được hưởng lợi từ quyết định của trọng tài từ những tình huống gây tranh cãi.
55 năm trước, định danh cho thế hệ vô địch thế giới của tuyển Anh là những Bobby, bao gồm trung vệ đội trưởng Bobby Moore, thủ lĩnh hàng phòng ngự và tiền vệ Bobby Charlton, ngôi sao sáng nhất, linh hồn trong lối chơi của Tam sư. Không chỉ giữ vai trò trụ cột, hai tuyển thủ cùng tên Bobby cũng để lại dấu ấn lớn nhất trong hành trình chinh phục cúp vàng của tuyển Anh.
Từ vòng bảng cho đến tứ kết, Tam sư thể hiện lối chơi phòng ngự kỷ luật chắc chắn, thành qua là đều giữ sạch mành lưới. Công lớn nhất dĩ nhiên phải ghi danh Bobby Moor. Đến vòng bán kết, tuyển Anh quật ngã Bồ Đào Nha của Eusebio nhờ màn trình diễn chói sáng của Bobby Charlton, với một cú đúp bàn thắng. Và tại chung kết, Charlton vẫn là trung tâm của những đợt tấn công như sóng trào của đội chủ nhà. Sau này, cả hai ngài Bobby đều được phong tước hiệu Hiệp sĩ (Sir).
Ngày nay, định danh cho thế hệ đang đứng trước cơ hội giành chức vô địch EURO 2021 của tuyển Anh là những Harry, trung vệ Harry Maguire, thủ lĩnh hàng phòng ngự và tiền đạo thủ quân Harry Kane. Trong hành trình đến chung kết của Tam sư, chính khả năng lãnh đạo hệ thống phòng thủ của Maguire đã tạo nên nền tảng vững chãi. Cũng đến hết tứ kết, với tổng cộng 5 trận, tuyển Anh không một lần để lọt lưới, tạo điều kiện cho thủ thành Jordan Pickford giữ sạch lưới 721 phút liên tiếp, xô đổ kỷ lục sạch lưới 720 phút tồn tại 55 năm của huyền thoại Gordon Banks, thủ thành của tuyển Anh tại World Cup 1966.
Trong khi đó, Harry Kane bắt đầu tăng tốc từ vòng đấu loại trực tiếp. Tiền đạo của Tottenham ghi bàn ấn định chiến thắng 2-0 trước Đức ở vòng 1/8, lập cú đúp vào lưới Ukraine tại bán kết. Và đến bán kết, anh lại ghi bàn quyết định ở hiệp phụ giúp Tam sư đánh bại Những chú lính chì Đan Mạch với tỷ số 2-1.
Xét về vị trí thi đấu, tuy vị trí sở trường của Kane là trung phong nhưng tại kỳ EURO này, thủ quân của tuyển Anh chơi lùi sâu giống như một tiền vệ kiến thiết, tạo điều kiện cho các mũi nhọn khác như Raheem Sterling hay Phil Foden dâng cao. Vì vậy, có thể nói Kane chơi giống một “số 10” hơn, gần giống vị trí tiền vệ tấn công của Bobby Charlton trong sơ đồ 4-4-2 huyền thoại của HLV Alf Ramsey tại World Cup 1966.
Thế hệ Bobby đã đăng quang, bây giờ đến lượt thế hệ Harry đưa “bóng đá trở về nhà”, câu khẩu hiệu nổi tiếng của người Anh mỗi khi đăng cai giải đấu lớn và đứng trước cơ hội đăng quang. Trong trận chung kết, Maguire và Kane dĩ nhiên là rường cột để tuyển Anh đối đầu Italia. Dù vậy, cũng rất có thể sẽ xuất hiện những nhân tố bất ngờ quyết định kết quả, đơn cử như Raheem Sterling khi ghi cả 2 bàn cho Tam sư tại vòng bảng.
Thực ra 55 năm trước tại World Cup 1966, tuyển Anh cũng mắc bệnh khô hạn bàn thắng tương tự tại vòng bảng khi cũng chỉ 4 lần làm tung lưới đối phương sau 3 trận. 3 bàn trong đó do công Roger Hunt, một cựu cầu thủ Liverpool, tương tự Raheem Sterling. Đến chung kết, người hùng của Tam sư với một cú hattrick bao gồm cả bàn thắng tranh cãi bậc nhất xưa nay là Geoff Hurst, tiền đạo cự phách của West Ham, một đội bóng thành London.
Tham chiếu lịch sử vào hiện tại, trong tay HLV Gareth Southgate cũng có những cầu thủ tấn công ưu tú đang chơi bóng cho các CLB thủ đô nước Anh. Đó là Bukayo Saka của Arsenal và Mason Mount của Chelsea. Cả hai cầu thủ này đều được trọng dụng tại kỳ EURO 2020 này và khả năng đá chính rất cao. Tựu trung, từ tiếng vọng quá khứ, tiếp nối thế hệ Bobby, thế hệ Harry đã sẵn sàng để mở ra chương mới trong lịch sử bóng đá Anh, một chương có thể rất huy hoàng tương tự Tây Ban Nha sau EURO 2008.