Dự án Đường Hồ Chí Minh: Chậm tiến độ gần 2 năm so với yêu cầu

Chậm 2 năm

Dự án đường Hồ Chí Minh là Dự án quan trọng của quốc gia được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư theo Nghị quyết số 38/2004/QH11 năm 2004. Dự án có điểm đầu tại Pác Bó (Cao Bằng), điểm cuối tại Đất Mũi (Cà Mau), dài 3.183 km, tuyến chính dài 2.499 km, nhánh phía tây dài 684 km; đi qua 28 tỉnh, thành phố.

Dự án dự định sẽ thông tuyến vào năm 2010. Tuy nhiên, để phù hợp với nguồn lực và thực tế triển khai, năm 2013, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 66/2013/QH13 để điều chỉnh một số nội dung và giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh.

Đây là các nghị quyết của Quốc hội về tuyến đường được mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh, tuyến đường có ý nghĩa hết sức quan trọng về chính trị, kinh tế - xã hội, góp phần làm nên thắng lợi của cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, gắn liền với lịch sử xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Qua quá trình giám sát, ông Lê Quang Huy - Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học công nghệ và môi trường của Quốc hội cho biết: Cho đến nay, theo Báo cáo của Chính phủ, Dự án vẫn chưa hoàn thành nối thông toàn tuyến theo yêu cầu của Nghị quyết.

Cụ thể, đối với phân kỳ đầu tư đến năm 2020, Dự án chưa đạt yêu cầu nối thông toàn tuyến từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Đất Mũi (Cà Mau) với quy mô 2 làn xe. Theo Báo cáo của Chính phủ, đến hết năm 2020 còn 7 đoạn với tổng chiều dài khoảng 279 km chưa triển khai, trong đó mới cân đối bố trí vốn cho 3 đoạn với tổng chiều dài 108 km, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2021-2025.

Đối với phân kỳ đầu tư sau năm 2020, theo Báo cáo của Chính phủ, đến năm 2021, Dự án đã được triển khai hoàn thành khoảng 2.362 km/2.744 km, đạt 86,1% và khoảng 258 km tuyến nhánh; đang thực hiện 211 km; chưa bố trí vốn để triển khai thực hiện 171 km. Dự án được triển khai rất chậm so với yêu cầu đặt ra. Trong 5 năm (2017-2021), chỉ triển khai được khoảng 8% tổng khối lượng.

Tính đến thời điểm hiện tại để nối thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh còn lại 171 km của 3 đoạn: Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn; Đoan Hùng - Chợ Bến; và Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận, chưa bố trí vốn để triển khai thực hiện.

“Cho đến nay tiến độ triển khai Dự án đã chậm gần 2 năm so với yêu cầu hoàn thành các dự án thành phần và nối thông toàn tuyến với quy mô 2 làn xe theo quy định tại khoản 4 Điều 2 của Nghị quyết và chưa rõ thời gian kết thúc”- ông Huy chỉ rõ.

Làm rõ trách nhiệm

Ông Huy nêu lên nguyên nhân là do công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện còn chưa hết trách nhiệm, thiếu tập trung, quyết liệt và kịp thời. Chưa đề xuất được các giải pháp khả thi, hiệu quả để bố trí vốn ngân sách nhà nước, huy động nguồn vốn ngoài ngân sách nhằm thực hiện đúng theo các mục tiêu đề ra tại Nghị quyết.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng an ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho rằng, từ khi triển khai tới nay, đã qua 18 năm nhưng vẫn chưa hoàn thành, trong đó con đường có nhiều đoạn đã xuống cấp. Nhất là Đồng bằng sông Cửu Long. Đoạn đường từ Cà Mau tới Đất Mũi xuống cấp rất trầm trọng. Do đó cần bố trí nguồn vốn để trùng tu. Đồng thời Chính phủ phải khảo sát theo điều kiện thực tế.

Ông Hoàng Thanh Tùng - Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật của Quốc hội cho biết, theo Nghị quyết 66 của Quốc hội thì Chính phủ báo cáo kết quả sau khi thông toàn tuyến vào năm 2020 nhưng đến nay tuyến vẫn chưa thông, còn dự án đầu tư dang dở.

“Hiện Quốc hội đã thông qua cao tốc Bắc - Nam phía Đông thì 5 đoạn này đã đã tách riêng ra vì có cơ chế chính sách riêng dù có những đoạn trùng với đường Hồ Chí Minh. Cho nên trong giai đoạn tiếp theo Chính phủ cần báo cáo cụ thể hơn như về đầu tư các dự án thành phần”- ông Tùng kiến nghị.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể giải trình: Nguyên nhân chính là do thiếu vốn. Năm 2016 thực hiện rất tốt nhưng sau đó do khủng hoảng kinh tế nên dừng lại. Từ năm 2016 đến nay đầu tư giảm đi nên chậm tiến độ.

“Dự kiến giai đoạn 2021-2025 sẽ bố trí 21 nghìn tỷ đầu tư, trong đó có 3 đoạn của đường Hồ Chí Minh”- ông Thể nói.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, con đường không chỉ thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội mà còn là lời hứa của Quốc hội đối với đồng bào vùng kháng chiến. Do đó, Chính phủ cần rút kinh nghiệm khi chưa đạt mục tiêu thông toàn tuyến với quy mô 2 làn xe. Qua đó cần xem xét, làm rõ trách nhiệm của cả Trung ương và địa phương.

Ông Hải lưu ý, đối với các tuyến còn lại cần rà soát đầu tư khi có nhiều tuyến đường đang triển khai. Liên quan đến khả năng cân đối của ngân sách cần báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định. Phải kết thúc dự án theo đúng mục tiêu ban đầu, còn các phương án nâng cấp cần trình riêng, tránh dở dang.

Hoàn thiện thêm về thủ tục thân thiện

Cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Pháp lệnh Trình tự, thủ tục Tòa án nhân dân xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Thẩm tra nội dung trên, bà Lê Thị Nga - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho biết, đối tượng áp dụng của Pháp lệnh này là người nghiện ma túy từ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi. Việc đưa họ vào cơ sở cai nghiện bắt buộc có tính chất hỗ trợ chữa bệnh, không phải là biện pháp xử lý hành chính. Vì vậy, cần tiếp tục rà soát để bổ sung, hoàn thiện thêm về thủ tục thân thiện và các yêu cầu để thực hiện có hiệu quả thủ tục này như: bổ sung quy định về nguyên tắc bảo đảm thủ tục thân thiện và bảo đảm lợi ích tốt nhất của người bị đề nghị. Bổ sung các quy định các phiên họp phải được tổ chức thân thiện, phòng họp thân thiện, an toàn, vị trí chỗ ngồi thân thiện.