Dự án thủy điện Sông Lô 2 - Hà Giang: Chủ đầu tư coi thường pháp luật

Và thực tế, việc cố tình xây dựng các hạng mục thuộc Dự án này đã gây ngập úng diện tích lớn đất đai, hoa màu khiến người dân địa phương bức xúc.

Công ty TNHH Thanh Bình tự ý xây dựng các hạng mục điều chỉnh, bổ sung của Dự án thủy điện Sông Lô 2 khi chưa được Bộ TN&MT phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Coi trời bằng vung…

Tháng 4/2015, Công ty TNHH Thanh Bình đã tiến hành khởi công xây dựng Dự án nhà máy thủy điện Sông Lô 2 trên dòng Sông Lô thuộc địa phận Làng Má, xã Đạo Đức, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.

Theo thiết kế, Dự án này có công suất lắp máy 28 MW với tổng mức đầu tư 898 tỷ đồng. Đây là Dự án thủy điện đầu tiên trên địa bàn tỉnh Hà Giang được xây dựng với nhà máy lòng sông, tuốc bin bóng đèn trục ngang chạy thẳng và máy phát điện đồng trục ngang 3 pha.

Công trình có dung tích hồ chứa nước vào khoảng hơn 9 triệu m3 với cột nước thấp. Theo dự kiến, nhà máy thủy điện Sông Lô 2 sẽ phát điện vào đầu năm 2018, mỗi năm sẽ cung cấp hơn 117 triệu KWh điện.

Điều đáng bàn là, trong quá trình thực hiện xây dựng Dự án có sự thay đổi, điều chỉnh quy mô - công suất thiết kế (từ 21 MW lên 28 MW) nên theo quy định của pháp luật, chủ đầu tư phải lập lại Báo cáo đánh giá tác động môi trường trình Bộ TN&MT xem xét thẩm định, phê duyệt mới được triển khai thi công.

Thế nhưng, theo tìm hiểu của phóng viên, từ năm 2105, Công ty TNHH Thanh Bình vẫn cho thi công Dự án theo Báo cáo đánh giá tác động môi trường cũ do UBND tỉnh Hà Giang phê duyệt.

Đáng bàn hơn, theo quy định, các dự án khai thác, sử dụng nước mặt để phát điện với công suất lắp máy 2 MW trở lên thuộc thẩm quyền cấp giấy phép tài nguyên nước của Bộ TN&MT.

Đồng thời, Dự án khai thác nước thuộc thẩm quyền cấp giấy phép của Bộ TN&MT thì thẩm quyền tổ chức thẩm định, phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường thuộc Bộ TN&MT.

Tuy nhiên, không hiểu sao, ngày 6/3/2015, ông Nguyễn Văn Sơn- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang đã ký văn bản số 671/UBND-CNGTXD, chấp thuận cho Công ty TNHH Thanh Bình tiếp tục thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường đã đề ra trong Báo cáo đánh giá tác động môi trường được UBND tỉnh Hà Giang phê duyệt tại Quyết định số 138/QĐ-UBND ngày 13-01-2010 mà không phải lập lại Báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Gần đây, Công ty TNHH Thanh Bình mới lập lại Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án thủy điện Sông Lô 2, trình Bộ TN&M thẩm định, phê duyệt với lý do nâng công suất lắp máy từ 21 MW lên 28 MW, điều chỉnh một số hạng mục so với Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được UBND tỉnh Hà Giang phê duyệt.

Cuối tháng 6/2017, Bộ TN&MT đã tổ chức khảo sát địa điểm thực hiện Dự án điều chỉnh thủy điện Sông Lô 2 và phát hiện chủ đầu tư xây dựng các hạng mục điều chỉnh khi chưa được phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Do đó, Bộ TN&MT yêu cầu dừng ngay toàn bộ hoạt động thi công xây dựng Dự án thủy điện Sông Lô 2. Đáng chú ý, trong quá trình Công ty TNHH Thanh Bình tự ý xây dựng các hạng mục điều chỉnh gồm đê bao bờ trái, đê bao bờ phải Dự án thủy điện Sông Lô 2 khi chưa được phê duyệt đã gây ngập úng đất đai và hoa màu của người dân tại xã Đạo Đức khiến nhân dân địa phương chịu nhiều thiệt hại và bất bình.

Trách nhiệm của ngành chức năng địa phương ở đâu?

Sau khi Bộ TN&MT yêu cầu dừng thi công Dự án thủy điện Sông Lô 2, ngành chức năng tỉnh Hà Giang mới vào cuộc kiểm tra. Đến ngày 16/8/2017, UBND tỉnh Hà Giang mới ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Thanh Bình với tổng số tiền 415 triệu đồng.

Lý do xử phạt do Công ty TNHH Thanh Bình đã có hành vi thi công xây dựng các hạng mục điều chỉnh (đập tràn, tuyến năng lượng), bổ sung (đê bao bờ trái, đê bao bờ phải) của Dự án thủy điện Sông Lô 2, khi chưa được phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án điều chỉnh.

Ngoài ra, Công ty TNHH Thanh Bình cũng không thực hiện giám sát chất thải định kỳ theo Báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt tại Quyết định số 138/QĐ-UBND ngày 13/1/2010 của UBND tỉnh Hà Giang về việc phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án đầu tư xây dựng công trình thủy điện Sông Lô 2.

Do đó, UBND tỉnh Hà Giang yêu cầu đình chỉ hoạt động xây dựng các hạng mục, công trình điều chỉnh, bổ sung của Dự án thủy điện Sông Lô 2 cho tới khi Công ty TNHH Thanh Bình khắc phục xong hậu quả.

UBND tỉnh Hà Giang cũng buộc Công ty TNHH Thanh Bình khắc phục tình trạng ngập úng đất đai và hoa màu của người dân tại xã Đạo Đức do việc xây dựng đê bao bờ trái và bờ phải công trình thủy điện Sông Lô 2 gây ra.

Công ty này phải thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn, phòng ngừa tai nạn cho người và gia súc tại các hạng mục công trình đang thi công dở dang và các hạng mục khác có nguy cơ mất an toàn. Chủ đầu tư chỉ được thi công xây dựng Dự án khi đã hoàn thành xong các thủ tục về đất đai, môi trường và xây dựng.

Được biết, khi bị tỉnh Hà Giang yêu cầu ngừng thi công, Dự án nhà máy thủy điện Sông Lô 2 đã hoàn thành khoảng 90% khối lượng công việc.

Việc Công ty TNHH Thanh Bình vi phạm pháp luật bị xử phạt là thích đáng nhưng trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước của tỉnh Hà Giang đến đâu, khi để chủ đầu tư Dự án thủy điện Sông Lô 2 vi phạm, thì chưa văn bản nào đề cập đến.