EVFTA: Doanh nghiệp còn mù mờ thông tin

Theo các chuyên gia kinh tế, EVFTA sẽ tạo ra sức ép tốt, cải thiện môi trường kinh doanh và thể chế kinh tế Việt Nam theo hướng thị trường, tôn trọng cạnh tranh và quyền tự do kinh doanh, bảo hộ hợp lý tài sản của các nhà đầu tư…Lợi ích là như vậy, song có một thực tế là, rất ít DN Việt Nam nắm vững được thông tin về Hiệp định này. Theo kết quả điều tra của Trung tâm WTO (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam -VCCI), có tới trên 70% DN dân doanh hiện nay không biết hoặc lần đầu tiên nghe nói về Hiệp định này. Con số này thực sự đáng quan ngại, bởi nếu các DN mù mờ thông tin về EVFTA thì sẽ rất khó để họ có thể tận dụng được cơ hội từ hội nhập quốc tế. “Trong khi đó, áp lực cạnh tranh trên sân nhà lại ngày một gia tăng khốc liệt hơn khi quá trình mở cửa thị trường theo các cam kết quốc tế đang diễn ra nhanh chóng” – Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh.

Chỉ lấy đơn cử đối với ngành dệt may, đây là ngành được đánh giá là một trong những ngành được hưởng lợi nhiều nhất từ EVFTA. Tuy nhiên, quy tắc xuất xứ được đưa ra trong Hiệp định lại là điểm nghẽn lớn đối với các DN trong ngành, mà không phải DN nào cũng nắm rõ. Quy tắc xuất xứ là một trong những vấn đề được nhắc đến nhiều do quy định này tác động trực tiếp đến lợi ích của các DN vừa và nhỏ Việt Nam, đặc biệt là các DN trong ngành dệt may. Theo ông Vũ Tiến Lộc, để tận dụng thuế quan từ EVFTA, bắt buộc công đoạn dệt và may đều phải ở Việt Nam. Nhiều DN dệt may lại vẫn đang mù mờ về các thông tin liên quan. Điều này thực sự rất đáng ngại. Ngoài dệt may, các ngành khác như điện máy, điện tử, thủy hải sản, ngành gỗ… cũng chịu áp lực lớn từ quy định này trong EVFTA.

Có thể thấy, hàng rào kỹ thuật chính là thách thức lớn đối với các sản phẩm hàng hóa của Việt Nam khi thâm nhập thị trường châu Âu. Theo PGS.TS. Phạm Tất Thắng – Nghiên cứu viên cao cấp, Viện Nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công thương (Bộ Công thương), những quy định khắt khe trong EVFTA đặt ra những yêu cầu đòi hỏi các DN Việt phải chủ động hơn nữa trong việc nắm bắt thông tin về Hiệp định để có thể giữ thế chủ động. Tuy nhiên, nhiều DN Việt hiện vẫn còn lơ mơ và coi EVFTA là việc mang tính vĩ mô.

Bên cạnh những mặt thuận lợi, ông Thắng cũng cho rằng, hàng rào kỹ thuật trong thương mại của EU là rất cao, đặc biệt đối với những hàng điện máy, điện tử, thủy hải sản. Lâu nay Việt Nam vẫn phải tìm mọi cách để EU bỏ quy định thẻ vàng đối với thủy hải sản cũng như những quy định về dư lượng hóa chất. Mặt khác, các sản phẩm gỗ của Việt Nam có thế mạnh đối với thị trường EU, tuy nhiên đồ gỗ của Việt Nam muốn vào được EU lại rất cần coi trọng về vấn đề xuất xứ gỗ rừng trồng (chứng chỉ gỗ từ rừng trồng được phép khai thác). Quy tắc xuất xứ được EU quy định hết sức rõ ràng nên cần được đặc biệt coi trọng.

Bởi vậy, để tận dụng tốt các cơ hội cũng như hóa giải thách thức mà EVFTA mang lại, giới chuyên gia cho rằng, nhà quản lý, các hiệp hội cần nỗ lực hơn nữa thông tin đến cộng đồng DN để họ có thể nắm bắt các quy định, quy tắc được đưa ra trong EVFTA, từ đó giúp các DN hiểu rõ, tổ chức được hàng hóa xuất khẩu thành công. Bản thân các DN cũng phải chủ động, có sự liên hệ chặt chẽ nhiều hơn với các Tham tán thương mại của Việt Nam tại 28 quốc gia thành viên EU nhằm kịp thời nắm bắt thông tin, tận dụng hiệu quả cơ hội…