Gần cạn niềm tin

Một trong những mục quan trọng mà Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) khóa 9 đề ra là đội tuyển quốc gia giành vé đến World Cup.

Mục tiêu cụ thể là tuyển Việt Nam vào vòng loại cuối cùng World Cup 2026 làm nền tảng hướng tới việc giành quyền dự World Cup 2030. Chính bởi vậy, VFF đã đặt niềm tin rất lớn vào HLV Troussier. Sau hơn 1 năm gắn bó với bóng đá Việt, ông Troussier muốn làm một cuộc cách mạng lớn, tham vọng lớn.

Lộ trình 10 năm cho giấc mơ dự World Cup không dài nhưng đủ để tuyển Việt Nam có thể chuẩn bị một lứa cầu thủ tốt nhất trong giới hạn cho phép. Do đó, khi nhận công việc mới, ông Troussier lập tức thay máu lực lượng với hàng loạt cầu thủ trẻ. Nhưng vì lý do cả chủ quan lẫn khách quan đã khiến ông không xây dựng được tập thể có tính chuyển tiếp tốt giữa những cựu binh với các cầu thủ trẻ. Sự thay đổi đột ngột và quá mức về mặt nhân sự suốt thời gian qua đã khiến đội tuyển Việt Nam không đảm bảo cả chất lượng và kinh nghiệm.

Trong giai đoạn đầu tiên, tuyển Việt Nam thắng một vài trận giao hữu trước các đối thủ vừa sức, nhưng lối chơi chưa mấy thuyết phục. Giai đoạn tiếp theo, tuyển Việt Nam thua liên tiếp trước các đối thủ mạnh hơn.

Ở Asian Cup 2023, việc toàn thua sau vòng bảng và nhất là trận thua trước Indonesia khiến HLV Philippe Troussier đối diện nhiều áp lực. Dưới thời ông Troussier, tuyển Việt Nam đã trải qua 13 trận đấu. Chúng ta có 4 chiến thắng trước Palestine (2-0), Syria (1-0), Hồng Kông (1-0), Philippines (2-0).

Trong số này chỉ có 1 trận thắng Philippines là thuộc 1 giải đấu chính thức - Vòng loại World Cup 2026. 9 trận thua mà ĐT Việt Nam phải nhận gồm Trung Quốc (0-2), Uzbekistan (0-2), Hàn Quốc (0-6), Iraq (0-1, 2-3), Kyrgyzstan (1-2), Nhật Bản (2-4), Indonesia (0-1, 0-1). Thực tế là các học trò của ông Troussier đã có những thời điểm làm tốt những gì vị chiến lược gia người Pháp mong muốn. Có lẽ, màn trình diễn trong hiệp 1 trước Nhật Bản tại Asian Cup là màn trình diễn có thể khiến người hâm mộ bóng đá nước nhà cảm thấy thỏa mãn nhất.

"Lối đá quá tẻ nhạt, rời rạc", "Sút cả trận không trúng đích quả nào", "Chưa chê đội tuyển lần nào, nhưng thật sự hoang mang về nền bóng đá nước nhà", "Từng chơi trên cơ Indonesia mà giờ lép vế", "Có lẽ phía Indonesia mong Troussier ở lại càng lâu, càng tốt"... là phản ứng của hầu hết người hâm mộ trên trang mạng xã hội sau khi tuyển Việt Nam thua Indonesia ở vòng loại thứ 2 World Cup 2026 trên sân Bung Karno.

Không phải chỉ đến thất bại trước Indonesia, vấn đề lựa chọn nhân sự và chơi kiểm soát bóng để làm gì khi mà cả trận đấu tuyển Việt Nam không có nổi một cú sút trúng đích lại được đặt ra? Với ông Philippe Troussier, triết lý kiểm soát bóng của vị chiến lược gia người Pháp được xây dựng trên nền tảng của những đường chuyền. Phải thừa nhận rằng đó là xu hướng của bóng đá thế giới.

Cũng cần thừa nhận rằng ông Troussier cực kì tâm huyết với niềm tin của mình, từ những chi tiết nhỏ nhất trên sân tập. HLV Philippe Troussier chuyển sang lối chơi kiểm soát, đòi hỏi các cầu thủ phải cầm bóng tự tin hơn, di chuyển nhiều hơn để gây áp lực, tìm khoảng trống phối hợp. Việc xây dựng một lối chơi hiện đại hơn là đúng. Tuy vậy, cảm giác bao trùm hơn vẫn là sự thiếu hoàn thiện của tuyển Việt Nam vào lúc này. Muốn chơi theo cách này, bóng đá Việt Nam cần chuẩn bị rất kỹ càng, thậm chí phải xây móng trong ít nhất 5-10 năm tới. Bởi để chơi theo cách ông Troussier mong muốn, các cầu thủ cần có tư duy chiến thuật, kỹ thuật cơ bản và thể lực đều ở mức rất tốt.

Thực tế đòi hỏi của ông Troussier là khá cao, cần phải có một khoảng thời gian dài cùng làm việc và huấn luyện thì các cầu thủ mới phần nào đạt được yêu cầu. Dù đã có 1 năm nhưng các đợt tập trung chỉ là ngắn hạn, không thể giúp các tuyển thủ thích nghi và nâng tầm một cách nhanh chóng.

Lối chơi đó muốn được thuần thục phải được thực hiện xuyên suốt từ các giải bóng đá quốc nội. Song cả về khâu đào tạo trẻ lẫn "thực chiến" ở V.League, bao nhiêu trung tâm huấn luyện đang dạy cầu thủ theo giáo trình chuẩn chỉ, bao nhiêu câu lạc bộ đang đá chủ động đúng nghĩa, chấp nhận "cởi bỏ" lớp áo phòng ngự phản công cũ mòn?

Cựu HLV Park Hang Seo từng cảm thán: “Người hâm mộ Việt Nam chỉ thích bóng đá chiến thắng” sau những chỉ trích dành cho vị huấn luyện viên này. Câu cảm thán này của ông Park thực ra không sai và cũng chẳng gói gọn ở Việt Nam. Ở đâu cũng thế người hâm mộ chưa bao giờ mong, thích thú với đội nhà thất bại. Lần gần nhất mà người hâm mộ Việt Nam biết đến cảm giác chiến thắng là từ ngày 16/11/2023. Kể từ đó cho đến nay, các chiến binh sao vàng nhận đến 6 trận thua liên tiếp. Trận thua trước Indonesia được coi là "giọt nước tràn ly" khiến khán giả dồn sự chỉ trích vào ông Troussier. Áp lực với ông Troussier lớn hơn bao giờ đã đến ngay trước khi phải nhận thất bại thứ 2 dưới triều đại của ông trước Indonesia. Chính bản thân ông thầy người Pháp đã nói trước trận đấu trên sân Bung Karno:

"80% người Việt Nam trông chờ kết quả ngày mai để VFF sa thải tôi. Nhiều người mong đến ngày tôi bị thay lắm. Nhiều người ở đây cũng vậy. Nhiều người nói cách làm của tôi với tuyển Việt Nam không phù hợp. Thậm chí có người nói tôi đang phá hoại bóng đá Việt Nam.

Tôi biết họ nói gì. Công chúng có thể bị ảnh hưởng bởi những thông tin đó. Đó là hoàn cảnh mà mọi huấn luyện viên trên thế giới phải chịu. Có thể nhiều người không tin tôi, thông qua các ý kiến trên báo chí và mạng xã hội".

Đây không phải lần đầu mà chiến lược gia người Pháp đưa ra phát ngôn như thế này. Trước khi lên đường dự Asian Cup 2023, ông cũng từng đưa ra lời nhận xét tương tự.

Rõ ràng, với những phát biểu trên, vị "phù thủy trắng" đang rất áp lực sau những kết quả không tốt của tuyển Việt Nam và làn sóng chỉ trích đến từ các cổ động viên suốt thời gian vừa qua. Điều này được cho là xuất phát từ cách sử dụng nhân sự và chiến thuật của ông thầy 68 tuổi.

Chiến lược gia người Pháp ưu tiên các cầu thủ trẻ rồi bỏ rơi những ngôi sao đang ở độ chín của sự nghiệp. Cùng với đó là việc áp dụng lối chơi kiểm soát bóng được xem là có phần quá sức với thể chất của những chiến binh Sao Vàng.

Sau thất bại trước Indonesia, có lẽ con số 80% mà ông Troussier nói đã tăng lên rất nhiều và niềm tin của người hâm mộ dành cho ông đã gần cạn kiệt. VFF dành sự ủng hộ và tin tưởng nhất định đối với ông Troussier cho tới trước trận thua Indonesia.

Trong bóng đá, nếu làm không được việc, không hoàn thành nhiệm vụ thì việc bị sai thải là tất yếu. Tuy nhiên, yếu tố bồi thường cũng có thể tạo ra những băn khoăn nhất định. Song, cũng nên nhìn vào thực tế, ông Troussier dù có khát vọng và nỗ lực rất lớn nhưng chưa đáp ứng được kỳ vọng của người hâm mộ.

Dẫu vậy, dù thất vọng và áp lực sa thải với ông Troussier đang lên cao hơn bao giờ hết nhưng việc thay đổi đột ngột vị trí huấn luyện viên ngay sau thất bại này chưa chắc đã là quyết định sáng suốt.

Nhà cầm quân người Pháp có 2 cơ hội "đòi nợ" trước Indonesia tại vòng loại thứ 2 World Cup 2026 nhưng đã thất bại ngay ở trận đầu tiên. Trận lượt về sẽ là bước ngoặt quan trọng với tuyển Việt Nam khi phải có được ít nhất một chiến thắng mới có thể nuôi hy vọng vượt qua vòng loại thứ 2. Nếu chỉ giành được 1 điểm, nguy cơ tuyển Việt Nam bị tuyển Indonesia bỏ lại là rất cao.

Thầy trò HLV Philippe Troussier gặp nhiều áp lực về thành tích hơn bao giờ hết và họ sẽ phải chiến thắng ở trận lượt về trên sân Mỹ Đình để ngoài việc lấy lại vị trí có thể vượt qua vòng loại thứ 2 thì quan trọng hơn để lấy lại phần nào niềm tin nơi người hâm mộ.

Nếu như không có 3 điểm trước Indonesia trên sân Mỹ Đình, cơ hội vào vòng loại thứ 3 World Cup 2026 của tuyển Việt Nam gần như không còn. Trong trường hợp giả thiết trên xảy ra thì khó có khả năng VFF sẽ vẫn tiếp tục kiên nhẫn với ông Troussier.