Gap year: Liệu có là một lựa chọn đáng cân nhắc cho giới trẻ?

Năm học không giấy bút

Gap year là khoảng thời gian mà một người trẻ chọn tạm ngưng việc học hoặc công việc để có thể nghỉ ngơi, trải nghiệm, làm những điều mình thích và tự định hướng lại bản thân. Đây là lựa chọn phổ biến của các bạn trẻ phương Tây và gần đây đã lan toả đến người trẻ Việt Nam về một tinh thần chất đầy những trải nghiệm sống mới. Tuy là một khái niệm khá mới mẻ nhưng nhiều bạn trẻ đã không ngại ngần thử hoặc hứng thú trước hình thức này. Đặc biệt, trước thềm tuyển sinh đại học năm 2022, nhiều bạn học sinh đang cân nhắc giữa việc tiếp tục theo con đường truyền thống hoặc thử sức bản thân với gap year.

Bạn Nguyễn Thiết Lam (19 tuổi) sau khi không tìm thấy động lực của việc học đã quyết định gap year sau học kỳ đầu tiên của năm nhất đại học. Lam tự hỏi bản thân rằng: “Mình đang học đại học vì bản thân mình muốn như vậy hay vì đây là con đường của số đông nên tớ đi theo cho an toàn?”

Hành trình của Lam đang đi không hề dễ dàng khi gap year đòi hỏi tính tự kỷ luật cao. Việc lãnh đạo bản thân và liên tục tự vấn về sự phát triển của bản thân không đơn giản đối với các bạn trẻ tại Việt Nam nói chung và Lam nói riêng. Suốt 18 năm, các quyết định và kế hoạch của bản thân đều bị tác động bởi gia đình vậy nên việc phải tự tạo ra một kế hoạch và giám sát nó là một điều khó khăn.

Lam chia sẻ: “Khi bước trên con đường này, mình mới biết được mình nếu không có động lực và mục đích sống thì sẽ như thế nào? Khi nản lòng quá thì cần làm gì? Khi mình chạm đáy thì sẽ hành xử ra sao? Mình nghiền ngẫm về những điều khiến bản thân chùn bước và chìm trong những lo sợ. Chính vì vậy mình biết rằng chính mình không muốn rơi vào trạng thái tương tự nữa. Hành trình gap year giúp mình tự khám phá ra khả năng, đam mê và trau dồi hành trang cá nhân thông qua những trải nghiệm, bài học. Đó là hành trình hiểu mình, thương mình và sống hết mình”.

Nguyễn Quỳnh Mây (22 tuổi) hiện là sinh viên chuyên ngành Philosophy, Politics, Economics (PPE), và chuyên ngành phụ Gender Studies (GS) ở Asian University for Women, Chittagong, Bangladesh cũng từng gap year hai năm. Mặc dù đỗ hai trường đại học, trường công lập ở Việt Nam, một trường khác có trụ sở tại Tây Ban Nha. Quyết định của Mây khá bất ngờ, có người nghĩ nó quá liều lĩnh, có người ủng hộ. Trong vòng hai năm, Mây đi làm ở các cơ sở giáo dục, từ trường học cho đến trung tâm.

Mây chia sẻ về hành trình của mình: “Mình nhận ra cuộc sống có nhiều mảng màu hơn và những trăn trở và sự tò mò về thế giới bên ngoài. Việc muốn đi học lại cũng phần nào vì muốn tìm ra hướng giải pháp cho những vấn đề từng nhìn thấy trong quá trình làm việc nhưng lại không có kiến thức và cơ hội để đào sâu”.

Con đường không dễ đi

Không chỉ đối với các bạn học sinh, sinh viên thậm chí những người đã đi làm cũng quyết định gap year khi cảm thấy mất hứng thú, động lực với công việc, không thể tiếp tục "chạy vô định".

Dù khác nhau về mục đích và xuất phát điểm nhưng ở họ đều có một điểm chung: đã có những ngày tháng hoang mang về sự lựa chọn của bản thân mình, đã sống thật vui với một khoảng trời bình yên và tự tại, rồi trở về với một cái "tôi" nhìn cuộc đời khác hơn, ý nghĩa hơn, đáng sống hơn.

Tuy nhiên, trong môi trường giáo dục ở Việt Nam, gap year chưa được đón nhận tích cực. Nhiều người cho rằng đây chỉ là một việc lãng phí thời gian và việc sống theo số đông sẽ an toàn hơn. Việc quyết định gap year đòi hỏi sự suy xét kỹ càng và quyết tâm mạnh mẽ vì đây không phải là một hành trình dễ đi. Bản thân các bạn trẻ cần có ý thức kỷ luật cao và đam mê tìm tòi để có thể phát triển, hoàn thiện bản thân. Đây chính là thời gian tự do để khám phá bản thân, nghỉ ngơi có học hỏi chính là mấu chốt của gap year.

Không hề có công thức chung nào cho gap year, mà đó phụ thuộc vào hành trình đi tìm chính mình của mỗi người. Tùy vào tính cách, sở thích và trải nghiệm riêng, những giá trị mà gap year mang lại là rất quý giá đối với chặng đường phát triển bản thân của các bạn trẻ.