Một ngày cuối tháng tư, chúng tôi trở lại bản Sắt (xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình) khi trời trong xanh, nắng trải vàng. Dưới chân những ngọn đồi bát úp, màu xanh của lúa, khoai… tràn trề sức sống. Đặc biệt, phía xa xa, nơi công trình xây dựng điểm trường bản Sắt kết hợp nhà cộng đồng tránh lũ và nhà ở các hộ dân rộn ràng, hối hả tiếng máy, tiếng xe.
Bám ruộng nương để mưu sinh
Bản Sắt cách trung tâm xã Trường Sơn hơn 10 km, có 34 hộ đồng bào dân tộc Vân Kiều với 152 nhân khẩu sinh sống ở địa hình “lòng chảo” dưới chân núi.
Tháng 10/2020, bản Sắt bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi mưa lũ với gần 30 nhà dân và điểm trường đối mặt với nguy cơ sạt lở núi, đe dọa tính mạng con người. Ngay trong mưa lũ, để bảo đảm an toàn cho người dân bản Sắt, tỉnh Quảng Bình đã chỉ đạo huyện Quảng Ninh, Bộ đội Biên phòng tỉnh, trực tiếp là Đồn Biên phòng Làng Mô di dời và dựng 27 nhà tạm và phòng học để người dân sinh sống.
Những ngày chạy lũ lụt, di dời đến nơi ở tạm, cuộc sống gặp nhiều khó khăn nên các hộ đồng bào dân tộc Vân Kiều cứ ao ước những ngôi nhà kiên cố, cao ráo để sớm an cư lạc nghiệp…
Trong ngôi nhà lán bạt, ông Nguyễn Văn Sơn (78 tuổi, từng có 20 năm làm trưởng bản Sắt) cho biết, đa số bà con Bru - Vân Kiều ở bản Sắt đều có gốc gác từ tỉnh Quảng Trị. Trước đây, trong chiến tranh ác liệt, người Bru - Vân Kiều chạy lánh nạn lên những ngọn núi cao dọc theo dãy Trường Sơn.
Sau đó, với tập tục du canh du cư, một nhóm đồng bào đã lựa chọn vùng đất này để trồng lúa, ngô, sắn… Dần dần có nhiều hộ đến sinh sống hình thành nên bản Sắt. Mặc dù định cư ở xa trung tâm xã, điều kiện cơ sở hạ tầng còn thiếu thốn nhưng bà con bản Sắt vẫn quyết tâm xây dựng cuộc sống ngày càng đi lên. Năm 2007, bản Sắt được công nhận đạt danh hiệu bản văn hóa cấp huyện.
Rộn ràng trên công trình xây dựng
Dẫn chúng tôi đi quanh bản Sắt, ông Nguyễn Văn Muôn đưa tay chỉ vào ngọn núi cao vút, rồi kể: “Từ khi đến định cư tại khu vực này, chưa bao giờ người dân bản Sắt chứng kiến có một trận lũ lớn, nước ngập sâu và kéo dài như hồi cuối năm 2020. Nước lũ lớn đã khiến cho ngọn núi này nứt vỡ nhiều chỗ, nguy cơ sạt lở, vùi lấp đe dọa đến tính mạng người dân có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nhưng rồi được sự hỗ trợ đắc lực của chính quyền địa phương và Đồn Biên phòng Làng Mô, bà con bản Sắt đã quyết định rời vị trí này để chuyển sang một nơi khác cao ráo, an toàn hơn”.
Những ngày tháng 4 này, công tác thi công mặt bằng để bàn giao đất ở, đất sản xuất cho bà con ở bản Sắt đã hoàn thiện. Ông Nguyễn Văn Hải - Phó Chủ tịch UBND xã Trường Sơn cho biết, đơn vị thi công hoàn tất công tác bàn giao mặt bằng, chính quyền huyện Quảng Ninh và xã Trường Sơn đã tổ chức cho người dân bắt thăm về vị trí đất nhà ở, đất vườn.
Trước đó để giúp người dân bản Sắt sớm ổn định cuộc sống an cư lạc nghiệp trong những ngôi nhà kiên cố, ngày 9/3/2021, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Bình phối hợp với huyện Quảng Ninh và xã Trường Sơn tổ chức khởi công các công trình xây dựng điểm trường bản Sắt kết hợp nhà cộng đồng tránh lũ và 34 ngôi nhà cho 34 hộ dân (mỗi nhà trị giá 90 triệu đồng). Cũng trong dịp này, UBND tỉnh Quảng Bình cũng đã có quyết định phân bổ 9 tỷ đồng làm đường bê tông dài 6km từ đường Hồ Chí Minh nhánh Tây vào bản Sắt, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại.
Theo kế hoạch, công trình xây dựng điểm trường bản Sắt kết hợp nhà cộng đồng tránh lũ và 34 ngôi nhà ở tái định cư này sẽ được bàn giao cho người dân nơi đây trước mùa mưa bão năm 2021. Được biết hiện tại, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Bình cũng tiếp tục khảo sát nhằm xây dựng kế hoạch hỗ trợ thêm về công trình vệ sinh, nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất…
Bên công trình xây dựng, ông Hồ Văn Tuấn - Bí thư Chi bộ bản Sắt không giấu được niềm vui, hồ hởi khoe: “Không chỉ đạt được danh hiệu bản văn hóa, trong tương lai không xa, bản Sắt sẽ có điều kiện thuận lợi để xây dựng và đạt bản nông thôn mới kiểu mẫu nơi đại ngàn Trường Sơn. Giấc mơ về những ngôi nhà kiên cố, an toàn của người dân bản Sắt đang dần trở thành hiện thực nơi đại ngàn Trường Sơn”…
Nhằm giúp đồng bào dân tộc Bru Vân Kiều ở bản Sắt ổn định đời sống, định cư lâu dài, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Bình đã kêu gọi các nguồn hỗ trợ, giúp đỡ. Theo đó, Ủy ban MTTQ thành phố Hà Nội và Ủy ban MTTQ tỉnh Thái Bình đã hỗ trợ gần 7 tỷ đồng để xây dựng điểm trường bản Sắt kết hợp nhà cộng đồng tránh lũ và 34 ngôi nhà cho 34 hộ dân.