Giải cứu thôi, chưa đủ!
Giá thịt lợn hơi giảm sâu, toàn xã hội đang dốc lực vào giải cứu để phần nào giúp người chăn nuôi bớt gánh nặng. Tuy nhiên, có một thực tế là, trong khi người chăn nuôi phải bán thịt lợn với giá “phá đáy” thì trên thị trường, người tiêu dùng vẫn phải mua thịt lợn giá cao. Câu hỏi đặt ra, giải cứu đàn lợn thì liệu người chăn nuôi có được hưởng lợi?
Giải cứu đàn lợn, ai hưởng lợi?.
Người tiêu dùng vẫn phải mua thịt lợn giá cao
Theo phản ảnh của các nông hộ, giá thịt lợn hơi xuất ra từ các trang trại hiện đã bắt đáy, chỉ ở mức 15.000 đồng - 20.000 đồng/kg, mức giá thấp chưa từng thấy từ trước tới nay (tính theo thời giá). Song nghịch lý ở chỗ, người chăn nuôi chỉ bán được giá như vậy nhưng khi đến tay người tiêu dùng, giá thịt lợn vẫn ở mức cao khi dao động quanh mức 80.000 đồng - 100.000 đồng/kg. Điều này cho thấy, trong khi người chăn nuôi bị lỗ nặng nề vì giá thịt lợn sụt thảm hại thì người tiêu dùng vẫn phải móc một khoản tiền không nhỏ để trả cho mỗi kg thịt lợn. Vì sao lại có mức chênh lệch khủng khiếp này?
Theo lý giải của Vụ Thị trường trong nước Bộ Công thương, thực tế giá thịt lợn tại các siêu thị vẫn ở mức cao do các siêu thị như Fivimart, Sai Gon Co.op, BigC vẫn chủ yếu nhập thịt lợn từ nhà cung cấp được sản xuất theo quy trình, tiêu chuẩn sạch do đó, giá thịt được niêm yết vẫn không giảm. “Giá của nhà cung cấp này không giảm nhiều do giá đã được ký hợp đồng từ trước thời điểm giá thịt lợn giảm sâu”- đại diện Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công thương lý giải.
Không chỉ tại các siêu thị, giá thịt lợn vẫn cao mà tại các chợ truyền thống, chợ cóc, giá thịt vẫn “neo” ở mức 70.000 - 80.000 đồng/kg. Nghịch lý này đang khiến dư luận đặt câu hỏi: Liệu việc các bộ, ngành và Chính phủ đang dốc toàn lực vào giải cứu thịt lợn, người chăn nuôi có được hưởng lợi?
Chia sẻ với Đại Đoàn Kết, một chuyên gia ngành nông nghiệp cho rằng, giá thịt lợn khi đến tay người tiêu dùng đã phải qua rất nhiều khâu trung gian, do đó mới có thực trạng, người nuôi chỉ bán được lợn với giá thấp nhưng người tiêu dùng vẫn phải trả giá cao, có khi chênh lệch gấp 4,5 lần. “Ép giá người nuôi, nhưng không giảm giá cho người dùng, khâu trung gian đang hưởng lợi rất lớn, như vậy, vô hình trung, giải cứu thịt lợn lại mang về lợi nhuận lớn cho thương lái trong khi người dân vẫn phải chịu thiệt thòi”- vị chuyên gia nhận định.
Không chỉ là giải cứu tạm thời
Ông Vũ Vinh Phú- chuyên gia thuộc lĩnh vực bán lẻ, cho rằng, tất cả các giải pháp mà các bộ, ngành, các cấp đang thực hiện để giải cứu đàn lợn chỉ là giải pháp tạm thời, song, giải pháp này cũng không tác động được nhiều đến người nông dân- đối tượng đáng lẽ phải được hưởng lợi chính từ cuộc giải cứu này. Thay vào đó, các DN, nhà phân phối, các thương lái mới là những đối tượng lợi hơn cả.
Phân tích cụ thể, ông Phú cho hay, nếu người tiêu dùng hỏi được người chăn nuôi nào bán tận gốc thì mới mua được giá 20.000 đồng/kg. Còn nếu họ ra ngoài các sạp thịt, siêu thị mua thì giá đã chênh lên đến 3,4 lần. “Từ trước đến nay, sản xuất nông nghiệp của chúng ta vẫn luôn ở thực trạng đó: Người nông dân chẳng nhận được giá trị là bao nhiêu từ sản phẩm của mình làm ra còn thương lái, khâu trung gian “ăn” đến 70% lợi nhuận” - ông Phú cho biết.
Trên thực tế, thực trạng cung lớn hơn cầu khiến cho giá thịt lợn giảm sâu không phải là câu chuyện mới đối với ngành nông nghiệp. Những vụ giải cứu dưa hấu tồn ứ, chuối, hành tím… cứ hết năm này qua năm khác đã diễn ra. Và các bộ ngành cũng đã quá thấu hiểu nguyên nhân của thực trạng tồn ứ nông sản.
Trao đổi với Đại Đoàn kết, ông Nguyễn Văn Trọng - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NNPTNT) cho hay, nguyên nhân của thực trạng giá thịt lợn giảm sâu là do nguồn cung quá lớn so với cầu, và thực tế, Bộ NNPTNT cũng đã nhiều lần cảnh báo bà con nông dân cần thận trọng, không nên tăng đàn ồ ạt trong thời điểm nguồn cung đang dư thừa như hiện nay.
Ông Trọng cho biết, hồi năm 2016, đàn lợn của cả nước cũng đã được tăng đàn ồ ạt, lên tới 4,2 triệu lợn nái, lợn thịt có lên đến 29 triệu con. Sản lượng tăng cao gây áp lực cung vượt cầu dẫn đến giá thịt lợn trong năm 2016 đã rớt thảm hại. Vậy nhưng năm nay, bà con nông dân vẫn chưa rút ra được bài học đó, vẫn ồ ạt tăng đàn, gây quá tải nguồn cung.
Tương tự, phía Bộ Công thương cũng đưa ra nhận định, sở dĩ để xảy ra nguồn cung thịt lợn quá lớn gây ra ế thừa, rớt giá như hiện nay là do các hộ nông dân đã ồ ạt tăng đàn để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc bất chấp cảnh báo rủi ro từ các bộ ngành.
Rõ ràng, cả hai Bộ chủ chốt là Bộ Công thương cùng Bộ NNPTNT đều hiểu rất rõ nguyên nhân của thực trạng giá thịt lợn cũng như các loại nông sản thường niên lâm cảnh “được mùa rớt giá”. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Tại sao rõ mười mươi nguyên nhân mà hai Bộ chủ chốt này không có giải pháp khắc phục triệt để? Để rồi năm nào cũng phải giải cứu, năm nào cũng chỉ là những giải pháp khắc phục tạm thời.
Nói như GS.TS Võ Tòng Xuân, nguồn cơn sâu xa là do trình độ, khả năng nắm bắt thông tin thị trường của người nông dân rất yếu. Vậy để người nông dân (trong đó có người chăn nuôi) nắm bắt được thông tin thị trường, không phải mò mẫm tìm đầu ra cho sản phẩm nông sản để rồi lại bị rơi vào ‘cạm bẫy” của thương lái, rất cần sự vào cuộc của các cơ quan chức năng trong việc giúp bà con nông dân nắm bắt thông tin thị trường. Chúng ta không thể cứ đến mùa nào lại vào cuộc giải cứu cho bà con nông dân.
Quay trở lại với “phong trào” giải cứu thịt lợn thời gian qua, giới chuyên gia ngành nông nghiệp cho rằng, cơ quan chức năng cần phải có giải pháp xử lý việc ép giá của khâu trung gian trước khi kêu gọi toàn xã hội vào cuộc giải cứu lợn, bởi rất có thể, người người đi giải cứu, nhưng lợi ích thì khâu trung gian hưởng hết chứ không phải là người nông dân.
