Giải quyết tranh chấp: Chính quyền, tòa án vênh nhau

Từ việc giải quyết của chính quyền

Ông Hoàng Tiến Lô (SN 1950, trú tại số 36B Trần Hưng Đạo, phường Phan Chu Trinh, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho biết: Mẹ ông- cụ Hoàng Thị Thư (SN 1917, mất năm 2005, trú tại thôn Gia Thượng, xã Ngọc Thụy, huyện Gia Lâm, Hà Nội; nay là phố 19, phường Ngọc Thụy, quận Long Biên, Hà Nội) sinh được 6 người con là: Bà Hoàng Thị Thành (SN 1939), ông Hoàng Tiến Lung (SN 1941, mất năm 2009), bà Hoàng Thị Chung (SN 1942), bà Hoàng Thị Tâm (SN 1944) và bà Hoàng Bích Nhâm (SN 1952).

Năm 2003, sau Bản án dân sự phúc thẩm số 239/DS-PT (ngày 5 và 6/12/2002) của TAND TP Hà Nội, ngày 9/10/2003 cụ Thư được UBND huyện Gia Lâm chứng nhận “Hộ gia đình bà Hoàng Thị Thư được quyền sử dụng 239,6 m2 đất tại thôn Gia Thượng, xã Ngọc Thụy, huyện Gia Lâm, TP. Hà Nội”. Cụ Thư ủy quyền cho ông Lung kê khai và làm thủ tục cấp GCNQSDĐ. Lợi dụng việc được cụ Thư ủy quyền, ông Lung đã làm thủ tục để chuyển tên thửa đất sang tên mình. Theo Quyết định số 238/QĐ-UB, ngày 19/3/2004 (thông tin trong bản án của cấp tòa sơ thẩm và phúc thẩm) ông Lung đã được UBND quận Long Biên cấp GCNQSDĐ số 1011940018 đối với 200 m2 đất ở và 39,6 m2 đất vườn liền kề, thửa đất số 7-1, tờ bản đồ số 62, hồ sơ gốc số 16/2004.

Ngay sau đó, ngày 29/6/2004 cụ Thư đã lập ủy quyền cho con gái là bà Hoàng Thị Thành khởi kiện ông Lung, yêu cầu cấp chính quyền quận Long Biên hủy GCNQSDĐ vừa được sang tên cho ông Lung, đòi lại quyền sử dụng thửa đất 239,6 m2.

Quá trình giải quyết thủ tục hành chính, ngày 13/10/2008 UBND quận Long Biên đã có kết luận số 947/KL-UBND về việc “giải quyết đơn tố cáo của bà Thành”, giao Phòng TN&MT quận tham mưu cho UBND quận ra quyết định thu hồi GCNQSDĐ số 14/2004 ngày 18/03/2004 (thông tin trên các văn bản giải quyết của cấp chính quyền) đã cấp cho ông Hoàng Tiến Lung. Ngày 17/3/2009, UBND quận Long Biên đã ra Quyết định số 478/QĐ-UBND thu hồi GCNQSDĐ đất của ông Lung...

Sau đó, bà Nghiêm Thị Khảnh (SN 1948, vợ ông Lung) khiếu nại những quyết định trước đó của cấp chính quyền quận Long Biên trong việc thu hồi GCNQSDĐ mang tên ông Lung. Quá trình xác minh, Thanh tra TP Hà Nội đã có kết luận: Căn cứ vào hồ sơ chuyển quyền sử dụng đất từ bà Thư sang ông Lung không có Hợp đồng cho tặng quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở theo quy định tại khoản 5, Mục I, Điều 5 bản quy định kèm theo Quyết định số 158/QĐ-UBND ngày 25/11/2002 của UBND TP Hà Nội. Do đó việc UBND quận Long Biên cấp GCNQSDĐ số 16/2004, mã quản lý sổ: 1011940018 ngày 18/3/2004 cho ông Lung là không đủ căn cứ pháp lý. Thanh tra TP. Hà Nội thống nhất với Quyết định 478/QĐ-UBND ngày 17/3/2009 của UBND quận Long Biên về việc thu hồi GCNQSDĐ đã cấp ngày 18/3/2004 cho ông Lung.

Qua báo cáo, kiến nghị của Thanh tra TP Hà Nội, ngày 1/8/2012 UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định 3470/QĐ-UBND giao: UBND quận Long Biên điều chỉnh nội dung mục 2, Điều 2 Quyết định số 478/QĐ-UBND ngày 17/3/2009 của UBND quận Long Biên về việc thu hồi GCNQSDĐ đối với ông Lung; … Ngày 4/9/2012 UBND quận Long Biên đã ban hành Quyết định số 3652/QĐ-UBND sửa đổi nội dung Khoản 2 Điều 2 Quyết định số 478/QĐ-UBND ngày 17/3/2009 của UBND quận Long Biên thành “Thông báo cho UBND phường Ngọc Thụy hướng dẫn những người được thừa kế theo pháp luật khối di sản của bà Thư (đã chết) để lại, thực hiện việc kê khai cấp GCNQSĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất theo quy định”.

Đến xét xử của tòa án

Không đồng ý với việc giải quyết của chính quyền, bà Nghiêm Thị Khảnh đã khởi kiện vụ việc ra TAND quận Long Biên, yêu cầu hủy Quyết định số 478/QĐ-UBND ngày 17/3/2009 về việc thu hồi GCNQSDĐ đã cấp cho ông Lung và Quyết định số 3652/QĐ-UBND ngày 4/9/2012 của UBND quận Long Biên về việc điều chỉnh nội dung Quyết định số 478/QĐ-UBND ngày 17/3/2009 của UBND quận Long Biên”.

Tại bản án Dân sự sơ thẩm số 115/2019/DS-ST ngày 22/11/2019 của TAND quận Long Biên xử: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Khảnh về việc tranh chấp quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất đối với bị đơn ông Lô, bà Thành. HĐXX xác định bà Khảnh là thừa kế hợp pháp của ông Lung (đã chết) theo di chúc đối với thửa đất ở số 238/QĐ-UBND của UBND quận Long Biên đã cấp cho ông Lung. Đồng thời chấp nhận khởi kiện của bà Khảnh, hủy 2 Quyết định hành chính số 478/QĐ-UBND và Quyết định số 3652/QĐ-UBND của UBND quận Long Biên.

Tiếp đó, ông Lô, bà Thành, bà Chung, bà Tâm, bà Nhâm kháng cáo. Bản án phúc thẩm số 127/2021/DS-PT ngày 8/4/2021 của TAND TP. Hà Nội cũng xác định bà Khảnh là người thừa kế hợp pháp thửa đất của ông Lung. Đồng thời tuyên hủy toàn bộ những quyết định nêu trên của UBND quận Long Biên, Quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 số 347/QĐ-UBND ngày 1/8/2012 của UBND TP Hà Nội.

Cho rằng việc xét xử của hai cấp tòa đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền và lợi ích hợp pháp của mình cùng các đồng thừa kế liên quan, ông Hoàng Tiến Lô và những người chị em tuổi dù đã cao vẫn tiếp tục có đơn đề nghị xem xét theo thủ tục Giám đốc thẩm đối với bản án Dân sự phúc thẩm của TAND TP Hà Nội.

Ông Hoàng Tiến Lô chia sẻ: “Nguồn cơn” để ông Lung làm thủ tục chuyển chủ sở hữu QSDĐ từ tên mẹ ông (cụ Thư) sang tên ông Lung chỉ trong hơn 5 tháng, bắt đầu từ việc mẹ ông, ông và các chị em của mình đã tin tưởng bằng sự ủy quyền và thỏa thuận trong vụ việc tranh chấp thửa đất trước đó với hàng thừa kế của mẹ ông. Ông Lô, cụ Thư và hai người chị đã ký vào “Đơn đề nghị chuyển quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở (cho tặng một phần)” đề ngày 20/10/2003, mà không hề hay biết ông Lung sẽ hoàn thiện nội dung để có thể chuyển sang tên ông Lung. Các cấp chính quyền quận Long Biên và TP Hà Nội đã xem xét lại vụ việc, để có những quyết định tuyên hủy GCNQSDĐ đã cấp cho ông Lung. Bởi bản thân tờ đơn này không có lời chứng thực của cấp chính quyền xã cũng như không hề có văn bản thể hiện hợp đồng chuyển quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất. Thế nhưng, hai cấp xét xử, tòa án lại cho rằng quy trình chuyển GCNQSDĐ cho ông Lung là phù hợp.

Ngoài ra, các cấp tòa cũng bỏ sót, nhiều vấn đề liên quan trong quá trình tố tụng. Như đã bỏ sót thành phần tham gia liên quan là UBND TP Hà Nội và UBND phường Ngọc Thụy. Trong cả hai phiên xét xử, đại diện cấp chính quyền liên quan đã “vắng mặt” hoặc “xin xét xử vắng mặt”...

Liên quan đến vụ việc, vừa qua, Văn phòng UBND TP Hà Nội; UBND quận Long Biên cũng đã yêu cầu các cơ quan liên quan tiếp tục kiểm tra, làm rõ.