Chính phủ vừa đề nghị giảm thuế suất tiêu thụ đặc biệt với xe ô tô điện chạy pin nhập khẩu, sản xuất lắp ráp trong nước trong 5 năm đầu. Như vậy, nếu được thông qua, giá bán xe ô tô điện sẽ hấp dẫn hơn đối với người tiêu dùng.
Lợi ích từ ô tô điện
Mới đây, trong Phiên họp thứ 6, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến bước đầu về Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của 8 luật, trong đó có Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.
Đáng lưu ý, liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, theo tờ trình của Chính phủ, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt với ô tô điện chạy pin sẽ giảm 5-12% so với mức hiện hành trong 5 năm đầu sau khi luật sửa đổi có hiệu lực. Từ năm thứ 6 trở đi sẽ tăng thuế suất với cả xe nhập khẩu, sản xuất trong nước.
Việc này nhằm khuyến khích đầu tư sản xuất, kịp thời nắm bắt cơ hội để phát triển ô tô chạy pin, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ khí thải phương tiện giao thông, giảm phát thải khí nhà kính.
Hiện, mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô điện cao nhất là 15% (ô tô điện dưới 9 chỗ ngồi) và thấp nhất là 5% đối với ô tô điện 16 - 24 chỗ ngồi.
Theo đó, nếu phương án của Chính phủ được phê duyệt, các mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô điện trong 5 năm đầu sẽ còn từ 0 - 3%. Trong đó, mức thuế tiêu thụ được giảm mạnh nhất ở nhóm xe điện dưới 9 chỗ, từ mức 15% hiện hành xuống còn 3%.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, xe ô tô điện chạy pin là sản phẩm công nghệ cao, bảo vệ môi trường, là cơ hội cho việc phát triển của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam có vị thế cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới, có nhiều tiềm năng để trở thành động lực tăng trưởng và tạo nguồn thu ngân sách Nhà nước trong thời gian tới.
Đại diện VinFast thông tin, do chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt chưa thay đổi nên đối với lô xe điện đợt đầu giao khách hàng, thuế suất tiêu thụ đặc biệt vẫn áp dụng mức 15% cho xe điện dưới 9 chỗ ngồi. Mức thuế này Nhà nước thu thông qua nhà sản xuất nên để có mức giá hợp lý, kích thích tiêu dùng ô tô điện thì trước mắt hãng buộc phải mất một phần lợi nhuận.
Hiện nay, xe chạy bằng điện gồm 3 loại, pin, khí hydro và năng lượng mặt trời. Ở lần sửa đổi, bổ sung này, Chính phủ đề nghị giảm thuế suất tiêu thụ đặc biệt với xe điện chạy pin, nhằm khuyến khích phát triển ô tô chạy pin, giảm ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính.
Ô tô điện sẽ giảm giá bao nhiêu?
Theo ông Nguyễn Trung Hiếu, Trưởng tiểu ban kỹ thuật Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) thông tin, việc đề xuất giảm thuế tiêu thụ đặc biệt của Chính phủ cho xe điện lên tới 12%. Nếu như tính giá xe VF e34 của VinFast là 690 triệu đồng thì sau khi giảm thuế tiêu thụ đặc biệt có thể hạ giá bán từ 5 – 12%. Như vậy, sau khi giảm mức giá giảm sẽ hấp dẫn hơn với người tiêu dùng.
Ông Hiếu cho biết thêm, nếu chỉ giảm thuế cho mỗi dòng xe thuần điện mà bỏ qua các loại xe khác như hybrid thì chính sách thuế chưa toàn diện, cũng chưa hẳn tạo lợi thế cạnh tranh với xe truyền thống. Bởi, số tiền thuế được giảm chỉ là một vế của chiếc xe. Vế còn lại quan trọng hơn với người tiêu dùng vẫn là chiếc xe đi được bao xa, trạm sạc bao phủ đến đâu.
Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia lĩnh vực ô tô cho hay, tại Ukraine, quốc gia này không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe ô tô điện chạy pin.
Còn với Hàn Quốc, nước này miễn thuế tiêu thụ đặc biệt, miễn thuế phương tiện với các loại xe ô tô điện chạy pin và xe ô tô điện sử dụng nhiên liệu hydro.
Ngoài ra, Hàn Quốc đã ban hành chương trình khuyến khích xe ô tô điện chạy pin từ năm 2011 với rất nhiều các khoản trợ cấp và ưu đãi thuế với các vùng trên cả nước. Chính phủ nước này cũng đã đưa ra hỗ trợ giá 13.000 USD đối với các phương tiện chạy điện hoàn toàn, tuy nhiên thì khoản trợ cấp này đã giảm dần từ 2014 đến 2020.
Về các ưu đãi về thuế, năm 2015, Hàn Quốc đã có khung ưu đãi đối với xe ô tô điện chạy pin như: Giảm tối đa 2.000 USD thuế tiêu dùng cá nhân (thuế đóng một lần); giảm tối đa 1.400 USD thuế mua xe.
Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng miễn thuế tiêu dùng khi mua xe ô tô điện chạy pin, giảm 50% lệ phí đăng ký đối với xe ô tô điện chạy pin.
Hay như tại Mỹ, ở cấp Bang, áp dụng chính sách ưu đãi (miễn giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, khấu trừ thuế, hoàn tiền, giảm phí đăng ký, giảm phí đỗ xe, hỗ trợ việc lắp đặt các trạm sạc điện...) nhằm khuyến khích việc mua và sử dụng xe hybrid và xe ô tô điện chạy pin.
Ngoài ra, Phần Lan cũng đánh thuế 3% khi đăng ký xe ô tô điện chạy pin (so với mức thuế 18% đối với xe chạy bằng xăng).
Trao đổi về nội dung này, các chuyên gia về tài chính cho rằng, Việt Nam chưa thể trợ cấp cho người mua ô tô điện như các nước Âu, Mỹ, bởi muốn trợ cấp cho một mặt hàng cụ thể cần soi chiếu vào nhiều luật, chẳng hạn luật về giá, xem mặt hàng đó có thuộc diện Nhà nước cần trợ cấp, bình ổn giá hay không.
Chứ không nên so sánh giữa Việt Nam và một số nước Âu, Mỹ họ có nguồn ngân sách nằm trong một chiến lược tổng thể chống biến đổi khí hậu, cải thiện môi trường. Nguồn thu thuế từ các tổ chức doanh nghiệp phát thải CO2, được Chính phủ lượng hóa thành tiền, điều tiết số tiền này thành khoản trợ cấp cho người tiêu dùng lựa chọn phương tiện xanh.