Giáo dục toàn cầu và thế hệ AI

Từng bước được chấp nhận

Ra mắt bởi OpenAI do Microsoft hậu thuẫn vào ngày 30/11/2022, ChatGPT đã trở thành ứng dụng phát triển nhanh nhất thế giới cho đến nay và thúc đẩy sự ra mắt của các đối thủ như Bard của Google.

Công cụ này đang dần được chấp nhận dưới nhiều cấp độ khác nhau trong môi trường giáo dục. Tại trường đại học hàng đầu Thụy Điển Lund, giáo viên quyết định học sinh nào có thể sử dụng trí tuệ nhân tạo để giúp họ làm bài tập. Tại Đại học Tây Australia ở Perth, các nhân viên đã nói chuyện với sinh viên về những thách thức và lợi ích có thể có của việc sử dụng AI sáng tạo trong công việc của họ, trong khi Đại học Hồng Kông đang cho phép sử dụng ChatGPT kèm những giới hạn nghiêm ngặt.

Các công cụ GenAI, chẳng hạn như ChatGPT, dựa trên các mẫu ngôn ngữ và dữ liệu để tạo ra mọi thứ từ bài tiểu luận, video cho đến các phép tính toán học trông giống với cái mà con người tạo ra, thúc đẩy cuộc thảo luận về sự chuyển đổi chưa từng có trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả học viện.

Các học giả nằm trong số những người có thể phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu nếu AI có thể tái tạo - với tốc độ nhanh hơn nhiều - nghiên cứu hiện được thực hiện bởi con người. Nhiều người cũng thấy được lợi ích từ khả năng xử lý thông tin và dữ liệu của GenAI, điều này có thể cung cấp cơ sở cho con người phân tích sâu hơn.

Ông Leif Kari - Phó Chủ tịch phụ trách giáo dục tại Viện Công nghệ Hoàng gia KTH, trụ sở tại Stockholm (Thụy Điển) - cho biết: “Nó có thể giúp sinh viên điều chỉnh tài liệu khóa học theo nhu cầu cá nhân của họ, hỗ trợ họ giống như một gia sư cá nhân”.

Ngày 7/9, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) đã công bố những gì được cho là hướng dẫn toàn cầu đầu tiên về GenAI trong giáo dục và nghiên cứu học thuật. Đối với các cơ quan quản lý quốc gia, nó vạch ra các bước cần thực hiện trong các lĩnh vực như bảo vệ dữ liệu và sửa đổi luật bản quyền, đồng thời kêu gọi các quốc gia đảm bảo giáo viên có được các kỹ năng AI mà họ cần.

Một số nhà giáo dục đưa ra so sánh giữa AI và sự ra đời của máy tính cầm tay, loại máy này bắt đầu được đưa vào lớp học vào những năm 1970 và làm dấy lên cuộc tranh luận về việc chúng sẽ ảnh hưởng đến việc học như thế nào trước khi chúng nhanh chóng được chấp nhận là trợ giúp thiết yếu.

Một số người bày tỏ lo ngại rằng, học sinh cũng có thể dựa vào AI để làm bài và gian lận một cách hiệu quả. Việc coi GenAI là tác phẩm gốc cũng có thể gây ra các vấn đề về bản quyền, đặt ra câu hỏi liệu AI có nên bị cấm trong giới học thuật hay không.

Bà Rachel Forsyth - Giám đốc dự án tại Văn phòng Phát triển chiến lược tại Đại học Lund (Thụy Điển) - cho biết, lệnh cấm "có vẻ giống như một thứ gì đó mà chúng tôi không thể thực thi. Chúng tôi đang cố gắng tập trung trở lại vào việc học, tránh gian lận và kiểm soát học sinh”.

Kiểm soát chặt chẽ

Trên thế giới, phần mềm của hãng Turnitin là một trong những công cụ chính để kiểm tra đạo văn. Vào tháng 4 năm nay, hãng đã ra mắt một công cụ sử dụng AI để phát hiện nội dung do AI tạo ra. Hãng đã cung cấp công cụ đó miễn phí cho hơn 10.000 tổ chức giáo dục trên toàn cầu, mặc dù họ có kế hoạch thu phí từ tháng 1/2024.

Cho đến nay, công cụ phát hiện AI đã phát hiện ra rằng, chỉ có 3% sinh viên sử dụng AI trong hơn 80% bài nộp của họ và 78% hoàn toàn không sử dụng AI.

Cũng có một số vấn đề đã nảy sinh với tình huống “dương tính giả” khi văn bản do con người viết đã bị gắn nhãn là do AI viết, mặc dù những người bị cáo buộc sai về việc sử dụng AI có thể tự bảo vệ mình nếu họ đã lưu nhiều bản thảo tác phẩm của họ.

Bản thân các sinh viên đang thử nghiệm AI và nhận được điểm kém cho rằng, AI chỉ có thể tóm tắt ở mức cơ bản, nhưng sự thật đó phải luôn được kiểm tra vì nó không thể phân biệt sự thật với hư cấu hay đúng sai. Kiến thức của nó cũng bị giới hạn và không đủ cho những câu hỏi rất cụ thể.

Sophie Constant - sinh viên luật 19 tuổi tại Đại học Oxford (Anh) - cho biết: “Tôi cho rằng AI còn phải đi một chặng đường dài trước khi nó thực sự hữu ích. Tôi không thể hỏi nó về một trường hợp duy nhất. Nó không biết và không có quyền truy cập vào các bài báo tôi đang nghiên cứu nên nó không hữu ích lắm".

Hướng dẫn mới nhất của UNESCO cũng cảnh báo, nguy cơ GenAI sẽ làm sâu sắc thêm sự chia rẽ xã hội khi thành công về kinh tế và giáo dục ngày càng phụ thuộc vào khả năng tiếp cận điện, máy tính và internet mà những người nghèo nhất không có.

Bà Stefania Giannini - Trợ lý Tổng Giám đốc giáo dục tại UNESCO, nói với Reuters: “Chúng tôi đang đấu tranh để điều chỉnh tốc độ chuyển đổi của hệ thống giáo dục theo tốc độ thay đổi của tiến bộ công nghệ”.

Cho đến nay, Liên minh châu Âu (EU) là một trong những khối đi đầu trong việc đưa ra các quy định xung quanh việc sử dụng AI với dự thảo luật vẫn chưa được thông qua thành luật. Các quy định này không đề cập cụ thể đến giáo dục nhưng các quy định rộng hơn về đạo đức có thể được áp dụng cho lĩnh vực này.

Sau khi rời khỏi EU, Anh cũng đang cố gắng xây dựng các hướng dẫn sử dụng AI trong giáo dục bằng cách tham khảo ý kiến các nhà giáo dục và cho biết, họ sẽ công bố kết quả vào cuối năm nay.

Singapore, quốc gia đi đầu trong nỗ lực đào tạo giáo viên cách sử dụng công nghệ, nằm trong số gần 70 quốc gia đã phát triển hoặc lên kế hoạch chiến lược về AI.

Bà Kirsten Rulf, một đối tác tại Boston Consulting Group, người đã giúp soạn thảo các quy định của EU về AI, cho biết: "Về mặt các trường đại học, với tư cách là một giáo sư, thay vì đấu tranh với nó, bạn cần tận dụng AI, trải nghiệm nó, phát triển một khuôn khổ, hướng dẫn tốt và hệ thống AI có trách nhiệm, sau đó làm việc với sinh viên để tìm ra cơ chế phù hợp với mình. Tôi nghĩ chúng ta là thế hệ cuối cùng sống trong một thế giới không có AI”.