Giúp dân bằng pháp luật

Thông qua hoạt động tư vấn, các luật sư đã
kết hợp tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chủ trương, chính sách.

Cùng với quá trình phát triển, xây dựng đất nước, hệ thống luật pháp của nước ta ngày càng được xây dựng đồng bộ và hoàn thiện. Tuy nhiên để pháp luật đi vào cuộc sống, để mọi người dân đều hiểu biết, nắm vững pháp luật là cả vấn đề. Nói như một số chuyên gia, nước ta có cả một rừng luật, nhưng ngay cả không ít chuyên gia, nhiều khi cũng chưa thể nắm vững, hiểu hết vì luật pháp thường xuyên thay đổi, bổ sung, nói chi đến người dân, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa. Bởi vậy, thực tế đã phát sinh nhiều vấn đề, vụ việc vi phạm pháp luật, từ cán bộ công quyền cho đến người dân. Không ít vụ việc cán bộ vi phạm đã để lại những hậu quả đau lòng không đáng có. Lại không ít vụ việc, người dân do ít hiểu biết pháp luật, khiếu nại, tố cáo không có cơ sở, nhưng cố chấp, làm vụ việc kéo dài, tốn kém thời gian, tiền bạc của Nhà nước, của chính công dân.

Bởi vậy, Chương trình phối hợp về giám sát và nâng cao hiệu quả việc giải quyết khiếu nại, tố cáo ở cơ sở do Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam, Thanh tra Chính phủ, Bộ Tư pháp, Hội Luật gia Việt Nam, Liên đoàn Luật sư (LĐLS) Việt Nam ký kết từ ngày 11/11/2014 đã được người dân rất hoan nghênh. Thực tế quá trình thực hiện đã thu được nhiều kết quả thiết thực, như mục đích của chương trình nhằm tuyên truyền phổ biến trong nhân dân nâng cao nhận thức về pháp luật tiếp công dân, khiếu nại và giải quyết khiếu nại, tố cáo, hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý, tạo điều kiện cho người dân thực hiện đúng, đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình, hạn chế khiếu kiện sai, góp phần đảm bảo việc khiếu nại, tố cáo đúng pháp luật...

Từ tháng 7/2015, LĐLS Việt Nam đã chọn cử 100 luật sư thuộc Đoàn Luật sư Hà Nội, luân phiên đến trụ sở tiếp công dân của trung ương tại Hà Nội để tư vấn miễn phí cho dân. Mỗi ngày đã có từ 2-17 vụ việc được tư vấn, giải quyết. Đến nay đã có gần 1.000 lượt công dân được tư vấn. Các luật sư cũng đã phối hợp với phòng tổ chức tiếp dân giải quyết kịp thời một số vụ khiếu nại đông người như vụ trên 40 công dân huyện Sóc Sơn- Hà Nội khiếu nại về đất đai. Không kể những công dân đã đi khiếu nại, không ít công dân từ các tỉnh xa như Nghệ An, Thanh Hóa...dù chưa khiếu nại tới cấp trung ương nhưng nghe tin cũng ra để xin tư vấn. Với việc từ 22/3 này, có thêm 100 luật sư của Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh vào cuộc và tới đây đến các tỉnh, thành khác, hy vọng pháp luật đến được với nhiều người dân hơn, khiếu nại, tố cáo sẽ càng sớm được giải quyết dứt điểm từ cơ sở.

Như Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Văn Pha nhận xét, một trong những nguyên nhân khiến tình trạng khiếu nại, tố cáo kéo dài trong thời gian qua là do người dân chưa nắm rõ luật. Việc tư vấn sẽ giúp họ có nên tiếp khiếu kiện và khiếu kiện ở đâu cho đúng. Thực tế giải quyết ở trung ương, như Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh, Phó Chủ tịch LĐLS Việt Nam cho biết, có nhiều vụ việc người dân tới khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp, vụ việc phức tạp, nhiều quan hệ pháp lý đan xen; có tới 60% việc khiếu kiện đã hết thẩm quyền, không đúng pháp luật, chỉ có khoảng 40% là khiếu kiện đúng cơ sở.

Thông qua hoạt động tư vấn, các luật sư đã kết hợp tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, giải thích về chủ trương, chính sách. Từ việc được tư vấn, không ít người dân cũng nhận ra cần kết thúc việc khiếu kiện, không khiếu kiện nữa. Bên cạnh đó, các luật sư cũng phát hiện một số việc giải quyết của cơ quan chính quyền chưa phù hợp, hướng dẫn người dân kiến nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết cho đúng các quy định của pháp luật. Từ hoạt động tư vấn miễn phí cũng cho thấy, sự có mặt của các luật sư khiến cho việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan trung ương khách quan, khẩn trương hơn. Với các vụ việc phức tạp, kéo dài, các luật sư cũng đã kiến nghị hướng giải quyết, tổ chức nhóm luật sư trực tiếp tham gia tư vấn, góp sức cùng các cơ quan giải quyết dứt điểm.

Thực tế lâu nay, với dân nghèo, để đến được với các luật sư cũng không dễ. Không ít người dân còn ngần ngại, e dè ngay cả với một số trung tâm tư vấn trưng biển miễn phí. Với việc tổ chức tư vấn miễn phí tại các trụ sở tiếp dân theo Chương trình nói trên đã được người dân tin tưởng. Như Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh khẳng định “đây là đội ngũ luật sư rất uy tín, có trách nhiệm với cộng đồng, với công dân trong hoạt động tư vấn pháp lý”. Và với người dân rất cần đảm bảo tính khách quan, công bằng, “dù tư vấn miễn phí nhưng các luật sư cần lắng nghe ý kiến người dân để hiểu được bản chất vụ việc, hiểu các quan hệ pháp lý, xác định quyền và nghĩa vụ của các bên...”.

Để giảm, giải quyết triệt để khiếu nại, tố cáo, rất cần sự nhanh chóng triển khai, mở rộng chương trình tư vấn miễn phí nói trên xuống cơ sở các tỉnh, thành. Khi mọi mâu thuẫn, vướng mắc được giải quyết ngay từ gốc, từ cơ sở, giải quyết đúng pháp luật thì khiếu tố phức tạp, kéo dài sẽ không còn cơ hội nảy nở. Đây cũng là cơ hội cho hơn 9 ngàn luật sư cả nước làm nhiệm vụ, cũng như làm từ thiện bằng pháp luật, góp phần giữ gìn an ninh, trật tự xã hội, góp phần mang lại công bằng, hạnh phúc cho dân.