Gỡ khó cho hộ kinh doanh khi bỏ thuế khoán
Theo lộ trình, từ năm 2026, hộ kinh doanh phải chuyển từ cơ chế nộp thuế khoán sang kê khai, đồng nghĩa với việc quản lý doanh thu, chi phí, xuất hóa đơn điện tử và khai báo định kỳ. Đây được coi là bước tiến nhằm tăng tính minh bạch, tạo cơ hội tiếp cận vốn tín dụng, nhưng đồng thời cũng khiến nhiều hộ kinh doanh lo ngại về thủ tục phức tạp, chi phí phát sinh và năng lực ứng dụng công nghệ.
Nắm rõ lộ trình
Nghị định số 70/2025/NĐ-CP (Nghị định 70) sửa đổi Nghị định số 123/2020/NĐ-CP quy định về hóa đơn, chứng từ đã thay đổi căn bản phương thức quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể, khi quy định từ năm 2026, hộ kinh doanh sẽ phải chuyển từ cơ chế nộp thuế khoán sang kê khai, đồng nghĩa với việc quản lý doanh thu, chi phí, xuất hoá đơn điện tử và khai báo định kỳ.
Vậy thuế khoán là gì? Bà Lê Yến - Giám đốc Công ty Tư vấn thuế Hà Nội phân tích, nếu như trước đây, các hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp ước tính doanh thu khoán, cơ quan thuế địa phương sẽ dựa trên mức doanh thu ước tính này để áp thuế cho từng hộ. Con số này có thể không chính xác, thường thấp hơn thực tế. Thuế khoán bao gồm 2 loại: Thuế giá trị gia tăng (GTGT) và Thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
Theo Nghị định 70, từ 1/6/2025 hộ kinh doanh có doanh thu 1 tỷ đồng/năm bước đầu tiên phải thực hiện hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Điều này có nghĩa là mọi hộ kinh doanh cần trang bị máy tính tiền hoặc phần mềm bán hàng, sau đó kết nối với phần mềm hóa đơn điện tử. Khi xuất hóa đơn, thông tin sẽ được truyền trực tiếp đến cơ quan thuế. Đây là bước quan trọng đầu tiên trong quá trình chuyển đổi.
Bước thứ hai, từ năm 2026, phương pháp tính thuế khoán sẽ không còn, thay vào đó là phương pháp kê khai. Các hộ kinh doanh phải chuyển từ phương pháp khoán sang phương pháp kê khai.
Bà Nguyễn Hồng Trang - Phó Chủ tịch UBND phường Hoàn Kiếm (Hà Nội), cho biết, thời gian qua, phường đã triển khai các hoạt động hỗ trợ người dân trong việc kê khai và nộp thuế điện tử. Tuy nhiên, các hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ trên địa bàn vẫn gặp nhiều khó khăn.
Khó khăn đầu tiên liên quan đến tâm lý, nhiều hộ kinh doanh còn e ngại tính công khai, minh bạch, đồng nghĩa với việc chịu sự giám sát chặt chẽ hơn từ cơ quan thuế.
Khó khăn thứ hai là chi phí, bởi khi nghĩ đến chuyển đổi số, hóa đơn điện tử và chứng từ điện tử, nhiều hộ lo ngại khoản chi đầu tư cho máy móc, trang thiết bị và phần mềm, mà chưa nhận thấy tầm quan trọng cốt lõi của việc chuẩn hóa dữ liệu trong hoạt động kinh doanh.
Khó khăn thứ ba là việc ứng dụng công nghệ: Nhiều hộ kinh doanh truyền thống còn hạn chế về kỹ năng số, trong khi một số hộ trẻ, năng động, thành thạo kinh doanh online hay livestream, dù doanh thu tốt, vẫn chưa chuyển đổi hoàn toàn việc quản lý sổ sách, chứng từ từ thủ công sang số hóa.
Cơ hội để tiếp cận vốn
Bà Lê Yến nhận định, khó khăn ban đầu là điều tất yếu, nhưng về lâu dài, chuyển đổi số sẽ mang lại lợi ích rõ ràng cho các hộ kinh doanh và là bước quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số toàn quốc.
Ông Nguyễn Hà Thanh, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Đồng Xuân cho biết chợ truyền thống như Đồng Xuân đang đứng trước cơ hội lớn để đổi mới, nhưng cũng cần sự hỗ trợ mạnh mẽ từ công nghệ và chính sách.
Chợ Đồng Xuân hiện có hơn 2.200 hộ kinh doanh đang buôn bán, mỗi năm đón trên 100.000 lượt khách tham quan và mua sắm. Bình quân mỗi năm, các hộ kinh doanh tại chợ đóng góp khoảng 67 tỷ đồng tiền thuế vào ngân sách Nhà nước. Việc ứng dụng thanh toán số và hóa đơn điện tử không chỉ giúp tiểu thương minh bạch hoạt động mà còn nâng cao uy tín, tạo lợi thế trong cạnh tranh với các kênh bán hàng hiện đại.
