Gỡ những “nút thắt” để phục hồi, phát triển kinh tế

Diễn đàn có 3 phiên chuyên đề quan trọng gồm: Chuyên đề 1: Quản lý đất đai và xác định giá đất-Những bất cập từ thực tiễn và qua hoạt động Kiểm toán nhà nước; Chuyên đề 2: “Đầu tư công: Những nút thắt thông qua thực tiễn kiểm toán”; Chuyên đề 3: “Phát triển khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp: Thực trạng, cơ hội, thách thức và vai trò của Kiểm toán nhà nước”.

Chuyên đề 1 được tổ chức trong bối cảnh Quốc hội, Chính phủ và các cấp, các ngành đang tập trung cao độ cho việc sửa đổi cơ chế, chính sách trong quản lý, sử dụng đất đai, mà tiêu biểu là Luật Đất đai (sửa đổi); nhằm cụ thể hóa chủ trương Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”.

Thời gian qua, việc quản lý và sử dụng đất đai đã tạo dựng được nguồn lực to lớn cho xây dựng và phát triển hạ tầng, đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa, là động lực quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội. Cùng với quá trình đô thị hóa, việc vốn hóa đất đai, phát triển thị trường bất động sản đã được thực hiện mạnh mẽ. Theo đó, từ năm 2017 đến năm 2021, nguồn thu từ đất đai luôn đóng góp từ 12% đến 14% tổng thu ngân sách nhà nước. Tại nhiều địa phương, số thu từ đất đai chiếm tới trên 30% ngân sách địa phương và là nguồn vốn chính cho đầu tư công.

Đất đai cũng là điều kiện vật chất hàng đầu để thực hiện thu hút vốn đầu tư nước ngoài trong phát triển công nghiệp, dịch vụ. Trong lĩnh vực nông nghiệp, mà đất đai là tư liệu sản xuất chính. Hiện nay, nông nghiệp cũng đang là trụ cột chống đỡ chính của kinh tế trong giai đoạn khó khăn.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc quản lý, sử dụng đất đai thời gian qua còn cho thấy rất nhiều những vấn đề bất cập, hạn chế, vướng mắc, thậm chí sai phạm phải xử lý. Trong đó nổi bật, chính sách, pháp luật về đất đai của chúng ta vừa chồng chéo, vừa phức tạp, song lại thiếu các quy định, chế tài cụ thể dẫn tới khó khăn trong áp dụng thực tiễn, chưa tạo dựng được một hành lang pháp lý rõ ràng cho công tác quản lý, sử dụng đất đai, nhất là cho phát triển kinh tế.

Với mong muốn được “chung sức, chung lòng” cùng Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các địa phương nhận diện đầy đủ và có giải pháp tháo gỡ các nút thắt về đất đai, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội, Hội thảo Chuyên đề 1 sẽ tập trung giải đáp 2 vấn đề lớn. Thứ nhất, thực trạng công tác quản lý, sử dụng đất đai và định giá đất hiện nay từ chính kết quả kiểm toán và thực tiễn tại các địa phương: Những khó khăn, vướng mắc và nút thắt chủ yếu cản trở việc huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế. Thứ hai, xác định, làm rõ những giải pháp chủ yếu để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và trở ngại đó. Trong đó, xác định rõ vai trò, trách nhiệm, đồng thời có ý kiến cụ thể về mục tiêu kiểm toán, cách thức tổ chức hoạt động kiểm toán của KTNN để có thể góp phần giải quyết các vấn đề vướng mắc, những bất cập về cơ chế, chính sách, về tổ chức thực hiện việc quản lý, sử dụng đất đai và định giá đất ở nước ta hiện nay.

Hội thảo các đại biểu sẽ tham luận về vấn đề: Thực trạng việc quản lý, sử dụng đất đai và xác định giá đất và giải pháp hoàn thiện; công tác quản lý, sử dụng đất đai và xác định giá đất tại địa phương -Thực trạng và giải pháp; hiện đại hóa công tác thẩm định giá tại Việt Nam. Đồng thời, cũng thảo luận, trao đổi về hai nội dung nổi bật là những vấn đề tồn tại trong định giá đất hiện nay và giải pháp khắc phục; tháo gỡ nút thắt trong quản lý, sử dụng đất đai phục vụ phát triển kinh tế

Các tham luận, ý kiến tại hội thảo sẽ được KTNN tổng kết và có báo cáo gửi Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ban, ngành và địa phương; đồng thời, xây dựng những mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể của Ngành để có thể làm tốt hơn nữa vai trò, trách nhiệm của KTNN trong việc cung cấp thông tin, kiến nghị giải pháp cho Đảng, Quốc hội và Chính phủ trong công tác hoạch định và thực hiện chính sách pháp luật về đất đai, bảo đảm minh bạch, bền vững, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.

Đối với Chuyên đề 2, trong 9 tháng đầu năm 2023, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt 50,68% (đạt 51,38% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). Mặc dù giải ngân vốn đầu tư công có những tín hiệu tích cực nhưng kết quả đạt được vẫn chưa như kỳ vọng do còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện các chương trình, dự án. Thực tiễn hoạt động kiểm toán các dự án đầu tư công của KTNN những năm qua cũng cho thấy, công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý các dự án đầu tư công vẫn còn những bất cập, thiếu sót, đặc biệt là các vướng mắc liên quan đến việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư; phân bổ, giao kế hoạch vốn. Đây là những nút thắt ảnh hưởng đến hiệu quả, hiệu lực của các dự án đầu tư công cũng như nguồn lực và động lực của sự phát triển.

Do đó tại Chuyên đề 2 sẽ làm rõ vai trò của KTNN trong kiểm toán các dự án đầu tư công, góp phần làm minh bạch, bền vững nền tài chính quốc gia. Làm rõ các vướng mắc trong đầu tư công, giải ngân vốn đầu tư công, nguyên nhân dẫn đến các vướng mắc. Kiến nghị, đề xuất và các bài học, kinh nghiệm quốc tế về quản lý, thực hiện các dự án đầu tư công, việc đảm bảo các dự án được giải ngân và hoàn thành đúng tiến độ và vai trò của các cơ quan kiểm toán tối cao trong lĩnh vực này. Đồng thời giải quyết các vướng mắc, bất cập trong cơ chế phối hợp, trao đổi thông tin giữa KTNN và các cơ quan quản lý dự án để góp phần nâng cao hiệu quả công tác kiểm toán đầu tư công.

Còn tại Chuyên đề 3, nguyên nhân dẫn tới những “nút thắt” sẽ được các đại biểu tập trung phân tích, làm rõ khi vừa qua các chuyên gia, nhà quản lý chỉ ra nhiều “nút thắt” hạn chế sự phát triển của các khu công nghiệp, khu kinh tế từ vấn đề về: quy hoạch; hạ tầng giao thông và kết nối đồng bộ; liên kết vùng; lao động và an sinh xã hội; vấn đề môi trường; ưu đãi đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, khu kinh tế; hiệu quả sử dụng đất.