Gỡ vướng quỹ đất phát triển công nghiệp

Ban quản lý các khu chế xuất và khu công nghiệp TPHCM (Hepza) mới đây cho biết, quỹ đất dành cho sản xuất công nghiệp của TPHCM sắp hết, chỉ còn khoảng 300ha đất có thể cho thuê, khai thác được. Điều này đang gợi mở nhiều vấn đề liên quan đến việc phát triển quỹ đất dành cho các khu công nghiệp (KCN). Trước tình hình như vậy, việc ưu tiên tìm kiếm phát triển quỹ đất dành cho sản xuất công nghiệp là điều hết sức cần thiết trong lúc này. Đặc biệt là cần khai thác, tháo gỡ các vướng mắc về mặt pháp lý với những quỹ đất sạch TPHCM có sẵn.

Nhiều người cho rằng, nếu như TPHCM eo hẹp quỹ đất thì nên tập trung vào phát triển các KCN công nghệ cao, công nghiệp sạch và cần có tầm nhìn quy hoạch các KCN về vùng ngoại ô. Ngoài ra, TPHCM nên định hướng thành một thành phố hậu công nghiệp và tập trung vào kinh tế dịch vụ, trong đó chú trọng cho đề án trung tâm tài chính quốc tế, thương mại và logistics, còn KCN để các tỉnh khác phát triển do quỹ đất của TPHCM không nhiều trong khi dân số lại rất đông.

Bên cạnh đó, có thể tham khảo thêm số liệu mới đây của Công ty Cushman & Wakefield khi đánh giá về thị trường bất động sản công nghiệp ở Việt Nam, đó là tổng nguồn cung đất công nghiệp tại TPHCM vẫn ổn định ở mức xấp xỉ 2.500ha. Không chỉ vậy, giá thuê đất công nghiệp tiếp tục có xu hướng tăng. Cụ thể, giá chào thuê trung bình tại TPHCM đạt 4.308.000 VND/m2/kỳ, tương đương 186,0 USD/m2/kỳ. Ví dụ vào quý IV/2021 đã tăng 1% so với quý trước và tăng 3% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu do nguồn cung hạn chế và nhu cầu tăng.

Qua phân tích của Cushman & Wakefield, giá thuê đất công nghiệp ở TPHCM vẫn xếp hạng cao nhất trên toàn quốc, cao hơn 31% so với Hà Nội, 35% so với Long An, 72% so với Bình Dương, 79% so với Đồng Nai và gần gấp đôi mức giá tại Bà Rịa - Vũng Tàu.

Theo ông Nguyễn Anh Triết, Trưởng ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, hiện nhu cầu thuê đất trong các dự án khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh của các nhà đầu tư nước ngoài rất lớn. Đơn vị đã đề xuất tỉnh bổ sung xây dựng thêm một số khu công nghiệp với tổng diện tích hơn gần 5000ha.

Trong câu chuyện TPHCM đang thu hẹp quỹ đất cho sản xuất công nghiệp, các địa phương lân cận cần tận dụng cơ hội tốt này để phát triển cho riêng mình. Nhất là những tỉnh có lợi thế về quỹ đất sạch, về thuận tiện giao thông, hệ thống cảng cũng như nguồn lao động dồi dào và chính sách thu hút đầu tư cởi mở.

Điều này có thể nhìn thấy từ tỉnh Long An - một “điểm sáng” mới trong thu hút đầu tư nước ngoài vào các KCN. Như mới đây, giữa tháng 1/2022, Công ty TNHH nước giải khát Coca Cola đã quyết định đầu tư nhà máy sản xuất nước giải khát với tổng vốn hơn 136 triệu USD vào KCN Phú An Thạnh, huyện Bến Lức. Đây là một trong những dự án có vốn đầu tư “khủng” mà Long An đón nhận vào đầu năm 2022. Còn hồi năm 2021, dù ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nhưng chỉ riêng các KCN Long An đã thu hút được hơn 490 triệu USD vốn FDI (tăng 26 triệu USD so với năm 2020) và hơn 11.722 tỷ đồng vốn đầu tư trong nước (tăng hơn 6.700 tỷ đồng).

Còn ở hai tỉnh lân cận là Bình Dương và Đồng Nai, dù diện tích đất cho thuê tại các khu, cụm công nghiệp đã và đang được lấp đầy, nhưng cũng đang phát triển nhanh quỹ đất KCN nhằm tránh xảy ra tình trạng khó khăn về đất công nghiệp như tại TPHCM. Tỉnh Bình Dương đã có 29 KCN, trong đó có 27 KCN đã đi vào hoạt động, với 17.000ha, tỷ lệ cho thuê đất đạt trên 90%, 12 cụm công nghiệp với tỷ lệ lấp đầy trên 70%.

Để thúc đẩy thu hút đầu tư trong tương lai, tỉnh này được Chính phủ đồng ý cho thành lập các khu, cụm công nghiệp mới. Thế nhưng, vẫn đang có những vướng mắc về thủ tục đầu tư, giải phóng mặt bằng…đối với các khu, cụm công nghiệp đang chuẩn bị được thành lập.

Với tình Đồng Nai, hiện tại các KCN đã lấp đầy trên 84% đất cho thuê. Tỉnh vẫn còn quỹ đất để tiếp tục mở thêm các KCN mới, với khoảng 20.000ha đất dành cho phát triển công nghiệp. Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Cao Tiến Dũng cho biết, Đồng Nai vẫn xác định công nghiệp là ngành chủ đạo trong phát triển kinh tế nên sẽ chú trọng phát triển khu công nghiệp để thu hút đầu tư trong và ngoài nước.

Điều đáng nói, quỹ đất để bố trí phát triển KCN ở cả hai địa phương nêu trên hiện chủ yếu từ đất cao su do Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam quản lý. Một số dự án xây dựng kinh doanh hạ tầng KCN tại Bình Dương và Đồng Nai đang xin chủ trương chấp thuận đầu tư gặp vướng mắc trong vấn đề xác định đất trồng cao su xử lý như thế nào. Các cơ quan có thẩm quyền tại hai tỉnh này còn lúng túng trước vấn đề đất trồng cao su khi làm KCN thì có thuộc trường hợp phải sắp xếp lại, xử lý tài sản công/đấu giá quyền sử dụng đất/đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án hay không? Điều đó dẫn đến việc làm chậm quá trình hình thành, phát triển KCN.

Các chuyên gia đánh giá, giai đoạn 2022-2023 sẽ là cơ hội vàng cho Việt Nam trong lĩnh vực công nghiệp. Cho nên việc phát triển quỹ đất sản xuất công nghiệp là rất cần thiết, nhất là ở những địa phương có các KCN đang đạt tỷ lệ lấp đầy cao.

Ngoài ra việc tạo ra quỹ đất, hoàn thiện hạ tầng, thu hút nhà đầu tư đến thuê đất như hiện nay, các KCN trong nước cũng cần chuyển đổi theo hướng chuyên sâu, đa chức năng nhằm nâng sức cạnh tranh cũng như thích ứng tốt với đại dịch Covid-19.