Ẩm thực của bà con dân tộc Thái rất phong phú. Trong đó, góp phần làm nên nét riêng trong phong cách ẩm thực đó là việc người Thái dựa theo sông suối để khai thác và chế biến những món ăn. Món gỏi cá ra đời, đã trở thành món ăn đặc sắc...
Để làm món gỏi cá hoa chuối cần chuẩn bị nhiều nguyên liệu.
Trong các món gỏi cá, thì món gỏi cá với hoa chuối rừng được xem một món ăn khá cầu kỳ, thú vị.
Để có món cá gỏi ngon, hấp dẫn thì cần phải nắm biết cách lựa chọn thực phẩm, các loại gia vị… Theo đó, món gỏi cá có thể làm từ bất cứ loại cá nào, nhưng ngon nhất vẫn là cá chép và cá trắm còn tươi nguyên. Cá càng to thì càng dễ chế biến, nhất là cá bắt ở sông, suối hoặc cá nuôi ở ao hồ sống trong môi trường nước sạch nhiều năm sẽ cho thịt săn chắc và giòn. Kinh nghiệm của bà con là, sau khi bắt cá về phải được chế biến ngay để đảm bảo vị tươi ngon.
Về kỹ thuật chế biến, sau khi lựa chọn được cá ưng ý, tiến hành rửa sách, tước da, lọc kỹ xương. Lấy dao sắc lọc lấy hai lườn thịt, không để thịt cá tiếp xúc với nước lã, sau đó dùng giấy trắng bọc miếng thịt để thấm chất tanh, làm khô thịt, rồi thái lát mỏng. (Phần đầu, xương, lòng cá được chế biến làm canh, cho thêm gia vị gừng, tỏi, ớt, xả và lá vón vén nóng sốt khiến mâm cơm thêm sinh động).
Một nguyên liệu khác cũng không kém phần quan trọng để làm món này đó là hoa chuối. Người Thái thường lấy hoa chuối rừng để chế biến. Đây là loại hoa chuối có nhiều hạt, vị chát và không đắng. Hoa chuối được thái nhỏ và ướp muối khử nhựa rồi ngâm khoảng 2 tiếng. Hoa chuối giúp trung hòa để tránh đau bụng với người không quen ăn đồ sống.
Để có gỏi cá ngon, các gia vị rất quan trọng, đó là rau mùi tàu, rau thơm, húng và hom mu chưn (lá của một loại cây có mùi vị đặc trưng, rất hợp với gỏi cá), ớt tươi, tỏi, lạc rang giã nhỏ, đặc biệt không thể thiếu nước được bà con trưng cất từ măng chua để 3 đến 4 năm.
Người Thái có một bí quyết tạo nên hương vị đặc biệt của món gỏi cá đó chính là cách pha nước trộn gỏi. Thay vì dùng chanh pha chua ngọt như các món gỏi thông thường, bà con dùng nước măng chua để làm nước trộn. Nước măng chua được lấy từ trong hũ măng được ngâm cả năm, thơm mùi măng. Dùng để nấu các món canh chua, trộn gỏi đều rất ngon...
Đun chín nước măng chua, rồi gia giảm các gia vị còn lại cho đủ vị chua cay mặn ngọt. Mang hai miếng cá được bọc khô lúc đầu ra thái mỏng,cùng hoa chuối và nước trộn, thêm vài loại rau thơm trộn đều, bày ra đĩa. Vậy là đã xong món gỏi cá với hoa chuối.
Đối với người mới ăn, cho thịt cá đã thái mỏng nhúng vào bát nước chua để miếng cá ngấm nước từ 5-10 phút, thịt cá sẽ chuyển sang tái, rồi trộn đều với tất cả hoa chuối cùng một số gia vị làm sẵn và múc ra bát tô hoặc đĩa sâu lòng để chứa nước chua. Với cách làm này sẽ không còn mùi tanh của cá, các miếng thịt cá hòa quyện với hoa chuối, cộng với các gia vị tạo nên mùi thơm lạ của nước chua, vị ngậy thơm của lạc, vị cay của ớt. Còn với người thích ăn cá nguyên bản, sẽ không nhúng thịt cá vào bát nước chua trước mà trộn đều luôn với hoa chuối và các loại gia vị làm sẵn. Ngoài ra, có thể pha thêm một bát nước chua để sẵn dành cho những ai có nhu cầu tăng thêm độ chua cho gỏi cá.