Hà Tĩnh: Để không còn cảnh 'chạy hộ đê'

Nguy cơ từ tuyến đê xung yếu

Tuyến đê Hội Thống dài hơn 3 km được xây dựng để bảo vệ hàng trăm hộ dân và hàng chục héc-ta đất sản xuất của xã Đan Hải, tỉnh Hà Tĩnh hiện xuống cấp nghiêm trọng, trong đó, hơn 700 m là đê xung yếu, 300 m thuộc diện trọng yếu. Những năm gần đây, biển lấn sâu vào sát thân đê, có nơi chỉ còn cách mặt nước chưa đến 15 m, chỉ cần một cơn bão mạnh, nguy cơ vỡ đê là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Trước đây, đê Hội Thống còn cách biển hàng trăm mét, được rặng phi lao chắn gió, chắn cát. Nay, sóng đã đánh bật cả gốc cây, xói lở từng đoạn bờ kè. Dù địa phương đã lắp đặt cấu kiện bê tông và rọ đá từ đầu năm 2024, tình trạng sạt lở vẫn không giảm.

Mỗi khi bão lớn như Kajiki (số 5) hay Bualoi (số 10) xuất hiện, hàng trăm người của các lực lượng công an, dân quân, đoàn viên thanh niên, biên phòng và người dân lại cùng nhau “chạy hộ đê”. Bao tải cát, đá hộc, cọc gỗ được chở gấp ra tuyến đê xung yếu trong mưa gió. Xong việc, họ lại tất bật trở về nhà gói ghém đồ đạc, khóa cửa để sơ tán.

Ông Trần Văn Kế, 54 tuổi, ở thôn Tân Ninh Châu ở trong căn nhà chỉ cách đê khoảng 50 m đã nói một câu giản dị mà day dứt: “Đắp đê xong lại chạy về nhà gói đồ đi sơ tán. Chỉ mong Nhà nước sớm làm lại cái đê, để dân yên tâm mà sống.”

Nhiều năm nay, cứ đến mùa mưa bão, ông Kế và bà con trong xóm luôn phải sống trong thấp thỏm, lo lắng đê bị vỡ, nước tràn vào ngập hết nhà cửa đồ đạc cũng như hoa màu. Ông cho biết, trước bão số 5 và số 10 vừa qua, ngoài lo chằng chống nhà cửa, cắt tỉa cây cối,… thì gia đình ông là một trong những hộ có mặt đầu tiên tham gia gia cố đê khi chính quyền địa phương huy động.

Những bao cát, rọ đá chỉ là tạm thời

Nhiều người dân ở xã Đan Hải nói rằng, họ đã quen với cảnh “vừa hộ đê, vừa chạy lũ”. Nhưng sự quen ấy không nên là điều phải chấp nhận. Bởi mỗi mùa bão đi qua là một phần đất bị biển chiếm lấy, là những mảnh rừng phi lao phòng hộ bị cuốn trôi, là những đoạn kè bê tông bị đánh vỡ.

Theo ông Phan Vĩnh Tuy, trưởng xóm Tân Ninh Châu, xã Đan Hải, từ đê ra mặt nước ngày xưa còn xa lắm, giờ chỉ vài chục mét là tới mép sóng.

“Người dân khổ lắm, cứ mỗi lần có bão to chính quyền lại huy động tham gia gia cố đê giữa mưa gió xong ráo riết gói gém chút đồ đạc, chạy đôn chạy đáo để lại nhà không vườn trống đi sơ tán. Nếu không được sửa chữa, nâng cấp năm sau tôi sợ đê Hội Thống không còn trụ nổi. Đê Hội Thống vỡ không những các hộ dân thôn Tân Ninh Châu mà cả xã Đan Hải cũng sẽ bị ảnh hưởng, khi đó e rằng hoa màu, nhà cửa bị ngập hết”, ông Tuy cho biết.

Những năm gần đây, Hà Tĩnh đã chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu, triều cường và bão dồn dập. Chỉ riêng trong năm 2025, hai cơn bão liên tiếp cách nhau vỏn vẹn một tháng đã khiến đê Hội Thống bị ảnh hưởng nghiêm trọng, những cọc gỗ, bao cát và rọ đá chỉ là giải pháp bảo vệ tạm thời.

Ông Trần Quỳnh Thao, Chủ tịch UBND xã Đan Hải cho biết, cùng với giải pháp ứng phó khẩn cấp, địa phương cũng kỳ vọng sớm có dự án đầu tư bền vững để bảo vệ bờ biển và đảm bảo an toàn cho đời sống dân cư.

“Vấn đề này luôn được lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh nói chung cũng như xã Đan Hải nói riêng quan tâm. Tại các buổi làm việc, nguyên nhân việc xâm lấn biển được các cơ quan ban ngành đưa ra bên cạnh đề xuất giải pháp đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão. Do ngân sách có hạn, tỉnh Hà Tĩnh có chủ trương dành 50 tỷ đồng thực hiện nâng cấp tuyến đê Hội Thống. Tuy nhiên, hiện một số cấp ngành đặc biệt lãnh đạo Trung ương mong muốn tăng vốn đầu tư để xây dựng tuyến đê chịu được bão từ cấp 12 đến cấp 15", ông Trần Quỳnh Thao nói.