Hai ngày lặng tiếng súng ở Syria

Phút chơi đùa hiếm thấy của trẻ em ở thủ đô Damascus, Syria (Nguồn: EPA)

Đây là lệnh ngừng bắn lớn, và là lệnh ngừng các hoạt động thù địch lần đầu tiên trong cuộc chiến kéo dài đã 5 năm ở Syria. Các đoàn xe chở hàng viện trợ nhân đạo đã lập tức tiến đến các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề bởi chiến sự, để cứu giúp hàng trăm người dân đang trong cảnh chết đói.

Tổ chức phiến quân Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và tổ chức Mặt trận al-Nusra, có mối liên hệ với mạng lưới khủng bố al-Qaeda, tuy nhiên lại không là một phần trong thỏa thuận ngừng bắn này. Tính đến nay, hơn 250.000 người Syria đã bị thiệt mạng trong cuộc nội chiến ở nước này, và hàng triệu người khác buộc phải rời bỏ nhà cửa để đi tìm vùng đất sống mới.

Lệnh “ngừng các hành động thù địch” bắt đầu từ khoảng nửa đêm hôm thứ Bảy tuần trước (tức khoảng 5h00 sáng hôm 27/2 giờ Việt Nam), và kể từ đó các chiến trường phần lớn trở nên tĩnh lặng.

Tuy nhiên, giới truyền thông nhà nước Syria cho biết một vài loạt đạn pháo vẫn đáp trúng một số khu vực có người dân sinh sống của thành phố thủ đô Damascus hôm 27/2, và không nêu rõ bên nào đã khai hỏa. Ngoài ra, một số cuộc đụng độ giữa các nhóm nổi dậy và lực lượng chính phủ ở nhiều nơi cũng được ghi nhận.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry còn có một cuộc nói chuyện qua điện thoại, trong đó hoan nghênh sự thành công bước đầu của lệnh ngừng bắn. Hai quan chức ngoại giao hàng đầu của Nga và Mỹ cũng thảo luận về các cách thức ủng hộ lệnh ngừng bắn này thông qua việc phối hợp giữa quân đội hai nước.

Lệnh ngừng bắn này bao gồm cả chính phủ Syria và các phe nổi dậy trong nước, nhưng lại không bao gồm các tổ chức khủng bố nguy hiểm như IS hay al-Nusra. Bởi vậy mà phía Mỹ xác nhận rằng, họ vẫn tiếp tục tấn công các mục tiêu IS trên lãnh thổ Syria trong hôm 27/2, trong đó có các mục tiêu gần Tal Abyad, gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.

Đặc phái viên LHQ về vấn đề Syria, ông Staffan de Mistura, cho hay các vòng đàm phán hòa bình Syria sẽ được nối lại vào ngày 7/3 tới đây, nếu như lệnh ngừng bắn hiện tại “phần lớn được giữ vững”, thêm rằng ông không nghi ngờ gì về việc sẽ có một số bên “cố tình phá hoại tiến trình này”.

Lệnh ngừng bắn này trước đó được thỏa thuận giữa Nga và Mỹ, và được ủng hộ bởi một nghị quyết của LHQ. Các cuộc đàm phán trước đó được tổ chức ở Geneva hồi đầu tháng 2 đã hoàn toàn sụp đổ sau khi không đạt được bước tiến nào đáng kể. Một trong những mục tiêu chính của lệnh ngừng bắn lần này chính là cho phép các đoàn xe viện trợ nhân đạo đến được với người dân ở các vùng bị chiến sự bao vây.

Một nghị quyết của LHQ đã nêu tên khoảng 30 khu vực đang trong tình trạng cấp thiết phải hỗ trợ nhân đạo, trong đó gồm khu vực nông thông phía Tây và phía Đông thành phố Aleppo và thành phố Deir al-Zour - hiện đang bị IS tấn công. Gần 100 các phe phái nổi dậy ở Syria cũng đã cam kết tôn trọng lệnh ngừng bắn này, theo Ủy ban Đàm phán cấp cao (HNC) đại diện cho các nhóm nổi dậy ở Syria.

Tuy nhiên, HNC cũng cảnh báo rằng chính phủ Syria và các đồng minh của họ không được sử dụng lệnh ngừng bắn để “tiếp tục tổ chức các chiến dịch thù địch nhằm vào các nhóm nổi dậy với lớp vỏ bọc là chiến đấu chống chủ nghĩa khủng bố”.

Trong khi đó, Tổng thống Vladimir Putin nói rằng các lực lượng của Nga đang nhằm vào IS, al-Nusra và các tổ chức cực đoan khác - tức các mục tiêu hợp pháp đã được Hội đồng Bảo an LHQ công nhận. Tuy nhiên, phương Tây vẫn cáo buộc Nga tấn công cả các nhóm thuộc phe nổi dậy đang chống lại chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad, dù rằng Moscow nhiều lần bác bỏ.