Hoa quả có thay được rau xanh?

Theo BS Nguyễn Văn Tiến, Viện Dinh dưỡng Quốc gia (Bộ Y tế), rau và hoa quả là một trong 4 nhóm thực phẩm cần thiết để có một bữa ăn hợp lý ở gia đình. Giá trị của rau và hoa quả là cung cấp cho cơ thể các chất dinh dưỡng có hoạt tính sinh học cao, đặc biệt là vitamin C, chất khoáng và vi khoáng. Ngoài ra còn là các axit hữu cơ, xenluloza, các chất chống oxy hóa nên có tác dụng nâng cao sức khỏe và phòng chống các bệnh mạn tính không lây.

Các kết quả nghiên cứu cho thấy các loại rau xanh như: rau ngót, rau đay, rau dền… có giá trị dinh dưỡng rất cao, đồng đều về hàm lượng caroten, vitamin C, sắt, giàu các loại muối khoáng, vi khoáng. Đáng nói, lượng protein (chất đạm) của những loại rau này cao gấp 3-5 lần các loại rau khác. Một thực phẩm phổ biến khác là rau muống.

Mặc dù các chỉ số này của rau muống kém rau ngót và rau đay nhưng chúng lại được nhiều người ưa thích, sử dụng thường xuyên, quanh năm với số lượng lớn (cao hơn vài chục lần các loại rau khác). Do đó, giá trị của rau muống là không nhỏ. Bên cạnh đó, các loại rau gia vị như: mùi, tía tô, húng, thì là… cũng có hàm lượng caroten cao và đồng đều hơn so với rau ăn và quả ngọt, tiêu biểu là: tía tô, húng quế, ớt vàng… Các loại rau gia vị này đồng thời rất giàu sắt.

BS Nguyễn Văn Tiến cho biết thêm, các loại quả chín màu vàng, đỏ, da cam như: đu đủ, hồng, dưa hấu, cam, quýt vàng có hàm lượng caroten khá cao và giàu sắt. Đáng chú ý, màng gấc tươi cũng có hàm lượng caroten đặc biệt cao. Đây là một loại quả quý được nhiều người quan tâm nghiên cứu về khả năng phòng bệnh do thiếu vitamin A, chống oxy hóa hay ung thư.

BS Nguyễn Văn Tiến cho hay: “Một số người lo lắng rau xanh không đảm bảo an toàn thực phẩm và cho rằng hàng ngày có thể bớt lượng rau ăn vào, thậm chí không ăn rau, nhưng trái cây nhất định phải có, đồng thời coi hoa quả như một thức ăn thay thế rau xanh. Tuy nhiên, hành động này có thể rất nguy hại”.

Chuyên gia của Viện Dinh dưỡng Quốc gia thừa nhận, trái cây ngon và rất có ích cho cơ thể. Tuy nhiên, dùng trái cây để thay thế hoàn toàn rau lại không phù hợp với khoa học dinh dưỡng. Nguyên nhân là rau có tác dụng cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ, giúp đào thải chất độc, cholesterol ra khỏi cơ thể và chống táo bón. Một số rau gia vị còn có tác dụng chữa bệnh nhờ các tinh dầu và kháng sinh thực vật như: hành ta, hành tây, tỏi, củ cải, cà rốt, cà chua, bí ngô, ớt…

Đồng quan điểm, BS Nguyễn Trọng Hưng (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cũng nhấn mạnh việc không ăn rau xanh và thay thế chúng bằng trái cây là không hợp lý. “Việc thay thế rau xanh bằng hoa quả, nếu chỉ xảy ra trong một vài bữa, có thể tạm chấp nhận. Tuy nhiên, chúng ta tuyệt đối không nên làm thường xuyên và thay thế khẩu phần rau hàng ngày”, BS Hưng lưu ý.

Các chuyên gia dinh dưỡng phân tích: Các chất xơ trong rau có cấu trúc mịn màng, hàm lượng cao hơn hoa quả, từ đó giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng có ở trong 3 nhóm thức ăn cơ bản (chất đạm, đường (tinh bột), chất béo). Nếu chỉ ăn đơn thuần các protein động vật, hiệu suất hấp thụ protein trên đường tiêu hóa chỉ còn 70%. Trong khi đó, nếu ăn thêm rau, hiệu suất hấp thụ protein sẽ đạt 90%.

Vì vậy, có thể khẳng định, rau có ý nghĩa rất quan trọng đối với sức khỏe và tuổi thọ vì hàm lượng chất xơ nhiều hơn trong hoa quả. Do đó, chúng ta không thể dùng trái cây để thay thế rau xanh trong các bữa ăn hàng ngày của gia đình. “Mọi người nên sử dụng đủ rau và quả chín quanh năm với lượng trung bình là 400 g/người/ngày, trong đó tối thiểu 300g rau xanh”, BS Tiến khuyên.