Hóc dị vật ở trẻ chuyện nhỏ nhưng hậu quả nặng nề

Tháng 10/2020, Bé P.Đ.K., 12 tháng tuổi nhập Bệnh viện quận Thủ Đức (TP HCM) trong tình trạng lơ mơ, không đáp ứng các kích thích đau, thở chậm, mạch nhẹ khó bắt, chi mát, da tím tái... Các bác sĩ nhận định bé bị tổn thương não do thiếu oxy được gây ra bởi việc hóc nghẹn dị vật.

Tìm hiểu tiền sử bệnh án, gia đình cháu bé cho biết, khoảng 10 đến 15 phút trước khi nhập viện, bé K. được bố phát hiện đang bị hóc nghẹn do nuốt một quả chôm chôm. Khi ấy da bé bắt đầu tím lại do nghẹt thở và chân tay bé rất lạnh. Ngay lập tức bố bé K. đã bế bé trong tư thế dốc ngược đầu bé xuống đất và chạy ngay đến phòng khám tư nhân gần nhà. Tại phòng khám, bác sĩ đã thực hiện các biện pháp sơ cứu như vỗ lưng, ấn ngực. Bố bé K. thấy con mình có vẻ hồng hào và cơ thể ấm hơn, nhưng quả chôm chôm vẫn chưa được lấy ra nên bác sĩ và bố bé đã nhanh chóng gọi xe cấp cứu chở bé đến bệnh viện.

Một trường hợp khác, Khoa Hồi sức chống độc, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An cho biết, cơ sở vừa tiếp nhận một bé trai 11 tháng tuổi (Nghi Hòa - Cửa Lò) bị hóc rau câu. Theo người nhà bệnh nhi, trước đó cháu bé đang ăn thạch thì bị sặc và tím tái toàn thân. Người nhà lập tức đưa đến bệnh viện trong tình trạng hôn mê sâu, ngừng tim, ngừng thở phải hồi sức tim phổi nhưng đồng tử 2 bên dãn, không còn phản xạ thần kinh.

Theo các bác sĩ, sở dĩ khi hóc thạch râu câu trẻ dễ tử vong là vì dị vật sẽ rơi vào đường thở và bít hết lối lưu thông không khí vào phổi. Do miếng thạch rau câu to, mềm dễ chèn vào đường thở, trẻ dễ hít chặt vào khó ho ra. Khi cấp cứu, các bác sĩ cũng không thể gắp nhanh chóng vì thạch trơn, dẻo. Một nguyên nhân phổ biến cho các trường hợp hóc thạch là do phụ huynh mở thạch rồi cho trẻ tự ăn; các trẻ thường có thói quen hút mạnh cốc thạch, thay vì ăn từng miếng nhỏ nên dễ dẫn đến tình trạng hóc và gây nguy hại cho trẻ.

Mới đây nhất, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai cũng tiếp nhận điều trị cho bệnh nhi 3 tuổi bị dị vật thực quản. Bệnh nhi L.G.H. (3 tuổi, trú tại Bắc Hà, Lào Cai) nhập viện trong tình trạng hoảng loạn, không ăn uống được, tức ngực, hạ họng có dịch. Qua thăm khám, chụp phim X-quang, CT, các bác sĩ phát hiện: Hình ảnh dị vật là 2 đồng xu kim loại mắc kẹt ngay phía dưới cơ thắt trên, tiên lượng dị vật khó lấy.

Ths. BS. Ngô Thị Tố Nga cho biết, hóc dị vật là tai nạn thường gặp phải ở trẻ nhỏ. Bố mẹ, người trông trẻ cần hết sức cảnh giác với những đồ vật xung quanh trẻ, nhất là những vật nhỏ, cứng, vì trẻ nhỏ có thể nhầm giữa đồ chơi và đồ ăn, tuyệt đối không để trẻ vừa ăn vừa chơi đùa, không la mắng khiến trẻ khóc khi ăn vì có thể gây sặc. Khi cho trẻ ăn thịt, cá cần loại bỏ hết xương để tránh gây hóc xương.

Trong quá trình trông trẻ, chỉ một thoáng lơ là, bất cẩn của người lớn là trẻ có thể hóc sặc dị vật phải đi cấp cứu. Trẻ nhỏ thích khám phá và có khuynh hướng cho vào miệng các vật có được trong tay, từ những hạt thực vật đến bộ phận đồ chơi, vật dụng nhỏ. Trẻ lớn ngậm nguyên cả trái cây trong miệng như trái nhãn, vải, chôm chôm, táo, thạch rau câu để ăn… Vừa ngậm ăn vừa chạy chơi, đó là điều kiện dễ làm cho dị vật chui vào đường thở khi trẻ hít vào mạnh hoặc sau một một trận cười, khóc, sợ hãi, ngạc nhiên và trở thành mối nguy đe dọa tính mạng trẻ.

Các chuyên gia y tế cho biết, để tránh trẻ bị hóc dị vật, hãy để các vật nhỏ tránh xa tầm tay trẻ em, cắt thức ăn thành những miếng nhỏ và luôn chú ý trông chừng trẻ, đặc biệt là những trẻ dưới 5 tuổi. Rõ ràng, theo các chuyên gia, “chìa khóa” để chấm dứt những tai nạn thương tâm này phải bắt đầu bằng việc giáo dục sức khỏe rộng rãi cho cha mẹ và những người chăm sóc trẻ về mối nguy hiểm của hóc dị vật đường thở. Nhấn mạnh sự nhận biết, tránh những thức ăn, đồ vật có khả năng trở thành dị vật gây nghẹt thở cho trẻ, bởi phòng bệnh vẫn hơn chữa bệnh.

Khi phát hiện hay nghi ngờ trẻ bị hóc dị vật, cần hết sức bình tĩnh, không dùng tay hay vật bất kỳ để móc dị vật ra khỏi miệng trẻ vì chưa chắc lấy ra được mà có khi đẩy dị vật vào sâu hơn. Hơn nữa, việc móc họng có thể dẫn đến nôn ói, trẻ hít sặc lại chất ói lại càng nguy hiểm hơn. Nếu trẻ vẫn tỉnh táo, không khó thở, vẫn khóc được hoặc nói được thì khuyến khích trẻ ho và nhanh chóng đưa con đến cơ sở y tế gần nhất để bác sĩ kiểm tra, nếu đúng bị hóc dị vật đường thở thì sẽ được lấy ra an toàn. Nếu trẻ có biểu hiện tím tái, khó thở nặng, ngưng thở, không khóc được, không nói được thì sau khi gọi xe cấp cứu, cần phải tiến hành sơ cứu kịp thời trong thời gian đợi xe tới.