Hơn 20 năm ma túy xuất hiện, tung hoành, đã để lại một hậu họa buồn đến nao lòng cho xã Thôm Mòn (Thuận Châu, Sơn La). Nhưng bằng sức lực và nghị lực của chính mình, bằng sự giúp đỡ của các cấp ngành mà đất này đã hồi sinh.
Cuộc sống mới trên “đất dữ” Thôm Mòn.
Ông Lương Văn Tiển chợt tỏ ra rất ưu phiền khi nhớ lại hậu họa ma túy ở đất này. Ông Tiển hồi tưởng lại, vào những năm 90 của thập kỷ XX người dân ở Thôm Mòn bắt đầu “vỡ vạc” về ma túy do xã có đường tiểu ngạch từ nước bạn Lào đi qua.
Cũng theo ông Tiển, chẳng biết lợi nhuận ma túy đến đâu, ai được “hưởng lợi”, làm giầu cho ai chứ hậu họa toàn bộ dân Thôm Mòn phải gánh chịu hết. Từ mang thuê, xách thuê đến hút hít, ma túy bắt đầu tác oai tác quái với rất nhiều người dân Thôm Mòn. Chỉ vài năm, những người Thái chân thật, thuần phác ở Thôm Mòn đã biến thành ác quỷ, trượt rơi xuống vực thẳm và đánh mất mình. Thôm Mòn nhanh chóng được người ta gọi bằng cái danh từ đầy kinh hãi: Rốn ma túy.
Trọng điểm nhất về tàn dư của ma túy với Thôm Mòn phải được kể đến vào những năm 2000 – 2005. Đây là 5 năm đáng nhớ nhất của xã Thôm Mòn. Cả thôn có 20 bản thì cả 20 bản có người nghiện, buôn bán ma túy với 216 điểm được liệt kê. Chưa đầy chục năm, từ khi ma túy xuất hiện cái xã nhỏ con Thôm mòn đã có 182 người chịu án trong đó có 17 án trung thân, 4 án tử hình, 131 người mãn hạn tù và xã còn lại 149 người nghiện có hồ sơ.
Thời “hoàng kim của ma túy”, theo thống kê, có khoảng 20% thanh niên trong độ trai trẻ của Thôm Mòn có liên quan đến ma túy. Trong 20 thôn bản của xã ma túy đều gieo hậu họa và có đến 4 bản là Nà Nam, Loọng Cại, Phé và bản Thôm là điển hình nhất. Riêng cụm bản “nóng” này có tất cả 217 hộ nhưng chỉ có 23 được coi là trong sạch, không có người liên quan đến ma túy.
Cứu lấy Thôm Mòn, cứu lấy những người dân và tụi trẻ là khẩu hiệu được đưa ra và đã được các cấp ngành triển khai trong thời gian qua ở đây. Dựng chốt ở những điểm nóng, chính quyền còn thực hiện nhiều biện pháp tuyên truyền, dân vận. Thời gian qua tại Thôm Mòn đã tổ chức được nhiều cuộc vận động tuyên truyền ở 19 bản, 5 cụm dân cư. Song song với đó các Đội liên gia tự quản, hòm thư tố giác, Câu lạc bộ đồng đẳng cũng được dựng lên khắp các thôn.
Điển hình nhất cho việc đưa Thôm Mòn ra khỏi sự cùm kẹp của ma túy, đưa người dân ra khỏi thảm họa, Hội Phụ nữ Cục cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã thành lập đoàn lên miền đất này. Trong việc nắm bắt tình hình, trợ giúp người dân Hội Phụ nữ Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã kết nghĩa với Hội Phụ nữ xã Thôm Mòn và cùng ký giao ước về thi đua tại đây.
Theo ông Lường Văn Tiển, hiện tại ma túy của Thôm Mòn đã có những biến chuyển tích cực, Thôm Mòn đang hồi sinh từng ngày từng giờ. Vui nhất cho cuộc chiến này và khẳng định sự hồi sinh của Thôm Mòn khi nhiều bản trong xã đã vinh dự được công nhận là bản “4 không”. Để giúp đỡ những phụ nữ, những đứa trẻ đang có chồng, cha chấp án trong các trại, Hội Phụ nữ xã Thôm Mòn đã thành lập Câu lạc bộ phụ nữ phòng chống ma túy.
Bước đầu các Câu lạc bộ này đã có rất nhiều người tham gia. Đây là một dấu hiệu đi lên của công cuộc phòng chống ma túy, thể hiện sự nhận thức của người dân, tác động của tuyên truyền. Bằng việc làm này, những bản như Hợp Thành, Nậm Chương và bản Chùn đã được công nhận là bản “4 không”.