Với mục tiêu gia tăng giá trị canh tác, thời gian qua, huyện Lắk (tỉnh Đắk Lắk) đã đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi hợp lý. Từ đó khai thác tốt tiềm năng, tạo ra những sản phẩm hàng hóa có giá trị cao, góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân, thúc đẩy kinh tế-xã hội của địa phương phát triển.
Xóa đói giảm nghèo nhờ chuyển đổi cây trồng, vật nuôi
Trước đây, năm 2020 trở về trước, huyện Lắk còn nhiều khó khăn, cây trồng cho năng suất thấp, giá trị kinh tế không cao. Nhiều xã, người nông dân duy trì thói quen canh tác cách đây hàng chục năm, chưa áp dụng khoa học kỹ thuật.
Ông Nguyễn Viết Quang – Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Lắk cho biết, thời điểm đó, địa bàn huyện Lắk sản xuất nông nghiệp từ cây trồng cho đến vật nuôi nhìn chung còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa hình thành được các chuỗi giá trị sản xuất bền vững. Các hộ nông dân chưa mạnh dạn đầu tư áp dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất, thực trạng này làm ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng, chất lượng sản phẩm.
Hệ thống chuồng trại chăn nuôi gia súc gia cầm chủ yếu tự phát, chưa được đầu tư bài bản. Nhiều vật nuôi do không được chăm sóc, theo dõi sức khỏe đã chết do bệnh tật. Điều này trực tiếp khiến thu nhập của người dân còn bấp bênh, tỉ lệ hộ nghèo trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn cao”. Trong khi đó, nguồn ngân sách của huyện đầu tư hỗ trợ xây dựng các mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi còn rất hạn chế, chưa đáp ứng được đúng nhu cầu thực tế trong sản xuất cho người dân, gây không ít khó khăn đến phát triển kinh tế - xã hội.
Xác định, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi đóng vai trò quan trọng trong xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế xã hội ở địa phương. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Lắk đã ban hành Nghị quyết chuyên đề số 05 về lãnh đạo thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, giai đoạn 2021 – 2025 trên địa bàn huyện.
Cán bộ nông nghiệp toàn huyện đã bắt tay vào việc. Họ đi từng xã trên địa bàn nhắc nhở cán bộ khuyến nông cơ sở hướng dẫn các hộ dân cách chuyển đổi cây trồng và chọn con giống, cải tạo chuồng trại để chăm sóc vật nuôi.
Sau khi được cán bộ địa phương hướng dẫn, năm 2021, gia đình ông Y Thih Teh (xã Bông Krang, huyện Lắk) đã mạnh dạn đầu tư thêm vốn liếng, cải tạo đất đai, chuyển đổi cây trồng. Ông Y Thih Teh chia sẻ: “Trước đây, gia đình tôi định hướng trồng cà phê để có thu nhập ổn định, nuôi con cái ăn học. Tuy nhiên, do biến đổi khí hậu, đất đai khô cằn, hết dinh dưỡng nên sản lượng không còn như trước. Năm 2021, tôi quyết định mua thêm nhiều cây giống như sầu riêng, nhãn, vú sữa… về trồng xen canh. Tôi đã bỏ ra 3 năm cần cù, chịu khó học hỏi kinh nghiệm cách thức chăm sóc cây trồng từ cán bộ nông nghiệp. Đến nay, năng suất các loại cây ăn quả đã từng bước ổn định, thu nhập gia đình tôi tăng trưởng gấp 2 đến 3 lần so với thời điểm trồng duy nhất một giống cây cà phê”.
Trường hợp của ông Y Thih The là ví dụ rõ nét nhất cho những hộ dân mạnh dạn bỏ tư duy cũ, hướng đến những giải pháp mới, chọn đường đi bền vững hơn để phát triển kinh tế hộ gia đình.
Đến cuối năm 2024, sau khi triển khai hiệu quả Nghị quyết 05, trên toàn huyện Lắk đã có nhiều mô hình chuyển đổi cây trồng, gặt hái được hiệu quả cao. Có thể kể đến như: Mô hình “Sử dụng phân bón lá Việt Đức trên cây Điều” ở xã Đăk Phơi và Buôn Triết; mô hình Trồng cây Điều ghép tại xã Bông Krang; mô hình lúa thuần Hương Châu 6 tại xã Đắk Nuê…
Song song với việc chuyển đổi cây trồng, cơ quan chức năng huyện Lắk còn triển khai nhiều phương án cải thiện, nâng cao, thay đổi vật nuôi, gia súc chủ lực.
Toàn huyện đang có tổng đàn trâu, bò lên đến hơn 25.000 con, 38.000 con heo và hơn 600.000 con gia cầm các loại. Số lượng vật nuôi các loại trên địa bàn ước tính tăng gấp nhiều lần so với thời điểm cách đây 3 năm. Nhiều hộ gia đình sau khi được hướng dẫn về cách chọn con giống, nâng cấp chuồng trại đã đẩy mạnh quy mô chăn nuôi. Có hộ hiện đang nuôi tới gần cả nghìn con gà, vịt trực tiếp cung ứng cho thị trường trong huyện.
Sau 3 năm triển khai Nghị quyết 05, người nông dân trên địa bàn triển khai thêm nhiều mô hình hiệu quả để cải thiện chất lượng vật nuôi, phát triển kinh tế. Trong đó, có mô hình cải tạo đàn bò thịt, hỗ trợ đàn bò lai 3B theo hướng liên kết giai đoạn 2021-2025 tại xã Bông Krang và xã Yang Tao; mô hình trình diễn “Chăn nuôi gia cầm an toàn sinh học”; mô hình nuôi cá nheo Mỹ trong lồng bè trên hồ chứa nước với quy mô 240 m3 tại địa bàn xã Nam Ka…
Riêng trong giai đoạn 2021- 2024, toàn huyện Lắk đã thực hiện 600 ca gieo tinh nhân tạo trong Chương trình cải tạo tầm vóc đàn bò địa phương.
Tiếp tục hỗ trợ bà con nông dân phát triển
Chia sẻ về những giải pháp trọng yếu hỗ trợ bà con nông dân trong những năm tới, ông Nguyễn Văn Long – Bí thư Huyện ủy huyện Lắk - khẳng định: “Huyện sẽ tập trung bố trí cơ cấu cây trồng phù hợp và phát huy hiệu quả cao nhất đối với từng vùng theo bản đồ khả năng thích nghi của từng chủng loại. Ngoài ra, các địa phương, người dân tăng cường đầu tư thâm canh, đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học kỹ thuật trong chăm sóc cây trồng và vật nuôi.
Ví dụ, như cơ giới hoá sản xuất; áp dụng các biện pháp quản lý dinh dưỡng, dịch hại tổng hợp trên cây trồng nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm; đa dạng hóa nguồn thực phẩm chất lượng cao và cải thiện chuồng trại nhằm phát triển gia súc, gia cầm”.
Theo ông Nguyễn Văn Long, tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết 05, UBND huyện sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác chuyển đổi cây trồng sâu rộng. Huyện sẽ khuyến khích nông dân nhất là bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số sử dụng các loại giống mới, giống lai, giống ghép v.v… cho năng suất cao, chất lượng tốt đưa vào sản xuất để tăng hiệu quả kinh tế. Từng bước hình thành các vùng sản xuất giống ngô lai, lúa lai, giống lúa xác nhận… nhằm tăng hiệu quả kinh tế.
Riêng trong ngành chăn nuôi, địa phương sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác cải tạo con giống và đưa các loại con giống có giá trị kinh tế cao vào sản xuất. Ví dụ, áp dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo và đầu tư giống bò đực ngoại để cải tạo chất lượng đàn bò địa phương. Có chính sách phát triển, cải tạo đàn heo giống, khuyến khích sản xuất heo giống có chất lượng tốt nhằm đáp ứng nhu cầu con giống tại chỗ.
“Và để giải quyết bài toán đầu ra cho sản phẩm cây trồng và vật nuôi cho nông dân, huyện Lắk sẽ khuyến khích tổ chức sản xuất theo hình thức liên kết (hợp tác xã, tổ hợp tác, trang trại...) nhằm tạo ra các sản phẩm đồng bộ và có số lượng lớn, thuận lợi trong khâu tiêu thụ.
Song song với đó, mở rộng mạng lưới hoạt động thương mại các thành phần kinh tế tại các địa bàn nông thôn để vừa thúc đẩy phát triển thị trường tiêu thụ nội địa. Tiếp đó, từng bước tạo ra mối liên kết chặt chẽ giữa các chủ trang trại với các tổ chức lưu thông và các nhà máy chế biến nhằm tạo ra những mối liên hệ ổn định giữa sản xuất với thị trường”, ông Long nhấn mạnh.
Thực hiện Nghị quyết chuyên đề số 05 về lãnh đạo thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, giai đoạn 2021 – 2025 trên địa bàn huyện. Trong giai đoạn 2021-2023, cơ quan chức năng huyện Lắk đã triển khai 102 lớp tập huấn kỹ thuật trồng và chăm sóc các loại cây trồng như lúa, ngô, cây ăn quả…; kỹ thuật sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn; kỹ thuật nuôi dưỡng và chăm sóc các loại vật nuôi như gà, vịt, ngan, lợn… cho 2.221 lượt nông dân trên địa bàn huyện tham dự.