Im lặng là xong?

Không đòi được Viện KSND tỉnh Đồng Nai
bồi thường oan sai, buộc ông Nguyễn Trần phải khởi kiện ra tòa (Ảnh: Thanh Niên).

Ông Nguyễn Trần đã chính thức có đơn khởi kiện Viện KSND tỉnh Đồng Nai gửi tới TAND huyện Xuân Lộc, yêu cầu cơ quan này phải xin lỗi công khai, đồng thời bồi thường hơn 1 tỷ đồng thiệt hại cho 641 ngày ông bị tù oan. Dư luận cũng không mấy tin tưởng việc một TAND cấp huyện lại “dám” tuyên Viện KSND cấp tỉnh phải xin lỗi và bồi thường oan sai cho một lương dân. Song, họ vẫn hy vọng vào những Bao Công thời hiện đại, trong bối cảnh cải cách tư pháp hiện nay.

Vụ án bắt nguồn từ việc Công an tỉnh Đồng Nai khởi tố, bắt tạm giam ông Trần về hành vi hiếp dâm trẻ em (13 tuổi) đến có thai, vào tháng 3/2006. Tuy nhiên, tại phiên xử sơ thẩm lần đầu của TAND tỉnh Đồng Nai, ông Trần một mực kêu oan và khẳng định không hiếp dâm mà bị ép cung, dùng nhục hình. Xét thấy vụ án có nhiều tình tiết chưa rõ, tòa đã trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Công an tỉnh Đồng Nai trưng cầu giám định ADN đối với con của nạn nhân. Kết quả giám định của Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) cho thấy ông Trần không phải là cha cháu bé.

Đáng tiếc là thay vì đình chỉ điều tra, công khai xin lỗi ông Trần vì đã bị bắt oan, CQĐT lại vẫn cho rằng: Kết luận giám định không có giá trị chứng minh bị can không phạm tội. Đồng thời lý giải rằng ông Trần giao cấu với nạn nhân trước khi thụ thai và khi đang có thai nên không có khả năng thụ thai tiếp (?). Điều đáng nói là với trách nhiệm của cơ quan kiểm sát điều tra, lẽ ra Viện KSND tỉnh Đồng Nai phải tìm ra sự thật thì lại “tin” vào kết quả điều tra của cơ quan công an. Vì lẽ đó, Viện KSND tỉnh Đồng Nai ra cáo trạng truy tố ông Trần về tội giao cấu với trẻ em.

Tháng 5/2007, TAND tỉnh Đồng Nai xử sơ thẩm lần hai, ông Trần vẫn một mực kêu oan. HĐXX đã hoãn xử. Một tháng sau tòa mở lại phiên xử nhưng phía người bị hại không có mặt nên tòa tiếp tục hoãn. Tháng 3/2008, cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đồng Nai ra quyết định đình chỉ điều tra với lý do: Hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được hành vi phạm tội của Nguyễn Trần giao cấu với trẻ em”. Tuy nhiên, Viện KSND tỉnh Đồng Nai và Công an tỉnh Đồng Nai không thực hiện nghĩa vụ phải xin lỗi công khai và bồi thường oan cho ông Trần.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, việc các cơ quan tố tụng không chứng minh được tội phạm đồng nghĩa với việc đã bắt oan người vô tội. Theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, Viện KSND tỉnh Đồng Nai đã ra cáo trạng truy tố ông Nguyễn Trần thì cơ quan này phải có trách nhiệm “nói lại cho rõ”, nghĩa là phải xin lỗi công khai, đồng thời bồi thường tổn thất về tinh thần cũng như vật chất cho bị oan. Song, đáng buồn là đã 8 năm trôi qua ông Trần liên tục làm đơn khiếu nại yêu cầu được xin lỗi, bồi thường oan, nhưng Viện KSND tỉnh Đồng Nai và các cơ quan chức năng vẫn án binh bất động. Lẽ nào bỏ tù oan người ta rồi cứ im lặng là xong?