Pù Luông rộng hơn 17 nghìn héc-ta nằm ở huyện Bá Thước (phía tây bắc tỉnh Thanh Hóa), nơi có cảnh quan hùng vĩ với những triền núi xanh ngút ngàn. Mặc dù giờ đang là mùa hè, nhưng do đây là vùng núi đá vôi đất thấp, có nhiều rừng rậm nhiệt đới và ít dân cư sinh sống nên không khí và thời tiết vô cùng trong lành, mát mẻ. Bước chân đến đây cảm giác như mệt mỏi tan biến hết...
Ruộng bậc thang ở Pù Luông.
Người ta gọi Pù Luông là “thiên đường giữa đại ngàn” có lẽ không ngoa chút nào. Những tán rừng quanh năm mây mù là điều kiện lí tưởng cho hệ thực vật phát triển phong phú và đa dạng. Không khó để bắt gặp trong rừng những giò hoa lan khoe sắc rực rỡ, hay những con suối lững lờ tuyệt đẹp. Khu bảo tồn này cũng là nơi cư trú của báo gấm, beo lửa, Hiêu sao, gấu ngựa, sơn dương, voọc quần đùi trắng… Có một số loài động vật đã được ghi trong Sách đỏ của Việt Nam và thế giới.
Không chỉ đa dạng về các loài động thực vật, hệ sinh thái mà Pù Luông còn hấp dẫn bởi cảnh quan mang đặc trưng của vùng Tây Bắc Việt Nam với những ruộng bậc thang, các làng bản dân tộc thiểu số ven suối, dãy núi đá vôi hùng vĩ, nhiều hang động kỳ bí, hoang sơ, hấp dẫn và sự lưu giữ nguyên bản những nét sinh hoạt văn hóa truyền thống của dân tộc Thái, Mường bản địa.
Nằm giữa rừng đại ngàn là các bản Son, Bá, Mười của xã Lũng Cao, huyện Bá Thước. Nếu đến đây vào tháng 6, lúa xanh mướt mắt thì tháng 9, 10 lại là thời điểm tất cả các khu ruộng bậc thang ở Pù Luông chuyển sang màu vàng rực rỡ - một vẻ đẹp trù phú và mơ mộng. Ở đây, không khó để bắt gặp những nếp nhà sàn thanh bình nằm san sát, xung quanh những thửa ruộng bậc thang thơm mùi lúa chín. Khoảng thời gian này thời tiết ở Pù Luông rất ổn định, ít mưa nên có thể thoải mái thưởng ngoạn vẻ thơ mộng của núi rừng nguyên sơ.
Trong khu bảo tồn này rất nhiều điểm có thể tham quan như bản Hiêu, Đôn, Kho Mường… hoặc chinh phục đỉnh Pù Luông cao trên 1.700m - một trải nghiệm chỉ dành riêng cho những du khách ưa mạo hiểm với những cung đường đầy thách thức như vươn tới tận chân mây. Nhưng khi chạm chân tới đỉnh Pù Luông bạn sẽ thu vào tầm mắt trọn vẹn phong cảnh đẹp đến kỳ ảo của thung lũng với những mái nhà sàn nằm lẫn trong cau cọ, những ruộng lúa, nương ngô chênh vênh giữa núi rừng nguyên sơ đẹp tựa cổ tích.
Sau một ngày khám phá đất Pù Luông bạn có thể nghỉ ngơi lưu trú trong các ngôi nhà sàn rộng rãi, thoáng mát của người dân bản địa. Ở đây, ngoài những đặc sản núi rừng như gà đồi, măng chua, canh rau ngót rừng, cơm lam, lợn rừng quay, rượu cần…thì một món ăn không thể bỏ qua chính là vịt Cổ Lũng. Điểm hấp dẫn của món vịt này chính là xương nhỏ, thịt chắc, nạc. Do vịt ở đây được nuôi thả trên các khe suối, kiếm ăn tự nhiên trong nguồn nước chảy từ núi đá, nên thịt rất thơm ngon. Đây cũng là giống vật nuôi giúp người dân bản địa thoát nghèo. Không ít gia đình trong vùng đã giàu lên nhờ nuôi thành công giống vịt quý hiếm này. Và nếu đến đây vào thứ 5 hoặc chủ nhật, hãy đến chơi chợ phiên Phố Đòn, nơi trao đổi mua bán những sản vật vùng cao rất thú vị.
Bên cạnh sự đa dạng về cảnh quan thiên nhiên, nơi đây còn đa dạng về bản sắc văn hoá của cộng đồng người Thái. Người dân trong các bản làng giờ cũng ý thức hơn việc bảo tồn những giá trị văn hóa, sản vật đặc sắc bản địa, cũng như giữ gìn môi trường xanh, sạch, đẹp để ngày càng thu hút nhiều hơn du khách tìm đến…