Khép lại 'mùa Nobel' 2023

Bảo Thư• 10/10/2023 07:18

Vào lúc 16h50 ngày 9/10 (giờ Hà Nội), Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố giải Nobel Kinh tế 2023, thuộc về bà Claudia Goldin (Mỹ). Như vậy, bà Claudia Goldin là người phụ nữ thứ 3 giành Nobel Kinh tế trong lịch sử 55 năm của giải thưởng này (tính từ năm 1968), nhờ nghiên cứu về phụ nữ và thị trường lao động.

Bà Claudia Goldin giành giải Nobel Kinh tế năm 2023. Bà Claudia Goldin giành giải Nobel Kinh tế năm 2023.

Kinh tế là giải thưởng cuối cùng được trao mỗi mùa Nobel hàng năm, sau Nobel Y Sinh, Vật lý, Hóa học, Văn học và Hòa bình. Nobel cho lĩnh vực kinh tế không thuộc cơ cấu giải thưởng ban đầu trong di chúc của nhà khoa học Thụy Điển - Alfred Nobel. Giải này được bổ sung năm 1968, nhân kỷ niệm 300 năm thành lập Ngân hàng Trung ương Thụy Điển, cũng là đơn vị đóng góp quỹ cho giải thưởng này.

Dù vậy, quy trình đề cử, chọn lọc và trao giải Nobel Kinh tế vẫn tương tự các lĩnh vực khác. Nhà khoa học giành Nobel Kinh tế năm nay sẽ được trao 11 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 986.000 USD).

Năm nay, “Tuần Nobel 2022” với Giải Y Sinh được trao đầu tiên vào ngày 2/10 và cuối cùng là Nobel Kinh tế, trao ngày 9/10. Nobel 2023 đã trao 11 giải thưởng, bao gồm Y Sinh (2 nhà khoa học được giải); Hóa học (3); Vật lý (3): Văn học, Hòa bình và Kinh tế mỗi giải 1 người.

Cụ thể: Nobel Y Sinh thuộc về 2 nhà khoa học Katalin Kariko (người Hungary) và Drew Weissman (người Mỹ), với nghiên cứu công nghệ vaccine mRNA ngừa Covid-19. Nobel Hóa học thuộc về 3 nhà khoa học Moungi G.Bawendi - người Mỹ gốc Pháp; Louis E.Brus - người Mỹ và Alexei I.Ekimov - người Nga. Cả 3 nhà khoa học đều làm việc tại Mỹ, nổi bật với những nghiên cứu đột phát về hạt chấm lượng tử thúc đẩy công nghệ Nano. Nobel Vật lý thuộc về 3 nhà khoa học Pierre Agostini (Mỹ), Ferenc Krausz (Đức) và Anne L'Huillier (Thụy Điển). Nobel Văn học thuộc về kịch tác gia, nhà văn Jon Fosse (Na Uy). Nobel Hòa bình thuộc về nhà hoạt động vì quyền phụ nữ Narges Mohammadi (Iran). Nobel Kinh tế thuộc về bà Claudia Goldin (Mỹ).

Như vậy, trong tổng số 11 giải Nobel 2023 được trao, có 4 người là phụ nữ, đó là bà Narges Mohammadi (Iran); bà Anne L' Huillier (người Thụy Điển gốc Pháp); bà Katalin Kariko (người Hungary) và bà Claudia Goldin (Mỹ).

Qua 122 năm, kể từ năm 1901, trong số 6 giải Nobel thì 5 giải Y Sinh, Hóa học, Vật lý, Văn học, Kinh tế được trao cho các cá nhân, riêng Nobel Hòa bình được trao cho cá nhân hoặc tổ chức. Mỗi giải thưởng gồm Huy chương, Bằng chứng nhận và một khoản tiền thưởng. Chủ nhân giải Nobel năm nay sẽ được nhận khoản tiền thưởng 11 triệu krona Thụy Điển (986.000 USD), tăng 1 triệu krona Thụy Điển so với năm 2022.

Ngày 12/10, các giải Nobel 2023 sẽ được trao cùng Bằng chứng nhận và Huy chương.