Lứa tuổi vị thành niên là lứa tuổi có những thay đổi đột ngột, nhanh chóng về tâm sinh lý. Rất nhiều phụ huynh đã phải đau đầu không biết phải làm sao để trò chuyện với con, cùng con phát triển tốt về mọi mặt. Nói như PGS. TS Nguyễn Thị Phương Hoa- giảng viên Tâm lý giáo dục (Đại học Ngoại ngữ, ĐHQG Hà Nội): Vào tuổi dậy thì đứa trẻ giống như một con người khác, khiến cho cha mẹ trải qua tất cả sự thay đổi thăng trầm của cảm xúc.
Bố mẹ cần phải khéo léo nói chuyện với con trong độ tuổi dậy thì.
Tìm mọi cách để chia sẻ với con
PGS.TS Phạm Thị Phương Hoa kể: Tuổi dậy thì của con trai tôi rất “điên khùng”. Có lúc con vừa cười với bố mẹ xong đã có thể quay ra “chửi” ngay theo nghĩa đen luôn. Con tôi là đứa trẻ không giống ai, lúc nào cũng có thể “nổ” được, từ nhà cho đến trường, với bạn bè và cả gia sư. Có khi đang nói điều gì với gia sư mà không vừa ý là khùng lên… “Thực ra con trai tôi là đứa trẻ đã có tính cách khác thường từ bé.
Do đó, khi vào tuổi dậy thì con lại có một sự đột biến về mọi tâm sinh lý nên những tính cách cộng hưởng từ bé lại bùng phát. Tôi là giảng viên chuyên về Tâm lý học mà cũng không thể dạy nổi con. Thế nên, tôi đã tìm ra cách hài hước để trị con tôi qua các câu trả lời, hành động…
“Con tôi lớp 6 đã từng bỏ nhà ra đi, nhưng lúc đó tôi kiểm soát được con tôi sẽ đi đâu nên tôi cho đi thoải mái. Nhưng sau lần đi đấy thì chừa không bao giờ dám đi nữa, thậm chí bị đuổi cũng không đi mà nói “nhà con, con cứ ở đấy”. Sau đó chui tọt vào phòng ở. Do đó, khi mọi người thấy con bỏ nhà ra đi đừng hoảng sợ. Ở những đứa trẻ, ở những thời điểm nhất định hoàn toàn có thế cho con bỏ nhà ra đi để cho con biết được ra ngoài đường sẽ như thế nào. Lúc đấy nó sẽ biết được, không tự nhiên cơm chui vào mồm mình” – PGS, TS Phạm Thị Phương Hoa chia sẻ.
Để con không khủng hoảng về thần tượng
Chị Phan Thị Hồ Điệp (mẹ “thần đồng” Đỗ Nhật Nam), giảng viên Khoa Giáo dục đặc biệt, Đại học Sư phạm Hà Nội chia sẻ: Ở tuổi dậy thì, các con bị khủng hoảng về mặt thần tượng. Giống như một đứa con, khi thấy bố lái xe sai thì rất bất ngờ và nghĩ trời ơi sao bố là người rất ngay ngắn như vậy lại lái xe sai. Tất cả những bạn bước vào tuổi dậy thì, từ một bạn đang rất yêu thương bố mẹ bỗng thấy họ có rất nhiều lỗi lầm.Và thực ra bố mẹ không phải là điều gì đó quá xa vời ... Do đó, các con bị khủng hoảng thần tượng và hầu hết các bạn đi tìm một thần tượng mới của mình. Thần tượng mới có thể là bạn bè hoặc sao Hàn Quốc chẳng hạn… Vì vậy, khi Nhật Nam bước vào tuổi dậy thì, tôi đã phải thú nhận những nhược điểm của bản thân để nói cho Nam biết.
Điều thứ 2 ở tuổi dậy thì là các bạn bị khủng hoảng ở thể xác. Tức là năng lượng của các bạn quá dồi dào khi mà dinh dưỡng đã quá nhiều, quá đầy đủ nên cảm thấy rất bứt dứt. Người ta cũng nói rằng người lớn sung sướng hơn tuổi dậy thì rất nhiều vì được giải tỏa về mặt tình dục. Còn các bạn ở tuổi dậy thì mặc dù thể chất đã phát triển đến mức đó nhưng chưa được phép. Do đó, các bạn bị khủng hoảng về năng lượng. Vì vậy các bạn được khuyên tập thể thao nhiều để được giải phóng năng lượng. Hơn nữa, ở tuổi dậy thì các bạn rất muốn khẳng định bản thân mình, không muốn ai can thiệp vào cuộc sống riêng của mình.
Tuy nhiên, mỗi một bạn có một tâm tính khác, và tuổi dậy thì cũng đến một cách khác nhau. Có những trường hợp gia đình có 2 con, một trai một gái. Bạn gái có thể rất mạnh mẽ nhưng đến tuổi dậy thì lại rất dịu dàng, nữ tính, thậm chí đôi khi mẹ không nhận ra con mình đã bước qua tuổi dậy thì. Nhưng cũng có trường hợp bạn nam đến tuổi dậy thì khiến cho bố mẹ “nếm mùi ngay”… cho thấy sự khác biệt giữa hai đứa con cùng bố mẹ, cùng cách giáo dục.
Là người bạn tâm tình với con
Nhật Nam bước vào tuổi dậy thì chị Điệp có cách nuôi dạy con riêng. Chị không bao giờ vào phòng riêng của Nam khi không được phép. Chị hướng dẫn con làm một tấm biển treo trên cửa với hai mặt: “Xin đừng làm phiền” và “Con mời bố mẹ vào chơi”. Cách thức nuôi dạy con này giúp Nam luôn thấy mình được tôn trọng và đáp trả sự tôn trọng của bố mẹ.
Chị Điệp vui vẻ khoe, mình mới có một hình xăm nhỏ trên tay để chứng minh là người mẹ hiện đại, văn minh: “Tôi cố gắng hòa nhịp với tuổi dậy thì của con bằng cách xăm hình. Điều đó chứng tỏ tôi luôn đón nhận những điều mới mẻ, những thay đổi nhẹ nhàng”. Có lẽ vì thế, ngay từ nhỏ đến khi trưởng thành, Nhật Nam và mẹ như hai người bạn thân thiết. Hai người bạn ấy có thể thoải mái trò chuyện về tuổi dậy thì. Chị Điệp thường trò chuyện với con trong mỗi buổi tối đi dạo, và quy ước cách sử dụng từ, ví dụ, bao cao su gọi là “ba con sóc”…
Nam từng rất thích một bạn gái từ khi học lớp 5. Biết đó chỉ là tình cảm hồn nhiên của con trẻ, chị không cấm con mà nói Nam mời bạn về nhà chơi. Chị hướng dẫn Nam ăn mặc sao cho thật “bảnh”. Tuy nhiên, sau buổi đến chơi lần đầu tiên, Nam thủ thỉ: “Mẹ ơi, bạn ấy tham ăn quá, còn tham ăn hơn cả em” và tự động không thích bạn gái ấy nữa.
Trong suốt quá trình nuôi dạy con từ khi lọt lòng, chị Điệp đã ghi chép lại nhật ký mỗi ngày. Chị hạnh phúc cho biết: “Sau này trong lễ thành hôn của Nam tôi sẽ trao cho cô gái đi cùng Nam trong suốt cuộc đời còn lại những cuốn sách này. Đó là gia sản của người mẹ”.