Khi dòng Tô Lịch hồi sinh
Sông Tô Lịch đang dần trở lại với một diện mạo khác. Đây là những thành quả ban đầu trong nỗ lực không mệt mỏi của thành phố Hà Nội để trả lại sự trong lành và ý nghĩa văn hóa cho con sông gắn bó với bao thế hệ. Nhưng để con sông này sạch “bền vững” thì cần có sự chung tay của cả cộng đồng.
Sông Tô Lịch vốn không chỉ là một dòng chảy tự nhiên mà còn là mạch nguồn văn hóa của Thủ đô. Thế nhưng, qua những thăng trầm của thời gian, sự phát triển ồ ạt của đô thị đã biến dòng sông uốn lượn như vẻ điệu đà của một cô gái thành nơi hứng chịu rác thải, nước thải, để rồi một thời gian dài trở thành nỗi ám ảnh của người dân.
Sau những chỉ đạo quyết liệt, những hành động thiết thực - nói đi đôi với làm của lãnh đạo thành phố Hà Nội, vừa qua nguồn nước từ Hồ Tây đã được dẫn về sông Tô Lịch. Hai đường ống lớn, đường kính D1200, dài hơn 1,5km được lắp đặt để bổ cập nguồn nước trong, tách biệt hoàn toàn với hệ thống nước thải. Cùng lúc, toàn bộ 245 cửa xả dọc sông được thu gom, trong đó hàng chục cửa xả đã được trả lại mặt bằng, đưa lượng nước thải tập trung về Nhà máy xử lý Yên Xá với công suất khoảng 200.000m³ mỗi ngày đêm. Đây là lần đầu tiên Tô Lịch có được một giải pháp đồng bộ, vừa bổ sung nguồn nước, vừa xử lý gốc rễ nguồn thải. Quan trọng là tạo ra bước ngoặt, đem lại dòng chảy cho con sông “chết” bao năm nay. Và hơn hết, đánh dấu những nỗ lực sau nhiều năm tháng đã mang lại kết quả như kỳ vọng.
Những ngày gần đây, nhiều người dân sống dọc hai bên bờ sông đã bắt đầu dạo bộ, tập thể dục mà không phải đeo khẩu trang hay những bước chân vội vàng. Họ thong dong dạo bước, ngắm nhìn những khoảng nước xanh. Một điều mà nhiều năm qua cũng chẳng dám nghĩ đến.
Một thông tin vui cũng vừa đến là UBND TP Hà Nội đã thống nhất danh mục các công trình xây dựng, dự án đầu tư dự kiến khởi công dịp kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2025). Trong 8 dự án được khởi công dịp này, đáng chú ý có dự án đầu tư xây dựng công viên hai bên sông Tô Lịch.
Tuy vậy, hồi sinh một dòng sông không phải câu chuyện trong ngày một ngày hai. Áp lực từ đô thị với hàng triệu dân cư, từ rác thải sinh hoạt cho tới nước thải trong những ngày mưa lớn, vẫn đè nặng lên dòng sông. Nếu thiếu sự kiên trì, thiếu một cơ chế vận hành lâu dài và sự chung tay của cộng đồng, mọi nỗ lực rất dễ trở về vạch xuất phát.
Hồi sinh Tô Lịch không chỉ là một dự án kỹ thuật. Đó còn là hành trình văn hóa, trả lại giá trị tinh thần cho Thủ đô. Khi nước sông trong trở lại, không gian ven bờ sẽ mở ra cơ hội hình thành tuyến phố đi bộ, bến nước, điểm sinh hoạt cộng đồng. Người dân có thể tìm thấy nơi dạo chơi, nơi kể chuyện, nơi nhắc nhớ về một phần hồn của Thăng Long. Xa hơn, một Tô Lịch xanh, sạch có thể trở thành điểm nhấn du lịch văn hóa, đưa du khách khám phá Hà Nội từ một góc nhìn khác - không chỉ trên phố, mà còn trên dòng nước.
Sự hồi sinh diệu kỳ này không chỉ mang lại môi trường sống tốt hơn cho người dân mà còn mở ra nhiều cơ hội để phát triển du lịch bền vững, tạo sức hấp dẫn mới cho Hà Nội. Bởi sông Tô Lịch chảy qua nhiều khu vực đông dân cư và nhiều điểm du lịch nổi tiếng của Thủ đô, từ đó tiếp cận dễ dàng hơn với du khách. Dòng sông có thể được tích hợp vào các tour du lịch hiện có, kèm theo việc tạo ra các sản phẩm mới, làm phong phú thêm lựa chọn cho du khách.
Dòng Tô Lịch từng là mạch nguồn của Thăng Long, nếu được hồi sinh, sẽ là minh chứng cho sự bền bỉ của văn hóa Hà Nội trước biến động của thời gian.
