Khi hợp tác xã đưa hàng hóa lên sàn

Đẩy mạnh số hóa

Mô hình “HTX điện tử” (từ điều hành, quản trị nội bộ cho đến giao dịch với khách hàng và giám sát sản phẩm) được xem là xu hướng tất yếu nhằm giúp HTX tiếp cận thị trường một cách minh bạch, nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Theo Liên minh HTX Việt Nam, mức độ chuyển đổi số trung bình của HTX trên toàn quốc hiện nay đạt khoảng 32%. Trong đó, khoảng 13,6% đã hoàn tất số hóa, còn 50% đang trong quá trình triển khai. Những HTX đã áp dụng công nghệ số cho thấy hiệu quả rõ rệt, khi tiết kiệm được 15-20% chi phí sản xuất, đồng thời năng suất tăng từ 15-28%. Nhờ vậy, không chỉ giảm giá thành sản phẩm, các HTX còn có điều kiện nâng cao chất lượng và khả năng tiếp cận người tiêu dùng.

Thời gian qua, nhiều sản phẩm nông sản ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa, sản phẩm OCOP đã được đưa lên sàn thương mại điện tử (TMĐT) góp phần thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm của bà con nông dân, đồng bào dân tộc thiểu số. Từ đó giúp cho người tiêu dùng cả nước, thậm chí cả thị trường thế giới biết đến các sản phẩn, đặc sản vùng miền. Ngoài việc đưa hàng hóa lên sàn TMĐT, nhiều HTX còn tận dụng mạng xã hội để livestream bán hàng, kết nối trực tiếp với khách hàng, đặc biệt là người tiêu dùng tại đô thị lớn.

Theo đánh giá của giới chuyên gia, khi được trang bị kiến thức và công cụ phù hợp, các HTX vùng đồng bào dân tộc hoàn toàn có thể bứt phá trong hành trình chuyển đổi số.

Đơn cử như tại Tuyên Quang, HTX Nông nghiệp Tân Hợp là một trong những điển hình khi chủ động xây dựng gian hàng trực tuyến trên sàn TMĐT. Chỉ sau một năm tham gia chuyển đổi số, doanh thu của HTX này đã tăng 20%, các sản phẩm như quế, chè và mật ong của HTX đã đến được với người tiêu dùng toàn quốc.

Giờ đây, những cái tên như chè Shan tuyết Na Hang, hay mật ong Tuyên Quang, cà gai leo Hợp Hòa... đã được nhiều người tiêu dùng biết đến thông qua sàn TMĐT. Các sản phẩm cũng được các HTX chú tâm nâng cao chất lượng, mẫu mã, bao bì nên ngày càng được ưa chuộng.

Tại Quảng Ninh, những đặc sản của địa phương này như miến dong Bình Liêu, trà hoa vàng Quy Hoa, nước mắm Cái Rồng... cũng đều đã được đưa lên sàn TMĐT. Thông qua nền tảng này, người tiêu dùng dễ dàng tìm hiểu thông tin sản phẩm, đánh giá chất lượng và đặt hàng trực tuyến...

Tương tự, tại nhiều địa phương, việc đẩy mạnh ứng dụng HTX điện tử, đưa hàng hóa, sản phẩm đặc sản lên sàn TMĐT đã và đang góp phần gia tăng tiêu thụ sản phẩm hàng hóa, nhất là các vùng miền núi xa xôi, từ đó giúp cho các sản phẩm nông sản của bà con nông dân, đồng bào dân tộc thiểu số được quản bá mạnh mẽ hơn, được nhiều người tiêu dùng đón nhận hơn.

Gỡ điểm nghẽn hạ tầng

Có thể thấy, chuyển đổi số chính là đòn bẩy để các HTX mở rộng thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm địa phương. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, hành trình số hóa của HTX, nhất là HTX ở vùng đồng bào dân tộc vẫn còn đối mặt với không ít khó khăn. Trước hết, vấn đề hạ tầng công nghệ thông tin, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa. Nhiều địa phương internet còn chưa ổn định, hoặc tốc độ kết nối thấp, khiến các nền tảng số gặp nhiều trở ngại trong vận hành.Thêm vào đó, nguồn nhân lực có kỹ năng số còn hạn chế. Phần lớn nông dân e dè trong tiếp cận công nghệ mới. Một bộ phận vẫn giữ thói quen sản xuất và tiêu thụ truyền thống, chưa sẵn sàng tham gia môi trường TMĐT và bán hàng online. Vấn đề vốn đầu tư cũng là một rào cản lớn. Nhiều HTX không có khả năng chi trả cho các hoạt động như xây dựng gian hàng điện tử, thiết kế bao bì, thuê chuyên gia hỗ trợ marketing, hoặc mua sắm trang thiết bị cần thiết.

Theo các chuyên gia, chuyển đổi số là yêu cầu thực tiễn khách quan của sự phát triển, do vậy, cần có tầm nhìn xa, tổng thể; phải đẩy mạnh ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, công nghệ thông tin, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, huy động mọi nguồn lực, tạo động lực theo tinh thần bắt kịp, tiến cùng với các khu vực kinh tế khác.

Một yếu tố quan trọng là cần tăng cường tập huấn thực tế, tập trung vào các kỹ năng thiết yếu như livestream bán hàng, xây dựng gian hàng trực tuyến, quảng bá trên mạng xã hội, truy xuất nguồn gốc sản phẩm... Các chương trình đào tạo cần linh hoạt, dễ hiểu, sát thực tiễn, phù hợp với trình độ của người nông dân.

Song song với đó, cần đầu tư hạ tầng viễn thông nhằm ổn định kết nối mạng, khi đó, bà con nông dân mới có thể vận hành trơn tru các ứng dụng, nền tảng số...