Thủ tục rườm rà, cơ chế kiểm tra hàng hóa phức tạp từ cơ quan hải quan đang gây khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp (DN). Thậm chí, nhiều DN than trời vì đang phải “cõng” một lượng lớn thứ phí phát sinh hết sức oái ăm...
DN vẫn gặp khó vì thủ tục hải quan.
Ông Đinh Công Khương, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công Ty TNHH TM – DV Thép Khương Mai lý giải: “Phí lưu kho ở cảng cũng đủ làm DN chết. Một ngày phải chịu 1.000 đồng phí kho bãi cho 1 tấn hàng hóa tại cảng. Mới nghe ai cũng nghĩ là không bao nhiêu nhưng phải lưu kho bãi trong 1 ngày với 6 triệu tấn hàng thì DN phải trả tiền lưu kho lên đến 6 tỷ. Trường hợp lưu trong 3 ngày là 18 tỷ”.
Theo ông Khương, điều đặc biệt từ ngày Thông tư liên tịch 44 (quản lý chất lượng thép sản xuất trong nước và thép nhập khẩu) có hiệu lực thì hàng hóa càng bị chậm. Rõ ràng, hải quan chậm chạp trong khâu kiểm tra. Kết quả, DN sẽ chết dở.
Nguyên nhân của tình trạng lưu kho bãi do phải chờ cơ quan hữu quan tiến hành kiểm tra chất lượng sản phẩm trước khi DN phân phối. Song điều này vô hình trung hình thành lên những vướng mắc cho DN.
Đại diện một DN thép khẳng định, một nhà máy nước ngoài đầu tư 500 triệu đến mấy tỷ USD nên họ thường trang bị tốt về cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động sản xuất. Nghĩa là có phòng thí nghiệm để kiểm tra chất lượng theo đúng tiêu chuẩn.
Ví dụ, thành phần cacbon và lưu huỳnh bao nhiêu? Đặc biệt, rất đúng mác thép (đối với sản phẩm sắt thép). Vậy mà không hiểu sao khi hàng về đến cảng là bị cắt góc để kiểm tra. Mỗi cơ quan quản lý cắt một góc còn gì là giá trị thương mại của sản phẩm.
Tương tự, ông Đặng Văn Hiếu, đại diện Công ty ALC, trung bình mỗi tháng Công ty nhập về khoảng 3.000 lô hàng, mỗi lô hàng thường có khoảng 10 – 20 container. Nhưng thời gian để chờ lực lượng hải quan kiểm tra xong sẽ mất trên – dưới 15 ngày. Trong khi đó, lưu kho bãi thì một container tốn 40 USD/ngày, tương đương gần 900.000 đồng. Như vậy, nếu hàng về khoảng 20 container thì với thời gian lưu kho kể trên DN phải tốn một khoảng chi phí rất lớn, tương đương 264 triệu đồng.
DN cho rằng, Thông tư 38 (quy định về thủ tục hải quan, thuế xuất nhập khẩu) ra đời là giải quyết khó khăn cho DN nhưng quy định đăng ký với cơ quan kiểm tra chuyên ngành để đưa hàng về kho DN bảo quản lại vô tình tạo thêm dây tròng vào cổ DN. Tức là để được đưa hàng về kho DN quản, DN phải đi xin chứng nhận của đơn vị kiểm tra và hải quan.
DN kiến nghị Tổng cục hướng dẫn cụ thể những mặt hàng nào có thể đưa về kho bảo quản nhằm hạn chế những phí phát sinh không đáng có gây khó DN. Không chỉ dừng lại ở phí lưu kho bãi một số DN thép con than vãn, hàng hóa về cảng thường bị kiểm tra 100%. Một trong những vấn đề tồn tại lâu nay, ngành thép luôn bị áp thuế cao hơn.
Lý do, giá hải quan lấy để tính thuế luôn cao hơn giá mà DN mua thực tế. Hải quan cho rằng, không chịu chấp nhận giá DN khai báo vì có thể đó là giá gian lận. Trường hợp DN khai báo với giá thấp thì khi bán hàng lợi nhuận cao nhưng DN sẽ phải đóng thuế. Thực ra, cái cớ mà hải quan đưa ra hoàn toàn không thuyết phục vì hiện nay giá cả đều niêm yết rộng rãi, rất dễ tra cứu, rất dễ kiểm tra.
Liên quan đến những vướng mắc khi thủ tục kiểm tra hàng hóa kéo dài làm tốn phí kho bãi của DN Cục Hải quan TP. HCM cho hay, theo quy định hàng phải kiểm tra ngay tại cửa khẩu. Nếu DN có công văn đưa hàng về bảo quản và đáp ứng đủ điều kiện được đưa hàng về bảo quản thì mới được chấp thuận. Trường hợp, DN nào vi phạm trong việc bảo quản, không chấp hành khi đưa hàng về bảo quản, hải quan kiểm tra phát hiện thì sẽ bị áp các hình thức phạt.
Giải thích cho việc thắc mắc về kiểm tra của ngành thép, ông Âu Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, Bộ Tài chính quy định, 100% thép nhập khẩu phải kiểm tra nhằm đảm bảo cho sản xuất thép trong nước. Nếu cán bộ Hải quan yêu cầu DN cung cấp thêm các chứng từ ngoài các chứng từ theo quy định thì hãy phản ảnh ngay lên lãnh đạo Chi cục Hải quan đó.
Riêng việc áp đặt giá, trường hợp DN có đầy đủ chứng từ chứng minh về giá của mình khai báo là đúng, cán bộ hải quan không thể áp theo quan điểm của mình. Trường hợp đã chứng minh rõ về giá nhưng hải quan vẫn áp đặt thì hãy khiếu kiện, thậm chí đưa ra tòa khởi kiện.
Ông Vũ Ngọc Anh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết, có thể thấy nhiều vấn đề mới liên quan đến công tác quản lý, kiểm tra chuyên ngành phát sinh khi thực hiện. Để quy trình thuận lợi hơn rất cần sự góp sức của DN. Bởi vì hải quan tuân thủ các quy trình, nếu quy trình không thông hải quan cũng giải quyết nhanh được. Hơn nữa, DN hãy vận dụng các quyền của mình để đấu tranh bằng cách khởi kiện đối với những trường hợp làm không đúng quy định.