Khoảng trống âm nhạc thiếu nhi

Trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Phạm Tuyên với gia tài đồ sộ hơn 700 ca khúc thì có tới hơn 200 ca khúc viết cho thiếu nhi. Trong đó, “Chiếc đèn ông sao”, “Cánh én tuổi thơ”, “Trường cháu là trường mầm non”, “Cô và mẹ”, “Chú voi con ở Bản Đôn”, “Tiến lên đoàn viên”, “Bà còng đi chợ”… là những bài hát đã đi cùng năm tháng, sống mãi trong ký ức tuổi thơ của biết bao thế hệ thiếu nhi Việt Nam.

Giới chuyên gia nhận xét, âm nhạc của nhạc sĩ Phạm Tuyên là những bài học cho các em về lòng tử tế, về tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước, với ca từ giản dị, hồn nhiên, dễ chạm đến cảm xúc của người nghe.

Không chỉ sáng tác, nhạc sĩ Phạm Tuyên còn tham gia dịch nhiều ca khúc thiếu nhi quốc tế với những lời dịch sang tiếng Việt rất đẹp. Năm 2013, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã xác lập kỷ lục “Nhạc sĩ sáng tác nhiều ca khúc về thiếu nhi được phổ biến rộng rãi nhất” do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận.

Nhìn vào gia tài các ca khúc dành cho thiếu nhi của nhạc sĩ Phạm Tuyên cũng như nhiều nhạc sĩ nổi tiếng như Hoàng Long - Hoàng Lân, Trịnh Công Sơn, Phạm Trọng Cầu…với những bài hát có giai điệu và ca từ đẹp, giàu tính thẩm mỹ, tính giáo dục, mới thấy khoảng trống trong đời sống âm nhạc thiếu nhi hiện nay. Nhiều người vẫn đặt câu hỏi: Ca khúc dành cho thiếu nhi đang ở đâu trong đời sống âm nhạc hiện nay?

Là một trong số những nhạc sĩ dành rất nhiều tình yêu và tâm huyết cho âm nhạc thiếu nhi, chia sẻ về vấn đề này, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cho biết, thực tế không phải thiếu vắng những ca khúc dành cho thiếu nhi mà thiếu những cơ chế để các ca khúc đó đến được với các em. Thời gian qua có nhiều nhạc sĩ viết nhạc cho thiếu nhi, tuy nhiên đa số những bài hát này chưa đến được với các em do tác giả chưa có điều kiện về tài chính để sản xuất và phổ biến tác phẩm.

“Ngoài ra trước đây, đài truyền hình, đài phát thanh luôn có những kênh ưu tiên cho âm nhạc thiếu nhi vào những khung giờ vàng. Bên cạnh đó, các trung tâm văn hóa, sân khấu thiếu nhi cũng được tổ chức thường xuyên nên nhiều bài hát thiếu nhi có điều kiện để tiếp cận các em nhỏ. Tuy nhiên, hiện nay rất ít các chương trình dành cho thiếu nhi vào các khung giờ vàng. Các trung tâm văn hóa thiếu nhi cũng hiếm chương trình định kỳ phổ biến các ca khúc mới, chủ yếu các chương trình vẫn sử dụng các bài hát có sẵn” - nhạc sĩ chia sẻ.

Tính đến nay nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung đã sáng tác khoảng 300 bài hát dành cho thiếu nhi. Nổi bật trong đó có bài: "Nhật ký của mẹ", "Gia đình nhỏ - hạnh phúc to", "Mẹ ơi có biết", "Chơi cả mùa hè", "Cám ơn chú bộ đội"… “Thế nhưng để các bài hát này đến được với các em hoàn toàn từ nỗ lực cá nhân, tôi không nhận được sự hỗ trợ hay trợ giúp nào cả” - nhạc sĩ cho biết.

Vì vậy, theo nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung để lan tỏa ca khúc thiếu nhi đến với đời sống âm nhạc của các em, cần có thêm những chính sách khuyến khích, động viên và tạo điều kiện hỗ trợ cho các nhạc sĩ sáng tác. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh xuất bản, thu âm và phát hành các ca khúc thiếu nhi để đưa vào trường học, cũng như tổ chức các cuộc thi, liên hoan âm nhạc thiếu nhi.

Đây cũng là chia sẻ của một số chuyên gia khi cho rằng, ngành Văn hóa cần có các chính sách đồng bộ và lâu dài, như xây dựng quỹ hỗ trợ sáng tác hoặc đặt hàng tác phẩm nhằm khuyến khích các nhạc sĩ viết nhạc thiếu nhi; đồng thời tổ chức thêm các trại sáng tác chuyên đề để nuôi dưỡng cảm xúc và trao đổi chuyên môn.

Thực tế, hàng năm trên cả nước vẫn diễn ra các cuộc thi, trại sáng tác ca khúc dành cho thiếu nhi, thu hút sự quan tâm của không chỉ giới sáng tác chuyên nghiệp mà còn cả những người viết nhạc không chuyên. Cuộc thi, trại sáng tác nào cũng được tổ chức quy mô, có tổng kết, có trao giải… Thế nhưng, sau đó người ta vẫn thấy vắng bóng các ca khúc đã đoạt giải trên cả sân khấu và trên các phương tiện truyền thông, nền tảng mạng xã hội. Đó là điều rất đáng tiếc.