Khơi dậy văn hóa đọc ở giới trẻ

Sự bùng nổ của công nghệ số đã mở ra nhiều lựa chọn giải trí hấp dẫn. Trong guồng quay hối hả của việc học tập, công việc đến giải trí, thời gian dành cho việc đọc sách dường như bị thu hẹp lại. Thậm chí, những năm gần đây, xu hướng mới đang lên là tìm kiếm thông tin qua công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Thay vì đọc một cuốn sách từ đầu đến cuối, người trẻ có thể dùng chatbot hoặc phần mềm AI để "truy vấn nhanh" các ý chính, thông tin cốt lõi. Điều này được cho là có thể làm thay đổi cách tiếp cận tri thức và ảnh hưởng đến năng lực tư duy phản biện của con người.

ThS Huỳnh Hồ Đại Nghĩa - Giảng viên Trường Đại học Kinh tế Tài chính TPHCM chia sẻ: Lựa chọn là của mỗi người nhưng nếu chúng ta phụ thuộc quá nhiều vào AI, lâu dần sẽ làm xói mòn dần năng lực lựa chọn. Việc lạm dụng AI hằng ngày sẽ trở thành phản xạ cố định và triệt tiêu tư duy chủ động, năng lực tìm kiếm. Thách thức lớn hiện nay không nằm ở việc thiếu sách hay thiếu kênh tiếp cận, mà là thiếu đi sự gắn bó dài lâu giữa người đọc và cuốn sách.

Tuy nhiên, không vì thế mà những nỗ lực “hút” người trẻ đến với sách in “biến mất”. Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam (21/4) không chỉ là dịp để tôn vinh sách và người làm sách mà còn là lời nhắc nhở cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ về tầm quan trọng của việc đọc trong đời sống tinh thần và tri thức. Hướng đến mục tiêu lan tỏa thói quen đọc sách, nuôi dưỡng tinh thần học tập suốt đời, nhiều hoạt động hưởng ứng đã và đang được tổ chức trên khắp cả nước. Cùng với đó, sự kiện “Ngày hội sách Nhã Nam: Chào hè 2025” với hàng loạt đầu sách đa dạng về thể loại, các chương trình ưu đãi hấp dẫn cùng không gian tương tác cởi mở đã thu hút sự quan tâm của giới trẻ. Không chỉ dừng ở việc mua sách, nhiều bạn trẻ còn chủ động tham gia tọa đàm, chia sẻ góc nhìn đọc sách cá nhân và kết nối với những người có chung đam mê. Sự kiện diễn ra từ ngày 16 - 20/4/2025 tại 3 thành phố lớn: Hà Nội, Đà Nẵng và TPHCM.

Theo đại diện Công ty sách Nhã Nam, thói quen lựa chọn sách của giới trẻ có thể dựa trên việc truyền thông từ các nền tảng mạng xã hội. Ngoài ra, việc thiết kế bìa sách bắt mắt, tựa đề ấn tượng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút sự chú ý ban đầu, tạo cảm hứng và động lực để các bạn trẻ tiếp cận với sách.

Thực tế thì câu chuyện văn hóa đọc không phải là chuyện của riêng tác giả, nhà xuất bản mà cần xây dựng văn hóa đọc từ nhà trường, gia đình. Ông Lê Hoàng - Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam chia sẻ: “Nhà trường là một phần rất quan trọng nhưng tôi cũng muốn nói đến vai trò của gia đình. Chúng ta là những người có trách nhiệm giúp cho con của mình, cháu của mình, em của mình phải đến với sách và hình thành thói quen đọc sách ngay từ khi cháu nó 5,6 tuổi”. Đồng thời, ông Hoàng cũng đề xuất nhà trường cần đưa tiết đọc sách vào giờ học chính khóa ở tất cả các cấp trong nhà trường. Khi thế hệ trẻ thực sự yêu thích và hiểu rõ giá trị cốt lõi của sách thì họ mới có thể phát triển toàn diện về trí tuệ, tâm hồn và cả nhân cách.