Văn học nghệ thuật có vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng đạo đức, nhân cách con người nói chung và xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh nói riêng. Tuy nhiên, thời gian qua vẫn còn không ít các tác phẩm mờ nhạt, non yếu về chất lượng và nghệ thuật...
Những tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao, ý tưởng hay về chủ đề tôn vinh nét đẹp văn hóa, lối ứng xử thanh lịch, nếp sống văn minh của người Hà Nội có thể kể đến như: Vở kịch nói “Trái tim người Hà Nội” của Nhà hát Kịch Hà Nội, do NSƯT Phùng Tiến Minh đạo diễn; phim “Đào, phở và piano” của đạo diễn Phi Tiến Sơn… Trong lĩnh vực văn học, có thể kể đến những tác phẩm “Con giai phố cổ”, “Thị dân tiểu thuyết” (Nguyễn Việt Hà); “Quân khu Nam Đồng”, “Đi trốn” (Bình Ca)…
Theo NSND Trần Quốc Chiêm - Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội, các tác phẩm văn học nghệ thuật đã có nhiều tìm tòi sáng tạo, góp thêm tiếng nói cổ vũ công chúng hướng tới những giá trị đạo đức mới, góp phần tích cực vào việc xây dựng nhân cách người Hà Nội. Tuy nhiên, bên cạnh nhiều tác phẩm thể hiện sinh khí xã hội, khát vọng đổi mới thì vẫn còn có những tác phẩm mờ nhạt, non yếu về chất lượng tư tưởng và nghệ thuật..
Còn theo nhà văn Nguyễn Việt Hà thì, Hà Nội là đề tài bất tận của văn chương, nhưng làm sao viết để ra chất Hà Nội không hề dễ. Bên cạnh những tác phẩm tốt vẫn còn không ít tác phẩm không đạt yêu cầu. Thậm chí, cá biệt có sản phẩm cổ xúy cho hành động tiêu cực, bạo lực... tác động xấu đến giới trẻ.
Để tiếp tục phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong xây dựng nhân cách người Việt Nam nói chung và người Thủ đô thanh lịch, văn minh nói riêng, nhiều ý kiến cho rằng cần công bố tác phẩm trong sáng tác và có những cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện cho văn nghệ sĩ Thủ đô.
Những tác phẩm văn học nghệ thuật, nhất là những tác phẩm hay, hấp dẫn, có giá trị khi ra đời sẽ tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới tâm tư, tình cảm và hành động của con người. Nét đẹp thanh lịch văn minh sẽ được lan tỏa, được nhân lên. Cái xấu ảnh hưởng tiêu cực đến sự tồn tại phát triển của thanh lịch văn minh Hà Nội, sẽ bị phê phán, lên án đấu tranh, triệt tiêu trong đời sống tinh thần người Hà Nội.
Theo ông Bùi Ngọc Dương (Hội Sân khấu Hà Nội), để gìn giữ, phát triển, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh càng cần khẳng định rõ hơn về vai trò của văn học nghệ thuật, bởi những áng thơ văn và các loại hình nghệ thuật dễ dàng đi vào và thấm thấu sâu trong đời sống...
Một số ý kiến cũng cho rằng, việc giữ gìn nếp sống, cốt cách của người Hà Nội trong dòng chảy đời sống hiện đại trong sáng tác tác phẩm văn học nghệ thuật là sứ mệnh, là sự thôi thúc từ bên trong của người nghệ sĩ. Những tác phẩm văn học nghệ thuật, nhất là những tác phẩm hay, hấp dẫn, có giá trị sẽ tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới tâm tư, tình cảm và hành động của con người.