Không dùng nguồn vốn ODA sắm ô tô

ODA là vốn vay, sử dụng phát triển không phải để mua sắm.

Sẽ tăng lãi suất nguồn vốn ODA

Thông tin tại cuộc họp báo cho biết, về công tác trả nợ nước ngoài, lũy kế đến 25-9-2016 tổng giá trị chi trả nợ là 176.827 tỷ đồng trong đó chi trả nợ trong nước là 140.183 tỷ đồng, nước ngoài là 36.644 tỷ đồng.

Với Việt Nam, nguồn vốn ODA trong thời gian qua phát huy nhiều tác dụng trong việc phát triển kinh tế xã hội. Song hiệu quả thật sự của đồng vốn ODA được sử dụng đến đâu là câu chuyện lớn rất nhiều bộ ngành, quốc hội, dư luận quan tâm. Hiện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đang chuẩn bị một bản báo cáo trước quốc hội về quản lý vay và sử vốn ODA.

Về cơ bản nguồn vốn ODA thực chất là nợ quốc gia. Việt Nam hiện đã là một quốc gia thu nhập trung bình, mối quan hệ đối tác và các nguồn tài trợ đang thay đổi. Nguồn vốn ODA cần được sử dụng một cách chiến lược hơn và cẩn trọng hơn để thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế và huy động các nguồn vốn tư nhân bổ sung cho các nguồn lực công. Trong bối cảnh Việt Nam bắt đầu bước vào ngưỡng của quốc gia có thu nhập trung bình thấp, việc huy động các nguồn vốn ODA trở nên khó khăn hơn. Việt Nam bắt đầu phải tiếp cận các với các nguồn vốn vay kém ưu đãi hơn.

Dự kiến đến tháng 7-2017 Việt Nam có thể không còn được vay theo điều kiện ODA, phải chuyển chủ yếu sang sử dụng nguồn vay ưu đãi và tiến tới vay theo điều kiện thị trường. Nguồn vốn ODA đã vay chuyển sang điều khoản trả nợ nhanh gấp đôi hoặc tăng lãi suất lên từ 2% - 3,5%.

Ông Hoàng Hải - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính cho biết, Chính phủ ban hành Chỉ thị số 02/CT-TTg về tăng cường công tác quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng nợ công. Nợ công chỉ sử dụng cho đầu tư phát triển, xây dựng các công trình kinh tế xã hội quan trọng, thiết yếu theo quy hoạch, Tăng dần tỷ lệ cho vay lại, giảm dần tỷ lệ cấp phát đối với các khoản Chính phủ vay về cho vay lại.

Theo đó cơ quan chức năng dự kiến sẽ chia các địa phương thành 5 nhóm với tỷ lệ vay lại vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và được cấp phát rõ ràng. Việc quy định các địa phương có vay, có trả với nguồn vốn trước nay được ví như “cho không” thì nay sẽ thay đổi để chia sẻ sự công bằng. Sẽ có 3 nhóm các địa phương còn khó khăn, phải nhận trợ cấp của Nhà nước và 2 nhóm các nơi có thể điều tiết lại ngân sách Nhà nước. Các tỉnh khó khăn nhất sẽ được áp dụng tỷ lệ vay lại vốn ODA chỉ là 10% và vẫn cấp phát khoảng 90%.

Một số địa phương khác “khá hơn” sẽ có tỷ lệ vay lại khoảng 20%-30%. Với địa phương dồi dào hơn thì có thể áp dụng cơ chế 50-50, tức là Nhà nước hỗ trợ 50%, địa phương tự vay lại 50%. Riêng với Hà Nội, Sài Gòn dự kiến sẽ áp dụng tỷ lệ 80-20, đồng nghĩa Nhà nước hỗ trợ 20%, địa phương tự vay lại 80%.

Thắt chặt mua sắm công

Cũng xuất phát từ các vướng mắc trong quản lý tài chính các chương trình, dự án sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài thời gian qua và yêu cầu về quản lý trong giai đoạn tới, ông Hoàng Hải cho biết, Bộ Tài chính đã quy định một số nội dung quy định mới trong Thông tư số 111/2016/TT-BTC tập trung vào các nội dung như Hướng dẫn rõ nội dung và quy trình xác định cơ chế tài chính ngay từ khâu đề xuất chương trình, dự án; dẫn chiếu đến các quy định đã có tại NĐ số 16 và làm rõ thêm yêu cầu trình bày tại báo cáo của đơn vị đề xuất.

Về khâu lập kế hoạch và kiểm soát chi, quản lý giải ngân: Thông tư mới bỏ quy định của TT 218 về việc được giải ngân vượt kế hoạch; cơ sở kiểm soát chi là kế hoạch được giao hoặc kế hoạch vốn bổ sung do cấp có thẩm quyền phê duyệt. Về quy trình kiểm soát chi, đối với vốn ODA, vốn vay ưu đãi áp dụng quy trình chung về quản lý, thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp, thanh toán chi giải phóng mặt bằng.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc, có thể mua ô tô tại dự án ODA hay không? Ông Hải nói, Chính phủ đã chỉ đạo thắt chặt mua sắm. Vì ODA là vốn vay, sử dụng phát triển không phải để mua sắm. Do vậy, không thể dùng vốn ODA mua sắm ô tô trừ trường hợp Chính phủ đã chỉ đạo không dùng vốn ODA mua sắm ô tô, trừ trường hợp cần thiết, như xe chuyên dụng trong y tế phục vụ phòng chống dịch. Còn dự án thông thường không được phép mua ô tô, Bộ Tài chính phản đổi bất kể hình thức nào.