Không gian phố: Lạ mà quen
Vẫn là không gian cũ, nhưng chỉ với vài điểm nhấn mới trong năm 2016, vậy là bức tranh phố Hà Nội đã bắt mắt hơn. Đặc biệt là không gian đi bộ quanh Hồ Gươm, với cảm giác sống chậm và khám phá.
Sản phẩm của triển lãm “Mỗi làng nghề một ý tưởng”.
1. Cho đến trước khi khai trương tuyến phố đi bộ quanh Hồ Gươm, Hà Nội đã có một không gian phố đi bộ mở ra cách đây từ hơn 10 năm trước, bắt đầu từ tuyến phố Hàng Đào – Đồng Xuân năm 2004; rồi đến địa bàn khu bảo tồn cấp I năm 2014, với các tuyến Hàng Buồm, Hàng Giầy, Lương Ngọc Quyến, Mã Mây, Đào Duy Từ, Tạ Hiện. Bà Trần Thị Thúy Lan- Phó trưởng ban Quản lý phố cổ Hà Nội tự hào: Việc mở ra những tuyến phố đi bộ ấy khởi nguồn từ việc bảo tồn và phát huy các giá trị tiềm năng của khu phố cổ Hà Nội.
Giờ đây, không gian phố đi bộ không những tạo ra nét văn minh của người Hà Nội mà còn trở thành một sản phẩm du lịch hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Qua thời gian triển khai, hiệu quả đạt được của tuyến phố đi bộ được thể hiện khá rõ. Đơn cử như cảnh quan môi trường được cải thiện; các di tích lịch sử văn hóa…được đầu tư chỉnh trang. Hơn thế, những lễ hội truyền thống- di sản văn hóa phi vật thể gắn liền với không gian phố cổ cũng được bảo tồn và phát huy tốt hơn so với trước đó.
Mở ra không gian phố đi bộ, nhà quản lý cũng đồng thời gắn kết với việc tổ chức biểu diễn nghệ thuật truyền thống, tạo sức hút với khách tham quan. Đơn cử như lâu nay xung quanh hồ Hoàn Kiếm hiện có rất nhiều điểm biểu diễn nghệ thuật truyền thống phục vụ du khách vào dịp cuối tuần khi tuyến phố đi bộ hoạt động.
Vì thế, thay vì dòng xe cộ tấp nập, ồn ã, không khí làm việc hối hả, khu phố cổ Hà Nội những ngày đó cũng thanh bình, yên ả hơn. Dạo bước quanh không gian ấy, mỗi người có cảm giác như họ đang thả hồn chậm lại, để cảm nhận hết mọi thanh âm của cuộc sống.
Rồi trong khu vực các phố Hàng, vào dịp cuối tuần du khách cũng thường xuyên được nghe và xem diễn xướng ca trù, hát xẩm, trích đoạn chèo… cùng nhiều loại hình nghệ thuật dân gian khác. Trong cảm nhận chung của du khách, chương trình biểu diễn âm nhạc truyền thống là một trong những hoạt động tạo nên nét riêng của khu phố cổ Hà Nội.
Nhiều loại hình âm nhạc truyền thống đang thiếu đất diễn, thiếu lớp kế cận, chưa được nhiều người biết đến, do đó việc biểu diễn âm nhạc truyền thống trong khu vực phố cổ là việc làm cần được khuyến khích, vì mục tiêu quảng bá di sản, văn hóa Hà Nội, góp phần xây dựng Thủ đô đẹp hơn, văn minh hơn. Cũng chính vì sức lan tỏa của những giá trị sâu lắng ấy mà sự cống hiến, đóng góp của các nghệ sĩ, nghệ nhân đã được đền đáp bằng số lượng khán giả ngày càng đông. Nhờ thế mà sản phẩm du lịch phố đi bộ Hà Nội cũng dần được biết đến rộng rãi hơn.
2. Mới đây nhất, trình diễn “Mỗi làng nghề một sản phẩm” khách tham quan lại thêm một lần nữa bất ngờ và mãn nhãn với nghệ thuật sắp đặt đường phố. Triển lãm sử dụng hai cụm không gian chính khu vực khuôn viên phía trước tượng đài Lý Thái Tổ và khu vực nhà Bát Giác phía sau tượng đài để trưng bày.
Diễn ra vào những ngày cuối tuần, “Mỗi làng một sản phẩm” đã thu hút đông đảo công chúng Thủ đô và khách tham quan. Âu cũng là điều dễ hiểu vì nhiều người thấy thực là lạ mắt và tỏ ra thích thú với hình ảnh áo tơi, nón lá trên phố đi bộ quanh Hồ Gươm; các sản phẩm sơn mài-khảm trai; mây tre đan, gốm sứ, thêu-ren, gỗ, dệt may, hàng giấy-tranh in dân gian; kim khí, chạm-điêu khắc đá, hàng sừng, thủy tinh, nến, tinh dầu... trưng bày quanh không gian phố đi bộ. Tất cả đều là tinh hoa thứ thiệt của các làng nghề truyền thống.
Không gian nghệ thuật ấn tượng đó có một phần đóng góp không nhỏ của nữ họa sĩ Đặng Thị Khuê thông qua các chủ đề trưng bày: “Địa linh”, “Nhân khí”, “Di sản” - được bài trí cùng chân hương, ánh sáng.
Theo TS Nguyễn Văn Huy: Tác phẩm trưng bày mới của Đặng Thị Khuê làm sang cho tuyến phố đi bộ của Hà Nội. Sáng tạo này sử dụng và kích thích nhiều nghề thủ công. Còn bản thân họa sĩ Đặng Thị Khuê cũng cho rằng: Nghệ thuật sắp đặt chính là để tạo ra sự phiêu lưu…
“Mỗi làng nghề một sản phẩm” trưng bày ở không gian phố đi bộ Hồ Gươm thực chất đây là một ý tưởng thiết kế sáng tạo cần được nhân rộng. Đây cũng là một gợi ý rất mới cho những tác phẩm nghệ thuật đường phố của một Thủ đô đã và đang chứa đựng trong lòng nó hàng trăm nghề truyền thống.
