Mới đây Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 - Cục Hải quan TP HCM đã tạm giữ hàng chục container gạo nhập khẩu từ Ấn Độ nghi vấn gian lận xuất xứ Việt Nam của một doanh nghiệp tại Hà Nội (đăng ký làm thủ tục nhập khẩu qua cảng Cát Lái).
Đáng nói là dù tờ khai hải quan của lô hàng này có xuất xứ Ấn Độ nhưng trên bao bì, nhãn mác thể hiện xuất xứ hàng hóa tại Việt Nam.
Nhưng đó chỉ là “một phần” của câu chuyện, vì điều còn quan trọng hơn chính là chúng ta đang đứng trước nguy cơ mất quyền dự thi “gạo ngon nhất thế giới”.
Tạp chí The Rice Trader (TRT), đơn vị tổ chức cuộc thi mà gạo ST25 của Việt Nam tham dự và đạt giải thưởng, khẳng định, chỉ duy nhất doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí được chấp thuận sử dụng biểu trưng giải thưởng “Gạo ngon nhất thế giới” độc quyền cho mục đích tiếp thị và kinh doanh. Nhưng thật đáng ngại là hiện trên thị trường có nhiều công ty Việt Nam sử dụng nhãn hiệu này để in trên bao bì, tài liệu quảng bá trong nước và xuất khẩu nhưng không xin phép hay có sự đồng ý của TRT.
TRT cảnh báo, đây là hành vi sử dụng bất hợp pháp quyền sở hữu trí tuệ và các quy định của biểu trưng giải thưởng “Gạo ngon nhất thế giới”.
TRT có trụ sở tại Mỹ, bắt đầu tổ chức Hội nghị gạo thế giới từ năm 2008.
Năm 2019, tại Hội nghị gạo thế giới TRT thường niên lần thứ 11 tại Philippines, lần đầu tiên trong lịch sử, Việt Nam đã giành được giải thưởng này với loại gạo ST25. Việt Nam cũng đứng ở vị trí thứ 2 tại cuộc thi tổ chức năm 2020.
Như vậy là cùng với việc nhiều doanh nghiệp ở Mỹ, Úc, Anh “nhanh chân” đăng ký sở hữu trí tuệ với dòng gạo ST của Việt Nam, nhằm độc quyền phân phối ở nước họ; thì nay ta lại đối diện với phức tạp do chính chúng ta gây ra, chỉ vì do lối làm ăn xuề xòa vốn sẵn.
Tóm lại, đã có quá nhiều cảnh báo “mất thương hiệu” của “Hoa hậu gạo Việt”, thì không thể chậm trễ được nữa. Cơ quan chức năng quản lý nhà nước, mà cụ thể là Bộ Công thương và Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn cần gấp rút vào cuộc, không phải làm thay cho doanh nghiệp mà đúng nghĩa là phải đồng hành cùng doanh nghiệp để xây dựng thương hiệu cho dòng gạo đặc biệt của Việt Nam. Nếu cứ để doanh nghiệp tự bơi thì có thể nói là thiếu trách nhiệm; vừa đáng tiếc lại vừa đáng trách.