Không thể lựa chọn những đại biểu chỉ ngồi và ấn nút

TS Phạm Huy Thông.

Theo TS Phạm Huy Thông, quyền ứng cử và bầu cử ĐBQH đã được Hiến pháp quy định và Luật Bầu cử Quốc hội cũng quy định 5 tiêu chuẩn mà người tự ứng cử có thể tham gia ứng cử vào cơ quan quyền lực của Nhà nước. Nếu xét đủ 5 điều kiện ấy thì quyền ứng cử không có vấn đề gì nhưng có lẽ ở nước ta vẫn chưa quen với chuyện đó.

Thực tế, qua các kỳ bầu cử trước đây tỉ lệ những người tự ứng cử trúng cử rất ít. Ví dụ, tại kỳ bầu cử Quốc hội khóa XII có 253 người tự ứng cử nhưng chỉ có 1 người trúng cử và xác suất trúng cử rất thấp. Việc này có hai lý do vì thông thường những kỳ bầu cử phải qua các bước hiệp thương giới thiệu và những người này nếu không được giới thiệu thì về mặt dư luận xã hội và cảm tính cử tri cho rằng họ là những người uy tín thấp nên không bỏ phiếu.

TS Phạm Huy Thông cho rằng, ngay cả hệ thống quy trình cũng chưa quen với kiểu đó nên từ khâu tiếp xúc cử tri nơi cư trú cho đến các khâu về thủ tục hành chính đôi khi gây ra áp lực, khó khăn cho những người tự ứng cử.

“Hiện nay nhiều người Việt Nam ở nước ngoài mang quốc tịch Việt Nam cũng mong muốn được tự ứng cử nhưng không biết ứng cử ở đâu vì họ không có tổ chức để giới thiệu. Vì vậy, nhiều Việt kiều cũng đã có thư gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội bày tỏ nguyện vọng muốn được tự ứng cử phải làm thế nào. Đây là việc khó nhưng trong xã hội tương lai xu thế tự ứng cử là tất yếu, sẽ có nhiều người nhận thức được quyền ứng cử của mình và họ cũng sẽ có chọn lựa phù hợp” - ông Thông khẳng định.

Điều lo lắng đối với người tự ứng cử - theo TS Phạm Huy Thông chính là vòng hiệp thương thứ 3, tức là hiệp thương tại MTTQ các cấp. Tại vòng hiệp thương này các ứng viên không có mặt ở đó và họ sợ rằng trong những buổi như vậy họ không có “vai vế” trong các tổ chức thì khi đưa ra để lấy phiếu dễ bị thất thế. Vì vậy, gần đây nhiều ứng cử viên tự do cho rằng phải có quá trình giám sát tất cả các khâu đặc biệt là khâu hiệp thương vòng 3 cho đến khâu bầu cử, kiểm phiếu.

“Có những điều ứng cử viên kiến nghị đúng vì trước đây đã xảy ra tình trạng người đi bầu cử hộ, bầu thay, nhất là ở các vùng nông thôn. Tại những nơi này, có nhà 7- 8 người cùng đi làm ăn xa nên chủ hộ đi thay. Bỏ phiếu hộ kiểu này phần nào gây ra tình trạng thiếu khách quan trong bầu cử” - ông Thông nhấn mạnh.

Ông Thông cho rằng, việc kiểm phiếu hiện nay cũng cần thay đổi, bản thân ông cũng đi tham gia các tổ bầu cử, cũng biết quy định “6h tối kết thúc bầu cử” nhưng hầu hết các nơi đều làm sớm và ngồi chờ đến 6h mới nộp về thành phố. Vì vậy, thành phố cùng một lúc tiếp nhận mấy chục đơn vị bầu cử, không thể kiểm phiếu ngay được.

Ngoài ra, trong các kỳ bầu cử trước, rất nhiều người tự ứng cử đã tham gia vận động hành lang, thậm chí có những hành động gần như mua chuộc cử tri nhưng sau khi trúng cử tư cách của vị đại biểu đó lại có vấn đề, buộc Quốc hội phải bãi nhiệm tư cách.

Trên thực tế, Luật Bầu cử cho phép các cá nhân được đi tiếp xúc, vận động theo khuôn khổ luật pháp. Trước đây cũng có đại biểu đi vận động cử tri kiểu này và thực tế họ đã trúng cử.

“Tôi rất không ủng hộ việc này vì nó không minh bạch, bản thân các đại biểu muốn trúng cử phải có cái tâm trong sáng, bằng bản lĩnh ứng cử của mình để thuyết phục cử tri chứ không thể “kiếm lá phiếu” bằng quà cáp” - ông Thông khẳng định.

Với tư cách là người đại diện cho tiếng nói của đồng bào Công giáo Thủ đô, TS Phạm Huy Thông kỳ vọng vào tinh thần Đại hội Đảng XII vừa rồi, đặc biệt vấn đề nhân sự đã được bầu chọn kỹ lưỡng để chọn ra những người có nhiều khả năng, đáp ứng được sự phát triển của đất nước trong thời kỳ hội nhập.

Đặc biệt, sau khi Bộ Chính trị phân công nhiệm vụ cho 2 tân Bí thư tại 2 thành phố lớn là Hà Nội, TP HCM, theo ông Phạm Huy Thông, đó đều là những người lãnh đạo gần dân, sát dân.

“Với tinh thần đó, kỳ bầu cử Quốc hội lần này, tôi tin chúng ta sẽ chọn được những người xứng đáng, những người gần dân, sát dân, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của dân để phản ánh tới cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước là Quốc hội” - TS Phạm Huy Thông khẳng định.