Không thể vội vã
Hiện nay theo báo cáo của Bộ GD-ĐT, đang tồn tại một nghịch lý là vừa thiếu vừa thừa giáo viên. Thừa giáo viên bậc học phổ thông và thiếu giáo viên mầm non. Việc xử lý tình huống này bằng cách điều chuyển giáo viên phổ thông đi dạy bậc mầm non của một số địa phương đang được nhận định là một biện pháp tình thế, có phần vội vã.
Yêu cầu đặc thù của giáo viên mầm non mà không phải bất cứ
giáo viên nào cũng có thể đảm nhận được.
Hiện nay, tình trạng thừa - thiếu giáo viên xảy ra ở nhiều địa phương và có ở tất cả các cấp học. Nhiều tỉnh thừa đến hàng nghìn giáo viên cấp trung học cơ sở như Thái Bình (1.224 người), Phú Thọ (1.191 người), Thanh Hóa (2.188 người), Nghệ An (1.742 người), Quảng Nam (1.096 người)… Tương tự, là con số hàng nghìn giáo viên mầm non còn thiếu như Sơn La (1.040 người), Bắc Giang (1.921 người), Thái Bình (1.500 người), Thanh Hóa (1.405 người), Nghệ An (3.328 người), TP HCM (1.195 người). Riêng ở Hà Nội thiếu 2.696 giáo viên tiểu học...
Cần phải hiểu số lượng giáo viên thừa là do lỗi trong tuyển dụng mà trong đó có tình trạng đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ ra là nhiều địa phương ký hợp đồng với giáo viên tràn lan, thiếu dự báo, không đúng quy định, gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Và để giải quyết tình trạng này, “sáng kiến” của nhiều địa phương là chuyển giáo viên phổ thông dư thừa xuống dạy ở bậc mầm non. Một tỉnh rất điển hình là Thanh Hoá, được bà Phạm Thị Hằng – Giám đốc Sở GD-ĐT cho biết: tỉnh đang chỉ đạo rất quyết liệt việc điều chuyển giáo viên THCS xuống dạy tiểu học và mầm non. Đã có hơn 200 giáo viên THCS được lập danh sách để đi xuống dạy bậc mầm non. Thậm chí, Thanh Hoá còn có kế hoạch cấp kinh phí giao cho ĐH Hồng Đức bồi dưỡng chuyên môn phù hợp với bậc học mầm non cho giáo viên được điều chuyển. Mặc dù, chính bà Hằng phát biểu đó chỉ là giải pháp trước mắt.
Nói về việc này, ông Trần Kim Tự, Cục trưởng Cục Nhà giáo cho rằng việc sắp tới, các địa phương bố trí giáo viên dôi dư ở cấp học THCS, THPT xuống dạy cấp học mầm non, tiểu học mà chưa được bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên môn đúng với cấp học ở một số tỉnh hiện là bất cập cần chấm dứt.
Là một trong những người có quan điểm không đồng ý với giải pháp đưa giáo viên dư thừa ở bậc phổ thông xuống giảng dạy bậc mầm non, ông Trần Trung Dũng, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Hà Tĩnh đề cập đến những yêu cầu đặc thù của giáo viên mầm non mà không phải bất cứ giáo viên nào cũng có thể đảm nhận được. Thậm chí đừng quan niệm đó là một bậc học thấp, chất lượng giảng dạy bậc mầm non rất quan trọng vì là nền tảng để trẻ phát triển ở những bậc học cao hơn. Theo ông Dũng giáo viên mầm non phải được đào tạo một cách bài bản thì mới mang lại hiệu quả trong việc giảng dạy trẻ ở lứa tuổi này.
Rõ ràng, không khó để nhận thấy sẽ có việc không đảm bảo chất lượng giáo dục nếu thực hiện giải pháp điều chuyển giáo viên thừa – thiếu theo cách một số địa phương đang làm hiện nay. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ thẳng thắn: đành rằng việc điều chuyển thừa – thiếu giữa các bậc học là tình thế nhưng chúng ta vẫn phải tôn trọng chất lượng. Việc tiến hành vội vã có thể tiềm ẩn nguy cơ khôn lường về sau này, chẳng hạn có thể “đẻ” thêm nhiều hiện tượng giáo viên bạo hành trẻ. “Thiếu thì thiếu rồi, chứ không phải một vài tháng nay mới thiếu. Không phải vì thiếu quá mà chúng ta nóng vội, hậu quả tiềm ẩn rất lớn”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cảnh báo trước về nguy cơ.
Ai cũng biết nhân tố con người, mà cụ thể là khâu giáo viên sẽ quyết định rất lớn đến chất lượng giáo dục. Cách làm vội vã theo những giải pháp hết sức tình thế của các địa phương hiện nay giải quyết được việc thừa giáo viên do những bước sai trong tuyển dụng và hậu quả của nó có thể lại là một bước sai tiếp theo.
Trước đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có công văn gửi Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố về việc rà soát, chuẩn hóa đội ngũ giáo viên trung học cơ sở và trung học phổ thông được điều chuyển dạy mầm non và tiểu học. Bộ cũng đã nêu rõ nguy cơ điều chuyển này làm ảnh hưởng tới chất lượng giáo dục, đã đề nghị các địa phương tổ chức rà soát số lượng giáo viên trung học đang được điều chuyển dạy mầm non và tiểu học nhưng chưa được đào tạo đạt chuẩn, để đào tạo lại số giáo viên này đạt trình độ theo quy định.
Nhưng có lẽ, để đảm bảo việc điều chuyển một cách nóng vội này có thể chấm dứt như đề nghị của Cục Nhà giáo, điều cần thiết là quan điểm của các địa phương về vấn đề này, trong đó, cần tôn trọng đề nghị của ngành giáo dục. Mặt khác, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng phải đưa ra được những giải pháp căn cơ hơn giải quyết nghịch lý thừa – thiếu này.
Được biết rằng hiện nay Bộ đang giao cho các trường sư phạm xây dựng chương trình văn bằng 2, trong đó có những môn có tính liên thông, thực hành tốt để nhanh chóng triển khai trên toàn quốc, khắc phục thừa thiếu cục bộ. Bộ cũng sẽ chỉ đạo thống nhất một chương trình bồi dưỡng chuyên môn trên toàn quốc dành cho các giáo viên điều chuyển, tránh tình trạng mỗi trường đưa ra một chương trình. Hiện nay Bộ đang chỉ đạo xây dựng chuẩn giáo viên và quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm, gắn kết các trường sư phạm với các sở thành một chuỗi.
Tất cả những giải pháp này phải được thực hiện quyết liệt, để không xảy ra nguy cơ cô giáo bậc cao hơn đi dạy bậc mầm non, kiến thức đưa ra có khi các em không hiểu còn kỹ năng dỗ dành trẻ thì không có, dẫn đến việc trẻ bị bạo hành.
