Khu dân cư chung tay bảo vệ môi trường

Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa xác định BVMT trong xây dựng NTM là một trụ cột chiến lược của phát triển bền vững. Trong thời gian qua, cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành chức năng đã ban hành nhiều nghị quyết, kế hoạch hành động và xây dựng các mô hình BVMT phù hợp với đặc thù từng địa phương. Những mô hình tiêu biểu như: Dân vận khéo, tổ tự quản BVMT, cánh đồng không vỏ thuốc bảo vệ thực vật, hành trình thứ hai của lốp xe và chai nhựa, đổi rác lấy cây, hay Nhà sạch - vườn sạch, đã tạo nền tảng cho sự thay đổi nhận thức và hành vi của cộng đồng. Một trong những động lực quan trọng là việc tăng cường thu gom và xử lý rác thải. Việc thẩm định môi trường đối với các dự án đầu tư và cơ sở sản xuất được thực hiện nghiêm túc nhằm đảm bảo không đánh đổi môi trường để lấy tăng trưởng kinh tế. Nhờ đó, nhiều khu dân cư đã hình thành thói quen phân loại rác tại hộ gia đình, tái sử dụng và tạo phân bón hữu cơ từ rác hữu cơ, giảm thiểu lượng rác chôn lấp và qua đó giảm ô nhiễm môi trường tại địa bàn dân cư.

Đáng chú ý, hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới và Tháng hành động vì môi trường năm 2025 với chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa”, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thanh Hóa phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức tập huấn cho khoảng 200 hộ dân ở xã Hoằng Sơn về phân loại, giảm thiểu rác thải nhựa, ủ rác thải dễ phân hủy thành phân bón và kỹ thuật lên men xử lý chất thải sinh hoạt thành phân bón phục vụ sản xuất nông nghiệp. Những lớp tập huấn này không chỉ cung cấp kiến thức mà còn truyền cảm hứng cho người dân thay đổi thói quen và tham gia tích cực vào các hoạt động BVMT trong xây dựng NTM ở khu dân cư. Tuy nhiên, công tác BVMT ở Thanh Hóa vẫn còn nhiều tồn tại và thách thức. Các điểm quan trọng cần khắc phục tập trung vào tình trạng quá tải tại các bãi chôn lấp so với công suất thiết kế, đầu tư và tiến độ các dự án xử lý rác thải sinh hoạt còn chậm, ảnh hưởng đến việc thu gom và xử lý tại nhiều địa phương.

Từ thực tế trên, nhiều cơ quan và đơn vị đã đề ra lộ trình hành động cụ thể để thúc đẩy BVMT trong xây dựng NTM tại các khu dân cư. Các biện pháp thiết thực bao gồm: tăng cường phân loại và xử lý rác tại nguồn ở mỗi hộ gia đình, hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần và túi ni-lon khó phân hủy, trồng cây xanh cảnh quan để nâng cao không gian sống, và đẩy mạnh sử dụng năng lượng sạch. Bên cạnh đó, cổ vũ sự tham gia của cộng đồng bằng cách tổ chức các phong trào thi đua BVMT, xây dựng các mô hình kinh tế xanh đi đôi với giảm thiểu ô nhiễm. Hạn chế ô nhiễm từ rác thải và nước thải cần được xem là nhiệm vụ thiết yếu để bảo đảm chất lượng sống cho người dân và tương lai của thế hệ trẻ.

Trong đó, nhiều khu dân cư đã đi đầu trong tỉnh, thể hiện rõ sự gắn kết giữa nhận thức và hành động. Những mô hình như Tổ tự quản BVMT, dân vận khéo và các hoạt động “đổi rác lấy cây” đã tạo ra các chuỗi hành động cụ thể, từ phân loại rác đến chăm sóc không gian xanh, từ trồng cây xanh đến tham gia quản lý nước thải tại khu dân cư. Sự tham gia của người dân ở mức độ cao càng làm tăng tính bền vững của các mô hình này. Việc đồng bộ giữa quản lý Nhà nước và sự tham gia của cộng đồng chính là chìa khóa để biến các sáng kiến BVMT trong xây dựng NTM một cách bền vững.

Để xây dựng môi trường xanh – sạch – đẹp bền vững, mỗi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư đều có vai trò riêng. Hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ như phân loại rác tại nguồn, hạn chế dùng nhựa, tiết kiệm năng lượng và tham gia các hoạt động cộng đồng BVMT. Những nỗ lực này không chỉ làm đẹp khu dân cư mà còn góp phần gìn giữ nguồn nước, không khí và đất đai cho thế hệ tương lai. Khi mọi người ý thức được vai trò của mình và chung sức hành động, sức mạnh tập thể sẽ tạo nên một hệ sinh thái BVMT kiên cố, lan tỏa đến các khu vực lân cận và mở ra một mô hình phát triển bền vững cho tỉnh Thanh Hóa nói riêng và cho đất nước nói chung.