Khu xử lý rác “bất động” vì vướng cơ chế

Chưa vận hànhdù đã hoàn thành

Do nhu cầu xử lý chất thải trên địa bàn huyện Quỳ Hợp và các xã phụ cận, vào năm 2010 UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt dự án Khu xử rác thải sinh hoạt với tổng số vốn đầu tư 48 tỷ đồng. Dự án được xây dựng trên diện tích 6,6ha (tại xóm Thọ Sơn, xã Thọ Hợp) do UBND huyện Quỳ Hợp làm chủ đầu tư. Sau đó, UBND huyện Quỳ Hợp ban hành quyết định phê duyệt thiết kế kỹ thuật thi công và dự toán xây dựng công trình. Tuy nhiên, do khó khăn về giải phóng mặt bằng và nguồn vốn nên kéo dài đến năm 2018 vẫn chưa thể thi công. Năm 2019, từ nguồn ngân sách ban đầu là 36,6 tỷ đồng, UBND tỉnh Nghệ An quyết định điều chỉnh dự toán đầu tư lên hơn 48 tỷ đồng và tiến hành thi công xây dựng.

Theo thiết kế, dự án này được xây dựng 7 ô chôn lấp rác, hệ thống thu gom và xử lý nước rỉ rác, giếng quan trắc gồm 3 giếng tại hạ lưu và 1 giếng tại thượng lưu khu xử lý chất thải. Cùng với đó là hệ thống đường giao thông nội bộ và đê bao xung quanh ô chôn lấp, hệ thống thoát nước mưa xung quanh bãi rác, cấp điện và cấp nước, cổng, hàng rào và cây xanh. Đến tháng 10/2021, dự án hoàn thành. Tuy nhiên, cũng từ đó đến nay, dự án nói trên vẫn không thể hoạt động. Trong khi đó, bãi rác cũ tại khối 1, ở thị trấn Quỳ Hợp nằm sát khu dân cư đã quá tải nhiều năm qua, gây ô nhiễm nghiêm trọng khiến người dân bức xúc.

Nói về sự quá tải và ô nhiễm của bãi rác cũ, ông Nguyễn Văn Sửu - Chủ tịch UBND thị trấn Quỳ Hợp cho biết: Tình trạng quá tải, ô nhiễm môi trường của bãi rác thị trấn kéo dài từ nhiều năm nay. Địa phương kiến nghị, đề xuất nhiều lần nhưng vẫn chưa thực hiện được, hầu như các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân đều kiến nghị, đề xuất nhưng đến nay vẫn đang phải chấp nhận chịu đựng. Cách đó không xa, khu xử lý rác mới lại không thể hoạt động.

Nguyên nhân vì sao?

Khu xử lý rác thải này đã được nhà thầu bàn giao cho huyện từ năm 2022. Ngày 22/9/2022, UBND huyện Quỳ Hợp có thông báo kêu gọi các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có nhu cầu đầu tư dịch vụ vận chuyển, thu gom, xử lý rác thải để vận hành khu xử lý rác này. Đã có doanh nghiệp nhận lời, tuy nhiên, đến nay huyện vẫn chưa thể tổ chức vận hành được.

Theo ông Trần Đức Lợi - Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳ Hợp, dự án kéo dài quá lâu vì thiếu vốn, chính quyền và người dân rất mong đưa khu xử lý rác thải này vào hoạt động ngay sau khi hoàn thành nhưng lại vướng cơ chế vì đây là công trình vốn đầu tư công. Để vận hành khu xử lý rác phải có tổ quản lý vận hành, công nhân vận chuyển rác. “Không thể bố trí cán bộ, viên chức đến quản lý vì huyện đang phải tinh giản bộ máy. Trong khi đó, nếu chuyển cho tư nhân vận hành thì không được, vì chưa có quy định cụ thể về việc chuyển tài sản công cho tư nhân quản lý, vận hành” - ông Lợi cho biết thêm.

Cũng theo ông Lợi, trong thời gian qua, huyện tổ chức nhiều cuộc họp để bàn cách xử lý và xin ý kiến các sở, ngành nhưng vẫn đang băn khoăn, chưa biết áp dụng quy định nào vì không có hướng dẫn cụ thể. Từ khi huyện tiếp nhận dự án, phải bỏ kinh phí thuê bảo vệ, trông coi. Do nhu cầu cấp thiết nên huyện sẽ cho vận hành thử, sau đó đấu thầu, tìm phương án để đưa bãi rác vào hoạt động. Hàng ngày, rác thải chất đống, ô nhiễm bủa vây khu dân cư. Trong khi dự án 48 tỷ đồng đã hoàn thành lại phải đóng cửa vì chưa có quy định trong cơ chế vận hành, người dân nơi đây vẫn mòn mỏi chờ đợi trong cảnh ô nhiễm?