Kiến nghị xử lý tài chính 92.499 tỷ đồng

Qua kiểm toán chuyên đề đối với một số hoạt động quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công cho thấy, việc thực hiện chính sách ưu đãi đầu tư tại các khu kinh tế ven biển còn hạn chế, hầu hết chưa phát huy hết hiệu quả, không đạt mục tiêu đề ra; chính sách ưu đãi đầu tư chưa phù hợp với đặc thù của từng địa phương. Đáng chú ý, theo KTNN, có nhiều địa phương sử dụng sai nguồn kinh phí.

Chiều 5/7, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã tổ chức họp báo công bố báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2018 và kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán năm 2017 của KTNN. Báo cáo KTTN cho biết, tổng hợp kết quả kiểm toán của 256 báo cáo kiểm toán trong năm 2018 đối với niên độ ngân sách năm 2017, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 92.499 tỷ đồng, trong đó tăng thu 19.858 tỷ đồng, giảm chi ngân sách nhà nước 23.722 tỷ đồng; chuyển 5 vụ việc sang Cơ quan Cảnh sát điều tra kiến nghị điều tra làm rõ để xử lý về hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can 2 vụ.

38/49 địa phương sử dụng sai nguồn kinh phí

Theo báo cáo KTNN, dự toán chi thường xuyên của một số địa phương được xác định chưa phù hợp với quy định tại Quyết định số 46/2016/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương được kiểm toán lập dự toán chi không sát thực tế, sai quy định; một số địa phương giao dự toán chi một số lĩnh vực chưa phù hợp định mức phân bổ của HĐND tỉnh, giao dự toán lĩnh vực GDĐT và dạy nghề và lĩnh vực KHCN thấp hơn mức trung ương giao.

Bên cạnh đó vẫn còn nhiều sai sót, tồn tại trong quản lý chi đầu tư từ khâu thẩm định, phê duyệt chủ trương, quyết định đầu tư dự án; tổ chức đấu thầu, thực hiện dự án; nghiệm thu, thanh và quyết toán... đặc biệt là việc chưa xác định rõ nguồn, khả năng cân đối vốn khi quyết định đầu tư; công tác nghiệm thu, thanh toán tại hầu hết các dự án còn nhiều sai sót. Qua kiểm toán 2.067 dự án, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 5.218 tỷ đồng.

Cũng theo KTNN, tỷ lệ thực hiện dự toán chi của một số lĩnh vực thuộc NSTƯ đạt thấp, trong đó chi GDĐT và dạy nghề đạt 88,2% dự toán, chi KH&CN đạt 79%, chi bảo vệ môi trường đạt 49,8%... Bên cạnh đó, còn 38/49 địa phương sử dụng sai nguồn kinh phí 3.105 tỷ đồng, trong đó 12 địa phương còn sử dụng 287 tỷ đồng từ nguồn tăng thu, nguồn thu sử dụng đất để bổ sung chi thường xuyên; 23/49 địa phương chi hỗ trợ không đúng nhiệm vụ chi theo phân cấp 462 tỷ đồng; 32/49 địa phương chưa hoàn trả NSTƯ kinh phí tồn hết nhiệm vụ chi 1.020 tỷ đồng.

Nhiều lỗ hổng trong sử dụng vốn ODA

Qua kiểm toán chuyên đề đối với một số hoạt động quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công cho thấy, việc thực hiện chính sách ưu đãi đầu tư tại các khu kinh tế ven biển còn hạn chế, hầu hết chưa phát huy hết hiệu quả, không đạt mục tiêu đề ra; chính sách ưu đãi đầu tư chưa phù hợp với đặc thù của từng địa phương. Qua kiểm toán đã kiến nghị xử lý tài chính 303 tỷ đồng.

Hiệu quả sử dụng các dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi chưa tương xứng với nguồn lực đầu tư, chất lượng công trình chưa cao, công nghệ chưa thực sự tiên tiến; các định mức, đơn giá vật tư đặc thù quá cao, tổng mức đầu tư thay đổi nhiều lần, giải ngân chậm. Việc đàm phán các dự án ODA còn nhiều điều khoản bất lợi trong hợp đồng; nhiều dự án điều chỉnh quy mô trái thẩm quyền, giá trị điều chỉnh lớn so với phê duyệt lần đầu...Kết quả kiểm toán 9 chương trình, 23 dự án, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính 21.725 tỷ đồng.

Đối với các dự án BOT, kết quả kiểm toán 08 dự án BOT trong năm 2018 cho thấy hầu hết các dự án thực hiện chỉ định nhà đầu tư, chỉ định nhà thầu thi công; xác định sai, tăng tổng mức đầu tư; phê duyệt dự án có sử dụng vốn hỗ trợ từ nguồn trái phiếu Chính phủ không đúng nội dung; chưa quy định khung giá vé đối với dự án đầu tư của công trình giao thông; nghiệm thu, thanh toán sai...Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị giảm thời gian thu phí hoàn vốn của 7/8 dự án là 16,2 năm so với phương án tài chính ban đầu. Từ năm 2017 trở về trước, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị giảm 227,4 năm của 67 dự án.

Kết quả kiểm toán 7 dự án BT cho thấy việc giao đất chỉ định cho nhà đầu tư là trái với quy định của Luật Đất đai; tạm tính tiền sử dụng đất còn bất hợp lý, không sát giá thị trường làm thất thoát lớn tài sản, ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, hầu hết các dự án BT được chỉ định thầu, làm giảm tính cạnh tranh; thiết kế dự toán không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt; các dự án BT thực hiện chủ yếu bằng vốn vay, làm tăng chi phí đầu tư dự án, tiềm ẩn nhiều rủi ro trong quá trình thực hiện. “Đây là lỗ hổng lớn nhất làm thất thoát tài sản, ngân sách nhà nước. Kết quả kiểm toán đã kiến nghị xử lý tài chính 2.938 tỷ đồng, trong đó có dự án tỷ lệ xử lý tài chính lên đến 29% giá trị được kiểm toán”- báo cáo KTNN chỉ rõ.

* Kết quả kiểm toán công tác quản lý, sử dụng đất trong năm 2018 cho thấy hệ thống chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất còn chưa đồng bộ, nhiều nội dung còn bất cập là nguyên nhân tạo ra sai phạm và cũng là kẽ hở để thất thoát trong quản lý, sử dụng đất, nhất là đất khu đô thị. Bên cạnh đó, công tác quản lý và sử dụng đất có hạn chế, tiềm ẩn nguy cơ gây lãng phí, thất thoát, tham nhũng như: Điều chỉnh quy hoạch sai thẩm quyền; sử dụng đất chưa đúng mục đích được giao, thuê đất; hầu hết các khu đất doanh nghiệp đang sử dụng thuê đất khi chuyển mục đích sử dụng sang đất ở đô thị đều không thông qua đấu giá và giá trị quyền sử dụng đất định giá không sát giá thị trường gây nên thất thoát ngân sách nhà nước... Qua kiểm toán, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 334 tỷ đồng (từ năm 2017 trở về trước, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 10.584 tỷ đồng).