Kỷ niệm ngày giải phóng hoàn toàn tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi

Thần tốc giải phóng quê hương

Theo lịch sử Đảng bộ tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, chiến thắng dồn dập của quân và dân ta trên khắp chiến trường miền Nam cuối năm 1974 đầu năm 1975 làm cho nguỵ quân, nguỵ quyền suy sụp hẳn, thế và lực của ta mạnh lên gấp nhiều lần, tạo thời cơ chiến lược để Trung ương Đảng quyết định giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975.

Tại Quảng Nam trong giai đoạn này đã có 72 đội công tác, 1.000 cơ sở trong lòng địch với 221 đảng viên. Ở Quảng Đà có 629 đội viên công tác, riêng Đà Nẵng có 348 cơ sở, 142 đảng viên thuộc 21 chi bộ, có 297 đội viên biệt động, tự vệ thành, ngoài ra còn có 31 “chi bộ 2” của các xã ở nông thôn thuộc Điện Bàn, Hoà Vang vào hoạt động trong thành phố.

Các tổ chức của ta đã được quán triệt tình hình, nhiệm vụ, xây dựng phương án phối hợp tấn công địch bằng cả quân sự, chính trị và binh vận; nắm chắc và tạo thời cơ tập hợp rộng rãi các tầng lớp nhân dân để sẵn sàng nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền. Các Uỷ ban hành động ở từng khu phố, xí nghiệp, bến cảng, nhà máy... được thành lập.

0 giờ 30 ngày 10/3/1975, Sư đoàn 2 bộ binh (có Lữ đoàn 52 dự bị), Tiểu đoàn 10 đặc công cùng với bộ đội địa phương được Trung đoàn pháo binh 572, 368 và Trung đoàn cao xạ 573 yểm trợ, lần lượt đánh chiếm các mục tiêu Suối Đá, cao điểm 211, chi khu quận lỵ Tiên Phước, bao vây chi khu quận lỵ Hậu Đức (Phước Lâm). Đến 16 giờ 10/3/1975 quân ta hoàn toàn làm chủ các khu vực và mục tiêu nói trên.

Đêm 14/3/1975, một bộ phần vũ trang của tỉnh dùng hỏa lực mạnh đánh bức cụm cứ điểm bảo an trên Đổi 59 để dọn hành lang chuyển quân xuống phía đông hỗ trợ quần chúng nổi dậy diệt ác, phá kìm, đánh địch phản kích ở Bình Nam, Bình Giang, Bình Triều, Bình Dương, Kỳ Anh (bắc Tam Kỳ), mở rộng vùng giải phóng. Quân dịch bị thất bại nặng nề. Đến chiếu ngày 23/3/1975, toàn bộ các cơ quan đầu não của địch ở Quảng Tín đều tê liệt. Đúng 10 giờ 30 phút ngày 24/3/1975, thị xã Tam Kỳ được hoàn toàn giải phóng.

Trong khi đó tại Quảng Ngãi, đêm 8/3/1975, Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo các lực lượng vũ trang tỉnh, huyện tiến công tiêu diệt và tiêu hao một bộ phận sinh lực địch, thu hồi vùng đông Đức Phổ, đông Mộ Đức, hình thành hành lang giải phóng lớn từ cửa Sa Huỳnh đến gần giáp cửa Cổ Lũy.

Trước sự bao vây, tiến công thần tốc, dồn dập từ nhiều hướng của các lực lượng vũ trang, bán vũ trang cách mạng, đêm 16 rạng ngày 17/3/1975, địch ở Sơn Hà hốt hoảng tháo chạy, 12.000 dân thoát khỏi ách kìm kẹp của địch. Huyện Sơn Hà được hoàn toàn giải phóng. Ngày 18/3/1975, địch ở Trà Bồng cũng vội vàng tháo chạy, miền Tây Quảng Ngãi hoàn toàn trắng địch. Đến 18/3/1975, ta giải phóng xã Bình Chương, Bình Mỹ. Khu vực tây Bình Sơn hoàn toàn giải phóng. Toàn bộ các huyện miền núi, một bộ phận xã, thôn các huyện đồng bằng được giải phóng…

Ngày 21/3/1975, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành chỉ thị yêu cầu quân và dân trong tỉnh, các cấp ủy, các đơn vị lực lượng vũ trang cần phải triệt phá ngay ngụy quyền, các lực lượng chính trị, phải giành dân, làm chủ từng vùng rộng lớn kể cả thị xã, thị trấn, nổi dậy tới đâu phải tổ chức xây dựng ngay các đoàn thể, chính quyền cách mạng, lực lượng vũ trang địa phương đến đó; nhanh chóng quán triệt cho cán bộ, chiến sĩ, đồng bào rõ chủ trương dứt khoát của ta là nhất định giải phóng, đánh đổ địch. Ngày 23/3/1975, Tỉnh ủy ra chỉ thị đẩy mạnh công kích và khởi nghĩa toàn tỉnh, đánh đổ toàn bộ địch, giải phóng toàn bộ nông thôn, giải phóng thị trấn, thị xã, giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân, hoàn thành nhiệm vụ lịch sử giải phóng toàn tỉnh.

Dưới sức mạnh của quân và dân ta bằng nhiều mũi phối hợp nhịp nhàng, tấn công, bao vây và áp sát địch ở các chốt điểm, địch đã hoảng loạn, tháo chạy, bị bắt sống hay đầu hàng giao nộp vũ khí. Như Trung đoàn 94, cùng quân, dân hai huyện Sơn Tịnh, Bình Sơn chiến đấu, diệt và bắt sống hơn 4.000 tên địch, 206 xe cơ giới các loại bị phá hủy và phá hỏng, thu 50 chiếc khác cùng hàng chục nghìn tấn vũ khí, đạn dược và phương tiện chiến tranh trên một đoạn đường dài hơn 7 km.

Thế là từ ngày 23 đến 24/3/1975, huyện Đức Phổ, Mộ Đức, Tư Nghĩa,… và sau đó là Đảo Lý Sơn hoàn toàn giải phóng. Cờ Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam phấp phới tung bay trên nóc Tòa thị chính tỉnh. Khắp các địa phương trong tỉnh từ vùng núi cao đến ven biển, từ phía nam ra phía bắc đều rợp bóng cờ. Nhân dân hân hoan đón mừng những chiến sĩ cách mạng trở về trong niềm vui khôn tả, chào mừng ngày chiến thắng, chào mừng quê hương hoàn toàn giải phóng. Ngày 30/3/1975, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân cách mạng, Ủy ban Mặt trận Dân tộc Giải phóng tỉnh Quảng Ngãi và các ban ngành, đoàn thể của tỉnh trở về làm việc tại thị xã Quảng Ngãi.

Lễ kỷ niệm ý nghĩa và niềm tự hào

Việc giải phóng 2 tỉnh nói trên đã đánh dấu một mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh cách mạng của quê hương và đất nước. Kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng hoàn toàn 2 tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi là dịp khơi dậy tinh thần “táo bạo, kiên quyết, vững chắc, linh hoạt, kịp thời, tranh thủ thời cơ và tạo thời cơ giành thắng lợi lớn” và tự hào với những thành tự đạt được sau ngày giải phóng đến nay.

Những ngày này trên quê hương 2 tỉnh đã diễn ra nhiều hoạt động ý nghĩa như Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Khởi nghĩa Ba Tơ (11/3/1945 - 11/3/2025) và 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh Quảng Ngãi với chủ đề “Quảng Ngãi - Đất mẹ Anh hùng”. Hay tối ngày 23/3/2025 TP Quảng Ngãi đã tổ chức chương trình nghệ thuật chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng thị xã Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi, với chủ đề “TP Quảng Ngãi - Hào khí xưa, vận hội mới”.

Còn tại Quảng Nam tối nay (24/3) tại Quảng trường 24/3, TP Tam Kỳ, sẽ diễn ra Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng tỉnh Quảng Nam (24/3/1975 - 24/3/2025) và 95 năm Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh (28/3/1930 - 28/3/2025). Đây là dịp, nhằm ôn lại truyền thống cách mạng vẻ vang của Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Quảng Nam; thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với các thế hệ đã hy sinh vì độc lập, thống nhất Tổ quốc; đồng thời giới thiệu những thành tựu to lớn mà Đảng bộ và Nhân dân Quảng Nam đạt được sau 50 năm giải phóng

Các hoạt động trọng điểm diễn ra trong ngày hôm nay (24/3) như lễ dâng hương tưởng niệm tại Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh và Tượng đài Mẹ Việt Nam anh hùng, chương trình gặp mặt đại biểu, lễ kỷ niệm tại Quảng trường 24/3 (TP Tam Kỳ)… đã được lên kế hoạch và thực hiện chu đáo. Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Dũng đã dặn dò kỹ lưỡng, các sở, ngành và địa phương phải tiếp tục phối hợp chặt chẽ, đảm bảo buổi lễ tối nay thành công tốt đẹp.

(Bài viết có tham khảo lịch sử Đảng Bộ tỉnh Quảng Nam và Quảng Ngãi)