Thanh tra việc chấp hành các quy định pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng và thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đối với 41 dự án do các tổ chức, doanh nghiệp thực hiện và 60 dự án do các hộ gia đình, cá nhân được UBND huyện Kỳ Sơn cho thuê đất để thực hiện dự án, Thanh tra tỉnh Hòa Bình phát hiện nhiều sai phạm, trong đó nhiều dự án chậm tiến độ gây lãng phí lớn.
Hàng loạt dự án chậm tiến độ
Theo Kết luận Thanh tra, dự án Khu nghỉ dưỡng sinh thái chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại xã Yên Quang tiến độ thực hiện chậm 2 năm theo quyết định chủ trương đầu tư. Tại Dự án xây dựng công trình mỏ đá Bazan tại xã Yên Quang do Công ty CP Yên Quang thực hiện còn nhiều tồn tại.
Công ty đã xây một trạm biến thế, 2 kho chứa vật liệu nổ, nhà tạm bằng tôn, xây đường đất lên mỏ đá, đường đất đấu nối với đường Hòa Lạc- Hòa Bình vào mỏ đá… nhưng chưa được cấp phép xây dựng.
Thanh tra Dự án nhà máy chế biến lâm sản và sản xuất đồ mộc tại xã Dân Hòa (Công ty CP Sơn Thủy 2 làm chủ đầu tư), Thanh tra tỉnh Hòa Bình phát hiện chủ đầu tư đã tự thỏa thuận bồi thường, hỗ trợ về đất và đang thực hiện thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với diện tích đất thực hiện dự án. Chủ đầu tư cũng đã xây dựng 2 nhà xưởng và một kho khung thép lợp mái tôn và một dãy nhà cấp 4 làm trụ sở văn phòng công ty. Tuy nhiên, đơn vị chưa cung cấp được giấy phép quy hoạch, giấy phép xây dựng theo quy định.
Còn tại dự án Nhà máy sản xuất chế biến gỗ tại xóm Đễnh, xã Dân Hòa do Công ty TNHH MTV Nông sản Tân Thái Phong làm chủ đầu tư, chưa lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Chủ đầu tư chưa thực hiện đầu tư xây dựng các hạng mục công trình của dự án, tiến độ thực hiện dự án chậm theo quyết định chủ trương đầu tư.
Theo kết luận Thanh tra, tại dự án Công viên điều dưỡng và Trung tâm đào tạo kỹ thuật điều dưỡng tại thôn Tân Thành, xã Hợp Thành, Công ty CP Hợp Đức thực hiện đã tự thỏa thuận mua lại đất của người dân với diện tích khoảng 170.449,5m2 nhưng chưa thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Chủ đầu tư cũng chưa làm việc với Sở NNPTNT xác định diện tích đất trồng rừng thay thế khi chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác. Hiện tại đơn vị đã thực hiện san gạt làm đường lên và đường bao quanh dự án. Tiến độ thực hiện dự án chậm 8 năm theo quyết định chủ trương đầu tư.
Ngoài ra, có 12 dự án, trong đó có 7 dự án có địa điểm thực hiện nhưng nhà đầu tư không triển khai thực hiện, 5 dự án không xác định được địa điểm thực hiện và 1 dự án dừng hoạt động.
Buông lỏng quản lý nhiều dự án
Theo kết luận Thanh tra, 60 dự án do UBND huyện Kỳ Sơn cho các hộ gia đình, cá nhân thuê đất gồm: 54 dự án đã ký hợp đồng thuê đất, 3 dự án đang thực hiện các thủ tục đề nghị được thuê đất, 3 dự án không đề nghị tiếp tục triển khai có rất nhiều tồn tại như chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chưa đánh giá tác động môi trường, chưa nộp tiền sử dụng đất, ranh giới đất bị chồng lấn…
Đối với các hộ đang làm thủ tục thuê đất có 2 dự án vi phạm. Cụ thể, dự án Mô hình kinh tế trang trại chăn nuôi bò và gia súc, gia cầm do hộ bà Bùi Hương Trà chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất rừng sản xuất sang sử dụng vào mục đích khác trong nhóm đất nông nghiệp, chưa đánh giá tác động môi trường, chưa ký hợp đồng thuê đất. Dự án đầu tư trồng rừng, bảo vệ rừng và trồng cây ăn quả do ông Đặng Văn Thuyết và dự án do ông Đỗ Xuân Trường đề xuất tại xã Độc Lập chậm thực hiện mặc dù diện tích đất thực hiện dự án đã được HĐND huyện Kỳ Sơn thông qua danh mục kế hoạch sử dụng đất, UBND tỉnh Hòa Bình phê duyệt kế hoạch sử dụng đất từ năm 2018.
Đối với các hộ đã thuê đất thực hiện dự án, có 42 trường hợp vi phạm. Cụ thể, các gia đình, cá nhân thuê đất tại khu dịch vụ Nhả - Giếng, xã Hợp Thành, UBND huyện Kỳ Sơn cho thuê đất gồm cả đất hành lang giao thông đường 445 và hành lang đường sông, có 36/42 hộ đã ký hợp đồng thuê đất nhưng chưa đưa vào sử dụng dẫn đến lãng phí tài nguyên đất, 41/42 hộ thuê đất chưa nộp tiền thuê đất theo quy định với số tiền 120 triệu đồng.
Kết luận Thanh tra cũng nêu rõ, dự án Trung tâm thể dục thể thao và kinh doanh dịch vụ tổng hợp tại xóm Đồng Sông, xã Dân Hạ do hộ kinh doanh Trần Quang Hòa thực hiện đã ký hợp đồng thuê đất nhưng chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Dự án thuê đất để làm mặt bằng sản xuất gạch nung và xây dựng lò đứng nung đốt gạch liên hoàn thuộc bãi Đồng Đậu 1 khu Pheo, thị trấn Kỳ Sơn do ông Lại Văn Diến thực hiện, tính đến 26/8/2019 còn nợ gần 390 triệu đồng tiền thuê đất, sử dụng diện tích đất thực tế lớn hơn diện tích đất đã ký hợp đồng.
Ngoài ra, còn có nhiều hộ thuê đất không thực hiện hoặc dừng dự án. Dự án sản xuất than hoạt tính tại xóm Mỏ, xã Hợp Thành do hộ kinh doanh Triệu Hồng Vân thực hiện, tại thời điểm thanh tra đã dừng hoạt động và còn nợ tiền thuê đất từ năm 2015 đến nay với số tiền hơn 241 triệu đồng.