'Kỳ thi vấn đáp' không dễ dàng

4 nhóm vấn đề được lựa chọn chất vấn tại kỳ họp lần này (tài chính, ngân hàng, giao thông vận tải, nông nghiệp và phát triển nông thôn) đều là những lĩnh vực đang rất nóng. 4 tư lệnh ngành sẽ phải trả lời những câu hỏi của đại biểu Quốc hội trong lĩnh vực mình phụ trách, không chỉ giải đáp những băn khoăn, thắc mắc mà còn phải cho nhân dân thấy được việc khắc phục tồn tại cũng như hành động thế nào không chỉ trước mắt mà phải căn cơ, lâu dài.

Hoạt động chất vấn - trả lời chất vấn tại Quốc hội từ lâu đã nhận được sự quan tâm của toàn xã hội, được coi là hoạt động quan trọng, sôi nổi nhất của mỗi kỳ họp. Cử tri và nhân dân sẽ xem người đại diện cho mình (đại biểu Quốc hội) có nêu trúng vấn đề hay không và người trả lời chất vấn có trả lời trúng vấn đề hay không. Qua đó, người dân cũng sẽ nhận ra bản lĩnh, năng lực của người hỏi lẫn người trả lời. Vì thế, có thể coi đây là một “kỳ thi vấn đáp” không dễ dàng.

Nhìn lại lịch sử Quốc hội Việt Nam, thì hoạt động chất vấn đã diễn ra ngay tại kỳ họp thứ 2 khóa Quốc hội đầu tiên. Đó là một sự kiện vô cùng đặc biệt với một Quốc hội non trẻ. Không khí sôi nổi, dân chủ với tất cả các vấn đề liên quan đến đời sống của nhân dân, đến chính sách đối nội và đối ngoại của Chính phủ đã được đặt ra. Nó còn đặc biệt ở chỗ kéo dài từ chiều 31/10 cho đến 1 giờ sáng ngày hôm sau (1/11/1946). Thông qua những người đại biểu đại diện cho mình, cử tri Việt Nam lần đầu tiên có quyền đòi hỏi Chính phủ phải trả lời về các công việc mà Chính phủ đã làm.

Về phiên chất vấn vô cùng đặc biệt này, Báo Cứu Quốc (tiền thân của Báo Đại Đoàn Kết) số 393, ra ngày 1/11/1946 ngay dòng đầu tiên đã viết: “Buổi họp chiều nay, công chúng đến dự thính đông gấp bội các phiên họp trước, hai tầng gác Nhà hát lớn kín những người ngồi, đứng lô nhô. Người ta đến đông để chứng kiến một cảnh tượng lạ lùng chưa từng có trong lịch sử Việt Nam, một cảnh tượng do cuộc Cách mạng Tháng Tám mang lại, các đại biểu của nhân dân đã đứng lên chất vấn những công việc mà nhân dân đã ủy nhiệm cho Chính phủ gánh vác”.

Như vậy, với 15 nhiệm kỳ Quốc hội, hoạt động chất vấn - trả lời chất vấn đã ngày một chất lượng. Tiếp tục kế thừa cách thức thực hiện tại các kỳ chất vấn trước “hỏi nhanh, đáp gọn”, lần này mỗi lượt có 3-5 đại biểu đặt câu hỏi, mỗi đại biểu nêu chất vấn không quá 1 phút. Người trả lời chất vấn sẽ trả lời không quá 3 phút/1 chất vấn, trường hợp đại biểu Quốc hội không đồng ý với câu trả lời thì có thể sử dụng bảng đăng ký tranh luận, thời gian tranh luận không quá 2 phút.

Đáng chú ý, về cách thức trả lời chất vấn: Người trả lời chất vấn không trình bày báo cáo mà đi thẳng vào câu hỏi chất vấn của đại biểu Quốc hội. Cách làm này sẽ giúp nhiều đại biểu được chất vấn, nhiều vấn đề được đưa ra chất vấn và có thể tranh luận giữa người hỏi với người trả lời khi cần thiết.

Như vậy, cử tri và người dân cả nước khi trực tiếp theo dõi hoạt động chất vấn - trả lời chất vấn cũng sẽ có điều kiện thực hiện vai trò giám sát của mình. Không chỉ giám sát “ngay tại chỗ” của hoạt động nghị trường, mà còn lấy đó làm cơ sở để giám sát tiếp theo, xem các vị tư lệnh ngành thực hiện lời hứa của mình đến đâu. Chính vì thế, sau hoạt động chất vấn, Quốc hội sẽ ban hành nghị quyết để nâng cao hiệu lực thi hành, làm cơ sở giám sát việc thực hiện.

Đất nước bước vào giai đoạn mới “hậu Covid-19” cùng với nhiều khó khăn. Đòi hỏi bứt phá để xây dựng đất nước hùng cường, người dân ấm no hạnh phúc cũng là thách thức rất lớn, không cho phép chần chừ, chậm chạp. Vì thế, cùng nhiều hoạt động quan trọng khác, hoạt động chất vấn - trả lời chất vấn công khai của Quốc hội được toàn dân chờ đợi và hy vọng.