Làm mới Xẩm

Xẩm thập ân theo điệu Oán thập điều đã bị thất truyền nhiều thập niên được hồi sinh nhờ là nỗ lực không nhỏ của NSND Xuân Hoạch cùng sự hỗ trợ đồng hành của nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long (nhóm Xẩm Hà Thành). Từ băng âm thanh ghi lại bài xẩm do cụ Trùm Nguyên trình bày, để lâu không còn được trọn vẹn, các nghệ sĩ đã mất nhiều thời gian để bồi đắp những phần thiếu trong ca từ và âm nhạc. Sau khi đã hoàn thiện phần tác phẩm, ông Long đã mời nghệ sĩ bộ gõ dân tộc Phạm Đình Dũng đồng hành cùng trong phần âm nhạc; ca sĩ, nhạc sĩ Phan Thanh Cường tham gia trong phần thu âm và ghi hình; trong khi phần dựng phim là sự hỗ trợ của biên tập viên văn hóa, giải trí Đỗ Thu Hà.

Bài Xẩm được thực hiện một cách chân phương, giản dị trong một không gian đậm chất Việt Nam xưa. Với thời lượng lên tới gần 15 phút, bài Xẩm tựa như một trường ca về công ơn dưỡng dục sinh thành của mẹ cha đối với những người con. Bài Xẩm được thể hiện một cách mộc mạc nhất, nên có thể nó không phù hợp với đại bộ phận công chúng, nhưng với những người yêu nghệ thuật truyền thống dân tộc, yêu hát xẩm thì đây tựa như một báu vật của người nghệ nhân tài danh bậc nhất Hà Thành giữa thế kỷ XX để lại.

Theo nhiều nhà nghiên cứu âm nhạc, bài Xẩm thập ân theo điệu Oán thập điều là một di sản quý của âm nhạc dân tộc. Bài Xẩm do nghệ nhân Nguyễn Văn Nguyên (tức cụ Trùm Nguyên) soạn lời, có nội dung về công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ đối với con cái. Bài bản đã được hoàn thiện phần audio từ hơn 2 năm trước và phần ghi hình từ gần 1 năm trước nhưng do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp trong giai đoạn những năm 2020-2021 nên ekip thực hiện không giới thiệu ngay. Và thời điểm mùa Vu Lan của năm 2022, bài Xẩm chính thức được ra mắt công chúng, lắng nghe những lời ca để nhắc nhớ chúng ta rằng báo hiếu với mẹ cha là truyền thống tốt đẹp của dân tộc dù mỗi thời đại có khác nhau nhưng không bao giờ được quên.

Việc bài Xẩm quý giá này phục hồi và được đông đảo khán giả đón nhận là niềm vui, cổ vũ, động viên lớn lao đối với những người làm công việc bảo tồn vốn truyền thống dân tộc. Điều đó cũng khẳng định, âm nhạc dân tộc, nghệ thuật truyền thống vẫn luôn có sức hút đối với nhiều đối tượng khán giả. Khi còn những người nỗ lực phục hồi, còn được khán giả đón nhận thì âm nhạc dân tộc, nghệ thuật truyền thống sẽ được gìn giữ và phát triển. Chỉ sau vài ngày đăng tải lên Youtube bài Xẩm thập ân theo điệu Oán thập điều đã nhận được hơn 30 nghìn lượt xem.