Làn gió lạ El Salvador

Ông Bukele.

Tháng 5/2019, chính khách các nước Trung Mỹ quá bất ngờ khi truyền thông quốc tế dẫn lời Ủy ban Bầu cử Tổng thống El Salvador tuyên bố: “Ông Nayib Bukele, 38 tuổi, cựu Thị trưởng thủ đô San Salvador, thuộc đảng Liên minh vĩ đại vì đoàn kết dân tộc (GANA) cánh hữu, đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống El Salvador nhiệm kỳ 2019-2024, với 53,1% phiếu ủng hộ”.

“Họ (các chính khách) rất có thể không biết Bukele là ai. Đương nhiên rồi, vì họ đã quá già cỗi. Họ có bao giờ lên mạng xã hội đâu mà biết. Nhưng Bukele là thần tượng của những người như tôi” – một cử tri trẻ El Salvador trả lời phỏng vấn các hãng tin nói.

Nổi lên từ năm 2012 khi ông Bukele trở thành Thị trưởng Nuevo Cuscatlan . Vị chính khách sinh năm 1983 tiếp đà thăng tiến và đắc cử Thị Trưởng thủ đô San Salvador 3 năm sau. Dấu ấn nổi bật nhất của ông trong thời gian đó là xây lại các quảng trường trung tâm San Salvador, mà theo ông đã giành lại quyền kiểm soát thành phố từ tay của các băng đảng.

Tuy nhiên, bước ngoặt chính trị của Thị trưởng San Salvador khi bị khai trừ khỏi đảng cầm quyền FMLN vào tháng 10/2017. Bước ngoặt này lại mở đường giúp Bukele trở thành ứng viên sáng giá cho cuộc đua đến ghế Tổng thống khi các chính sách của FMLN không nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ người dân.

Với trang Twitter và facebook cá nhân có hàng trăm ngàn người theo dõi, Bukele đã đưa lên mạng xã hội những hứa hẹn cải cách những khu dân cư nghèo, lập trường cấp tiến trong nhiều vấn đề xã hội như hôn nhân đồng tính.

Ngày 2/10/2018 được coi là “ngày vĩ đại” trong cuộc đời Bukele. Sau những chuẩn bị kỹ lưỡng, ông đã phát trực tiếp tuyên bố tranh cử tổng thống từ phòng khách nhà mình, trên mạng xã hội Facebook. Thời điểm đó, số người theo dõi tài khoản của ông lên đến 1,3 triệu người, tương đương 20% dân số El Salvador.

Và điều quan trọng là họ đã nghe theo ông. Bốn tháng sau,tháng 2/2019, Bukele giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng Thống với 54% phiếu bầu, bỏ xa hai ứng viên của các đảng giàu truyền thống khác ARENA và FMLN. Kết quả bầu cử tạo nên cơn địa chấn trên chính trường El Salvador . “Mạng xã hội đã giúp Bukele chiến thắng” - Americas Quaterly dẫn lời các ứng viên thua cuộc nói.

Ngay sau khi nhậm chức, ông Bukele được nhận định sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Nhất là trong việc đạt được sự thông qua của Quốc hội với các chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội của mình vì hiện tại đảng GANA chỉ chiếm 11/84 ghế Quốc hội.

“Tuy nhiên, tân Tổng thống 8X gây tranh cãi khi lãnh đạo bằng những biện pháp ngược lại nền tảng dân chủ truyền thống nhưng lại có vẻ hiệu quả khi hiệu triệu người dân”- theo bình luận của Economist.

Ngày tuyên thệ nhậm chức gần một năm trước, Bukele không đeo cravat. Trước đó vài tháng, ông mặc quần jean và áo khoác da để tuyên bố chiến thắng bầu cử. Nhưng tất cả các sự kiện đều được ông livestream đưa lên mạng xã hội liên tục, cập nhật như một “tay chơi mạng xã hội kỳ cựu”.

Tháng 9/2019, Bukele khiến cả Đại Hội đồng Liên hợp quốc ngạc nhiên khi đã xin phép đại biểu lấy điện thoại và chụp ảnh tự sướng ngay trước khi phát biểu. “Tin tôi đi, nhiều người sẽ xem tấm hình “tự sướng” nay hơn là nghe bài diễn văn”- ông Bukele nói đùa. Nhưng xem ra, hành động của ông cũng rất ăn khớp khi tập trung kêu gọi LHQ thay đổi với thời đại và các lãnh đạo thế giới cần phải nỗ lực hơn để kết nối với thế hệ trẻ.

Sau khi hoàn thành bài phát biểu, ông Bukele đã đăng tải tấm ảnh trên mạng xã hội Twitter, đã thu hút hơn 7.000 lượt yêu thích chỉ sau gần 1 giờ. “Có lẽ trong vài năm tới, hàng ngàn người trong chúng ta sẽ không phải đi đến TP New York để đến tòa nhà này. Một loạt hội nghị truyền hình sẽ tiết kiệm hàng trăm triệu USD và tôi chắc rằng nó vẫn hiệu quả như thế, nếu không nói là tốt hơn”- ông Bukele kêu gọi LHQ tổ chức các cuộc họp trực tuyến thay vì cách họp truyền thống.