Làng Văn Trị, xã Hải Tân, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị là 1 trong 29 thôn, bản của tỉnh này được ghi nhận từ 3 đến 5 năm không có người sinh con thứ 3. Dù thuộc xã vùng cát nhiều khó khăn nhưng hầu như mọi nhà dân ở Văn Trị đều khang trang, ngăn nắp bên con đường liên thôn thông thoáng…
Cán bộ phụ nữ trao đổi công việc tại một hộ gia đình có đời sống kinh tế khá giả nhờ không sinh con thứ 3 ở làng Văn Trị. Ảnh: Bình Nguyên.
Những ngày đầu năm 2017, chúng tôi về Văn Trị được nghe người dân ở đây mộc mạc nói rằng dù dự thảo Luật Dân số không giới hạn số con hay lựa chọn giới tính thai nhi thì “nhà mô nhà nấy cũng chỉ sinh 2 con để nuôi dạy chúng nên người, biết hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, học hành giỏi giang giúp ích cho đời”.
Tìm đến ngôi nhà khang trang xây theo kiểu truyền thống của làng quê Việt Nam giữa vườn cây trái, chúng tôi nghe vợ chồng anh Phạm Văn Công và chị Phạm Thị Phương kể: Do anh Công là con trai trưởng nên ông bà nội – ngoại đều mong mỏi có đứa cháu trai nhưng vợ chồng anh vẫn quyết định không sinh con thứ 3 để tập trung phát triển kinh tế gia đình và nuôi dạy, cho 2 cô con gái học hành thành đạt.
Nhờ dừng ở 2 con nên ngoài việc có cuộc sống kinh tế ổn định, vợ chồng anh Công, chị Phương còn có điều kiện tham gia đầy đủ, tích cực các hoạt động xã hội và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.
Hơn 3 năm nay Văn Trị không có cặp vợ chồng nào sinh con thứ 3. Đại diện Ban điều hành thôn (làng) Văn Trị cho biết, thôn vùng cát này thoát nghèo, kinh tế hộ gia đình phát triển khá, nhiều con em học hành đỗ đạt giỏi giang là nhờ chỉ sinh 2 con. Để có được kết quả ngày hôm nay, cán bộ thôn đã phải “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng” tuyên truyền, vận động, tư vấn cho người dân – nhất là những gia đình sinh con “một bề”.
Theo lời ông Phạm Tài Trinh, Trưởng thôn Văn Trị thì để duy trì 3 năm liền mô hình làng không sinh con thứ 3, công tác chỉ đạo của Đảng ủy, chính quyền và các ban ngành đoàn thể đồng thời được lồng ghép với hoạt động hội họp ở địa phương. Cộng tác viên dân số thường xuyên đến các hộ dân phát tờ rơi, động viên kịp thời những cặp vợ chồng có “nguy cơ sinh con thứ 3”.
Cuối năm Văn Trị đều có tổng kết đánh giá, biểu dương, khen thưởng các cặp vợ chồng “sinh con một bề” nỗ lực vượt qua áp lực, sức ép về tâm lý dừng ở 2 con để nuôi dạy cho tốt.
Cũng như nhiều khu vực dân cư nông thôn khác, những ngày này đề tài được coi là thời sự nhất ở Văn Trị là dự thảo Luật Dân số sẽ không giới hạn số con hay lựa chọn giới tính thai nhi.
Mọi người dân Văn Trị dù bàn tán, tranh luận nhiều về dự thảo luật liên quan trực tiếp đến từng cặp vợ chồng trong tương lai thì họ gần như cùng chung suy nghĩ rất đơn giản rằng “Dù Nhà nước có cho đẻ thoải mái tụi tui cũng dừng 2 đứa thôi để dạy các cháu biết lễ nghĩa, học hành đến nơi đến chốn”.
Bà Nguyễn Thị Thanh, Phó Giám đốc Sở Y tế, Giám đốc Trung tâm Dân số Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Trị cho biết, Quảng Trị hiện có 7 làng trên 5 năm không có cặp vợ chồng nào sinh con thứ 3 trở lên. Văn Trị nằm trong danh sách 22 làng trên 3 năm không có vợ chồng sinh con thứ 3 – dù đây là làng có số nhân khẩu tương đối đông với trên 1.000 người.