Lễ bỏ mả của người Raglai

Theo quan niệm của người Raglai, chưa làm Lễ bỏ mả là chưa cắt đứt mối quan hệ linh hồn giữa người chết với người còn sống. Vì thế, trong suốt thời gian này, người nhà phải qua lại thăm viếng, tiếp tế thức ăn, vật dụng cho người đã khuất. Chỉ khi nào làm Lễ bỏ mả thì linh hồn người chết mới được siêu thoát và đi về thế giới của ông bà tổ tiên.

Theo luật tục, thầy cúng trong Lễ bỏ mả phải có 3 người biểu thị cho 3 phần của cơ thể: đầu, mình, chân. Thầy cúng chính luôn đứng ở chính giữa hai người khác gọi là vị Yanuh jalat (người chỉ đường, chỉ thức ăn, đồ uống… cho ma). Cây “gậy thần” (gai toah ) được làm từ ngày có người chết, đến bây giờ ông Yanuh jalat lại đem ra sử dụng.

Để chuẩn bị tổ chức lễ, việc dựng mới nhà mồ có ka-go, gia đình phải nhờ nhiều người cùng lo liệu, nhiều việc… Những lễ vật và vật dụng được dùng trong lễ bỏ mả thường được gia đình người quá cố chuẩn bị trước hàng tháng gồm 3 mâm cúng: Mâm 1: Gà, cơm, rượu, 1 đôi đũa; Mâm 2: Đầu heo có gan, gà luộc, cơm, rượu, chuối…; Mâm 3: Gà, cơm, rượu, thịt…; Kago (thuyền được đẽo từ thân gỗ nguyên khối) được chạm khắc đẹp. Kago là vật tượng trưng cho sự giàu sang phú quí mà người sống làm để tặng cho người chết.

Lễ bỏ mả được thực hiện trong 3 ngày với những nghi thức khác nhau, mỗi nghi thức mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, được truyền từ đời này sang đời khác. Lễ bỏ mả của người Raglai thể hiện tình cảm trách nhiệm của người sống với người chết. Đồng thời là dịp để thể hiện sự đền đáp công lao ông bà, báo hiếu cha mẹ và còn là biểu hiện của tình cảm làng xóm gắn kết bền chặt thể hiện văn hóa ứng xử giữa con người với con người.