“Lỗ hổng” rủi ro khi mua sắm online

Theo thời gian, việc mua sắm của người dân trên không gian mạng ngày càng gia tăng, song đi kèm với đó thì cũng gia tăng các vụ khiếu kiện do hàng giả, hàng nhái xuất hiện khá tràn lan trên các sàn thương mại điện tử.

Theo thông tin từ Tổng cục Quản lý thị trường, đơn vị này thường xuyên nhận phản ánh của các đơn vị sở hữu thương hiệu lớn về tình trạng hàng giả, hàng nhái thương hiệu của doanh nghiệp bày bán công khai trên các sàn thương mại điện tử lớn như Lazada, Shopee, TikTok.

Cục trưởng Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) Lê Hoàng Oanh cho biết, số lượng khiếu nại của người tiêu dùng trong lĩnh vực thương mại điện tử đang gia tăng liên tục những năm gần đây. Một số hành vi bị phản ánh, khiếu nại thường xuyên vẫn là chất lượng kém so với quảng cáo, không tin tưởng đơn vị bán hàng hay khó kiểm định chất lượng hàng hóa. “Các vấn đề người tiêu dùng gặp nhiều trở ngại khi mua sắm trực tuyến gồm chất lượng kém so với quảng cáo (42%), vận chuyển và giao nhận kém (25%), dịch vụ chăm sóc khách hàng kém (22%)”- bà Oanh thông tin.

Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương), trung bình mỗi năm, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng xử lý từ 500 - 2.000 khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến giao dịch online. Những phản ánh vi phạm đến quyền lợi người tiêu dùng tập trung vào hiện tượng giao hàng hỏng hóc, vỡ nát, không đúng với đơn đặt hàng, không đúng với quảng cáo cũng như vấn nạn hàng gian, hàng giả…

Giới chuyên gia nhận định, để xảy ra tình trạng vi phạm quyền lợi người tiêu dùng trên không gian mạng nhưng chưa được giải quyết triệt để là do pháp luật hiện hành chưa có quy định rõ ràng, chặt chẽ, chưa theo kịp với sự phát triển của thương mại điện tử.

Nhằm bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng trong mua sắm trực tuyến, thời gian tới, nhiều ý kiến cho rằng, các lực lượng chức năng, nhất là Quản lý thị trường cần thường xuyên thanh, kiểm tra hoạt động lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ; phải đổi mới trong công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng khác nhằm ngăn chặn triệt để hàng giả, hàng nhập lậu trên không gian mạng; tăng cường quản lý toàn diện giao dịch giữa người mua và người bán; giám sát các mặt hàng có dấu hiệu vi phạm, không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Quan trọng hơn, phải xem việc ngăn chặn các vi phạm trên không gian mạng không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành công thương mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Các doanh nghiệp sản xuất phải nâng cao ý thức tự bảo vệ mình, tăng cường giám sát, quản lý hệ thống, bám sát thị trường, phát hiện kịp thời những dấu hiệu vi phạm để phản ánh, phối hợp với lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý.

Các sàn thương mại điện tử cần nâng cao trách nhiệm trong việc sàng lọc, ngăn chặn các tài khoản không cung cấp đầy đủ thông tin, mạnh tay xử lý khi có dấu hiệu vi phạm. Các cơ quan, hiệp hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cần phối hợp, thường xuyên tổ chức các hoạt động nâng cao kiến thức, kỹ năng mua sắm online, nhằm đưa ra những cảnh báo, hướng dẫn người tiêu dùng phòng, tránh lừa đảo.

Về phía người tiêu dùng, cần phải là những người tiêu dùng thông minh, có kiến thức tự bảo vệ mình. Theo đó, để tránh tình trạng “tiền mất tật mang” trong môi trường không gian mạng, mỗi người tiêu dùng cần phải ý thức hơn, không ham giá rẻ, cần tìm mua hàng hóa ở các cửa hàng có địa chỉ uy tín, các đại lý phân phối hàng chính hãng, phải có hóa đơn và giữ lại hóa đơn để phòng những sự cố đáng tiếc xảy ra.

Nhằm ngăn chặn những hành vi vi phạm quyền lợi người tiêu dùng, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 319/QĐ-TTg phê duyệt Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025. Theo đó, yêu cầu 100% các sàn giao dịch thương mại điện tử ký cam kết không kinh doanh hàng giả; 100% các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn giao dịch thương mại điện tử được tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về đối với loại hình kinh doanh này; 100% người tiêu dùng được tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về bảo vệ quyền lợi của mình.