Việc khám sức khỏe tiền hôn nhân không chỉ đơn thuần là thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe của mình mà còn là thể hiện trách nhiệm đối với người chồng/vợ của mình. Đây là hình thức sàng lọc bước một trong việc nâng cao chất lượng dân số.
Tiền hôn nhân là giai đoạn từ lúc một người bắt đầu có khả năng sinh sản đến khi kết hôn, bao gồm cả trẻ vị thành niên khi đã bắt đầu có khả năng sinh sản, cho đến những người lớn tuổi hơn (thậm chí 30 - 40 tuổi) mà chưa từng kết hôn. Đây là những đối tượng cần được quan tâm đến những vấn đề thuộc nội dung chăm sóc sức khỏe tiền hôn nhân.
Thực tế hiện nay, các cặp đôi thường chỉ bắt đầu đi khám sức khỏe tiền hôn nhân khi chuẩn bị kết hôn. Tuy nhiên, nên đi khám sớm hơn để sàng lọc các vấn đề sức khỏe. Theo các chuyên gia y tế khuyến cáo, tốt nhất nên đi khám sức khỏe tiền hôn nhân tối thiểu là 3 - 6 tháng trước khi kết hôn để có nhiều thời gian chuẩn bị hơn.
Khám tiền hôn nhân là sự chuẩn bị tốt nhất cho quá trình sinh nở và đẻ ra những đứa con khỏe mạnh; Giúp phát hiện và điều trị sớm (nếu có thể) một số bệnh tật có thể ảnh hưởng đến tình dục, mang thai, sinh đẻ.
Người phụ nữ chuẩn bị mang thai và làm mẹ cũng cần hiểu rõ và tiêm vaccine, cách bổ sung khoáng chất, chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng như chuẩn bị điều kiện sức khỏe để mang thai và sinh đẻ an toàn; Chủ động kiểm soát thời điểm có con và số lượng con cái một cách tốt nhất.
Đặc biệt, hiện nay tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống ở một số địa phương vẫn còn thì việc được tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân càng có ý nghĩa quan trọng giúp trẻ sinh ra được khỏe mạnh, không mắc các bệnh lý di truyền hay dị tật, từ đó giảm gánh nặng cho xã hội.
Một số kiểm tra sức khỏe tổng quát thường được áp dụng:
Kiểm tra sức khỏe chung: Tim mạch huyết áp, cân nặng, chiều cao, thị lực, các xét nghiệm máu, nước tiểu, siêu âm ổ bụng...
Các xét nghiệm cần làm: Kiểm tra đường huyết, công thức máu, tổng phân tích nước tiểu, chụp Xquang lồng ngực, điện tâm đồ, kiểm tra chức năng gan, thận...
Xem xét tiền sử bệnh của cả vợ và chồng: Đã mắc các bệnh nào trước đây, đã có những phẫu thuật nào, mắc bệnh truyền nhiễm, môi trường làm việc có tiếp xúc chất độc hại, các tai nạn, thương tích...
Bệnh sử gia đình, bệnh về rối loạn tâm thần: Người thân trong gia đình mắc những bệnh gì? Yếu tố di truyền bệnh tim mạch, tăng huyết áp...
Sàng lọc di truyền: Sàng lọc người lành mang gien bệnh giúp dự phòng các bệnh lý, dị tật bẩm sinh cho đứa con tương lai.
Bệnh truyền nhiễm: bệnh sởi, thủy đậu, Rubella, sốt xuất huyết, bệnh cúm, viêm não, bệnh lao...
Khám bệnh lây nhiễm qua đường tình dục: lậu, giang mai, hạ cam mềm, viêm gan siêu vi B, HIV, sùi mào gà, nấm...
Khám sức khỏe sinh sản: Soi tử cung, kiểm tra vòi trứng... Siêu âm tuyến vú; Soi tươi dịch âm đạo; Kiểm tra hormon sinh dục: estrogen, LH, FSH, progesterone (ở nữ). Cho nam giới: Xét nghiệm tinh dịch đồ; Xét nghiệm dịch niệu đạo; Nội tiết tố sinh dục.